Da bao bọc lấy cơ thể, ngăn cách nội cơ thể với ngoại môi trường xung quanh. Làn da được ví như một hệ thống miễn dịch thứ 2 ở bên ngoài, da khỏe đồng nghĩa với hệ miễn dịch khỏe, chống lại các tác nhân gây bệnh độc hại. Vậy bài ngày hôm nay, BS.CKII Trần Thị Thu Huyền và Đông Y Tuệ Y Đường sẽ giúp bạn đọc nhận biết các dấu hiệu của một làn da khỏe mạnh nhé!

Làn da đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của chúng ta. Da là rào cản đầu tiên của cơ thể chống lại vi khuẩn và vi-rút gây bệnh. Một làn da khỏe mạnh góp phần duy trì sự cân bằng của các chất và giúp điều hòa nhiệt độ cơ thể. Làn da rất nhạy cảm, cảm nhận được mọi tác động lên cơ thể từ sự va chạm nhẹ nhàng đến những tác động mạnh.

Da là cơ quan rộng nhất, có diện tích che phủ gần 2m2 và nặng bằng 1/6 trọng lượng cơ thể, tình trạng của da có cũng tác động qua lại quan trọng chính làn da.

1. Cấu trúc da

da liễu, da đẹp — Cấu trúc làn da khỏe mạnh bình thường.

Da là cơ quan luôn luôn thay đổi, tế bào cũ thay đổi lớp tế bào cũ liên tục, bao gồm 3 lớp chính: Biểu bì, hạ bì và mô dưới da; mỗi lớp lại bao gồm nhiều lớp thay thế. Các phần phụ của da như các nang và các tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn cũng đóng những vai trò khác nhau trong chức năng tổng thể của da.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:MẶT NẠ CHĂM SÓC DA TỪ THIÊN NHIÊN

1.1 Biểu bì

da liễu, da khỏe — Cấu trúc thượng bì (biểu bì)

Lớp da ở phía ngoài cùng mà chúng ta có thể nhìn và chạm vào được chính là lớp biểu bì, lớp này có tác dụng bảo vệ chúng ta tránh khỏi các độc tố, vi khuẩn,… và tránh mất các chất lỏng trong cơ thể cần thiết.

Biểu bì bao gồm 5 lớp tế bào. Các tế bào được sản sinh ở lớp trong cùng, di chuyển đến bề mặt da. Từ đó, chúng phát triển và trải qua nhiều sự thay đổi. Đây là quá trình được biết như là quá trình sừng hóa (hay sự hình thành sừng ở biểu bì), khiến mỗi lớp của tầng biểu bì trở nên khác biệt:

Lớp đáy (hay stratum basale): Là lớp trong cùng của biểu bì nơi các tế bào keratinocyte được sản sinh.
Lớp tế bào gai (hay Stratum spinosum): Các tế bào keratinocytes sản sinh chất sừng (các sợi protein) và trở nên có hình con suốt.
Lớp hạt (hay stratum granulosum): Quá trình sừng hóa bắt đầu- các tế bào sản sinh ra các hạt nhỏ và các hạt này di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và các lipid biểu bì.
Lớp bóng (hay stratum lucidium): Các tế bào bị ép nhẹ, trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được. Lớp này chỉ có ở lòng bàn tay, lòng bàn chân.
Lớp sừng (hay stratum corneum): Là lớp ngoài cùng của biểu bì, trung bình có khoảng 20 lớp da và các tế bào chết đã được dát mỏng, phụ thuộc vào vùng da của cơ thể. Những tế bào chết này bong ra thường xuyên trong quá trình tróc vảy. Lớp sừng là nơi cư trú của các tuyến mồ hôi, bã nhờn.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:10 THỰC PHẨM CHĂM SÓC DA TỰ NHIÊN

Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì, để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Nếu lớp lipid bị mất đi, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi.

Biểu bì được bao phủ bởi chất nhũ tương gồm nước và lipid (chất béo) được biết như các màng hydrolipid. Lớp màng này giúp duy trì sự tiết mồ hôi và bã nhờn, giúp làn da được mềm hơn và hoạt động giống như hàng rào chống lại vi khuẩn và nấm.

Các axit bảo vệ giúp làn da khỏe mạnh, là môi trường axit nhẹ và có độ pH: Từ 5.4 – 5.9. Đây là môi trường lý tưởng cho:

Các vi sinh vật tốt cho da có thể phát triển mạnh và các vi sinh vật có hại sẽ bị tiêu diệt.
Sự hình thành các lipid biểu bì.
Các enzym kiểm soát quá trình tróc vảy.
Lớp sừng dễ dàng tự phục hồi khi nó bị tổn thương.

Bao phủ hầu hết các phần của cơ thể nhưng biểu bì chỉ có độ dày khoảng 0.1mm, vùng biểu bì vùng quanh mắt mỏng hơn (0.05mm) và dưới bàn chân thì dày hơn (1-5mm).

1.2 Hạ bì (hay lớp mô mạch liên kết)

Hạ bì bao gồm một lớp dày trên lớp mô dưới da và một lớp có hình uốn lượn sóng ở dưới biểu bì.

Hạ bì dày, đàn hồi, là lớp giữa của da và bao gồm 2 lớp:

Lớp đáy (hay stratum reticulare): Là vùng rộng và dày, nơi tiếp nối với hạ bì.
Lớp lưới (hay stratum papillare): Được định dạng hình làn sóng và tiếp xúc với biểu bì.

Phần cấu trúc chính của lớp hạ bì là sợi collagen, sợi đàn hồi và các mô liên kết; giúp cho làn da độ khỏe mạnh, căng mịn, mang đến sự trẻ trung hơn cho da.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:CHĂM SÓC LÀN DA SKINCARE CHO NÀNG LƯỜI

Lối sống và các nhân tố bên ngoài như ánh nắng mặt trời và sự thay đổi nhiệt độ có tác động đến số lượng sợi collagen và sợi đàn hồi trong cấu trúc da.

Khi chúng ta già đi, sự sản sinh sợi collagen và sợi đàn hồi tự nhiên giảm xuống và chức năng gắn kết với các phân tử nước cũng bị suy yếu. Lúc đó da sẽ thiếu độ săn chắc và nếp nhăn xuất hiện.

Lớp hạ bì bảo vệ cơ thể khỏi ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài cũng như nuôi dưỡng lớp ngoài cùng:

Lớp hạ bì dày, có cấu trúc giúp làm nhẹ đi các tác động từ bên ngoài và khi tổn thương xảy ra, chúng có chứa các mô liên kết giúp làm lành vết thương như nguyên bào sợi và dưỡng bào.
Là nơi có chứa nhiều mao mạch máu giúp nuôi dưỡng biểu bì và loại bỏ chất thải.
Tuyến bã nhờn (nơi sản sinh dầu cho bề mặt da) và tuyến mồ hôi (nơi vận chuyển nước và axit lactic tới bề mặt da) thì đều được đặt tại lớp hạ bì. Các chất lỏng này kết hợp với nhau tạo nên lớp màng hydrolipid.

Hạ bì còn là nơi có các cơ quan:

Các mao mạch bạch huyết.
Cơ quan cảm nhận cảm giác.
Chân tóc: nơi tóc được phát triển.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:CHĂM SÓC BỆNH VIÊM DA CƠ ĐỊA MÙA ĐÔNG

1.3 Mô dưới da (hay lớp mỡ dưới da)

Hạ bì là nơi chứa tế bào, kết cấu collagen và các mạch máu.

Lớp da ở phía trong cùng là nơi tạo ra năng lượng của cơ thể, đồng thời hoạt động như một tấm đệm và cách nhiệt cho cơ thể. Bao gồm:

Các tế bào mỡ: Gắn kết lại với nhau thành nhóm như một lớp đệm.
Các sợi collagen đặc biệt (được gọi là vách mô hay đường ranh giới): Bao gồm các mô liên kết mềm xốp giúp giữ các tế bào chất béo gắn kết lại với nhau.
Các mạch máu.

Số lượng các tế bào chất béo ở mô dưới da khác nhau giữa các vùng trên cơ thể. Sự tạo thành các tế bào này cũng khác nhau giữa nam và nữ, cũng như cấu trúc của các bộ phận khác của da.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:PHÂN LOẠI VÀ CÁCH CHĂM SÓC DA THEO TỪNG LOẠI DA

2. Chức năng của da

Làn da rất quan trọng đối với sức khỏe và tinh thần của chúng ta. Một làn da khỏe hoạt động như một rào cản giữa thế giới bên ngoài và bên trong cơ thể, và là sự bảo vệ cơ thể đầu tiên và tốt nhất.

2.1 Hàng rào bảo vệ da hiệu quả

da liễu, chăm sóc da, bảo vệ — Làn da bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân bên ngoài môi trường.

Lạnh, nóng, mất nước và tia bức xạ: Như là lớp ngoài cùng của da, lớp sừng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi môi trường và hạn chế sự mất nước của biểu bì.

Chúng có chứa các nhân tố dưỡng ẩm tự nhiên, những chất này gắn kết với nước và giúp duy trì được sự đàn hồi, sự vững chắc và mềm mại của da.

Nếu các nhân tố này bị suy yếu, da sẽ mất đi độ ẩm. Khi độ ẩm của lớp sừng xuống còn từ 8 – 10%, da trở nên khô, sần sùi và có xu hướng bị nứt nẻ.

Khi da tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời, sự sản sinh sắc tố ở lớp đáy tăng lên, da trở nên dày hơn để tự bảo vệ và có thể gây chứng tăng sắc tố da.

Các tế bào mở ở mô dưới da cũng giúp điều hòa nhiệt độ cơ thể trong môi trường nhiệt độ nóng và lạnh.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:CHĂM SÓC ĐẶC BIỆT CHO MẮT, MÔI, CỔ VÀ TAY

2.2 Cảm nhận nhân tố kích thích bên ngoài.

Các lớp biểu bì tạo thành lớp đầu tiên để bảo vệ. Các tế bào mỡ ở mô dưới da cung cấp lớp đệm hoạt động như thiết bị giảm va chạm, bảo vệ các mô cơ và các sợi mô bao quanh cơ ở phía dưới.

Khi da tiếp xúc với các nhân tố bên ngoài, sẽ làm cho lớp sừng dày lên, ví dụ khi các vết chai ở tay hay chân sẽ càng dày lên khi bị cọ xát nhiều.

2.3 Chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus.

Khả năng đệm của màng hydrolipid và axit bảo vệ giúp bảo về cơ thể khỏi các chất hóa học có tính kiềm gây hại.

Lớp sừng của biểu bì và các axit bề mặt da, bảo vệ da chống lại các loại vi khuẩn và nấm bên ngoài xâm nhập. Nếu có tác nhân nào đó vượt qua được rào cản đầu tiên thì hệ thống miễn dịch của da sẽ nhận biết tác nhân gây bệnh và loại bỏ tác nhân đó.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:DA NHẠY CẢM – CHĂM SÓC THẾ NÀO?

3. Thế nào là một làn da đẹp khỏe mạnh

da liễu, chăm sóc da — Làn da khỏe mạnh bao gồm những yếu tố gì?

3.1 Da sạch, không có bệnh lý về da, không có hiện tượng sung viêm

Trước hết phải luôn giữ da được sạch sẽ, không có các bệnh lý về da, cũng như không có biểu hiện sung viêm hay bít tắc lỗ chân lông gây nên tình trạng mụn trứng cá.

3.2 Da săn chắc, có độ đàn hồi cao

Khi có tuổi hoặc thường xuyên phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và bụi khói ô nhiễm, chế độ ăn uống không khoa học, ăn thức ăn nhanh, ăn nhiều đường, thức khuya, rối loạn miễn dịch… khiến collagen nhanh chóng bị hủy hoại.

Khi các sợi collagen bên dưới da suy giảm về cả số lượng và chất lượng, đồng nghĩa với bộ khung của da suy yếu dần, khả năng chống đỡ kém thì đó cũng là lúc làn da xuất hiện các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, sự chùng nhão, và nặng hơn nữa là các nếp gấp và sự chảy xệ.

Bổ sung collagen và duy trì chế độ ăn uống nghỉ ngơi khoa học để cấu trúc da khỏe mạnh, làn da đàn hồi và săn chắc.

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:CÁCH CHĂM SÓC VÀ PHÒNG NGỪA BỆNH VIÊM DA TIẾT BÃ

3.3 Da ẩm mượt, mềm mại

Nước là thành phần chính tạo ra cơ thể và là thành phần không thể thiếu đối với làn da. Khi làn da của bạn bị mất nước gây quá nhiều tế bào chết một lúc, da sẽ trở nên khô ráp, lão hóa.

Hoặc làn da thường xuyên tiếp xúc với gió, ánh nắng mặt trời, dẫn đến những vấn đề như: da khô ráp, nứt nẻ, tróc vảy.

Hãy bổ sung nhiều nước, dưỡng ẩm để giữ cho các tế bào da ngậm nước, giúp làn da được mềm mại và ẩm mượt hơn.

3.4 Da đều màu

Khi cơ thể bắt đầu già đi, những tổn thương do ánh nắng mặt trời, gây ra những tổn thương cho da và hình thành đốm lão hóa, cùng với những màu sắc không đồng đều: mảng lốm đốm trên da, có những vùng da nhạt màu, tối màu, ửng đỏ, tàn nhang, nám da, quầng thâm mắt đen.

Màu sắc đồng đều là dấu hiệu của một làn da trẻ trung và khỏe mạnh. Các nghiên cứu đã cho thấy rằng, làn da đều màu thực chất là một yếu tố quan trọng mang lại sự cuốn hút và nổi bật.

Trên thực tế, sự đồng đều của màu da được đánh giá là cuốn hút hơn hẳn việc bạn sở hữu da trắng, da nâu…

Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:QUY TRÌNH CHUẨN CHĂM SÓC VIÊM DA CƠ ĐỊA

3.5 Da không bị nhạy cảm, không có sẹo, mụn

Làn da nhạy cảm rất hay bị tác động các yếu tố tự nhiên, và nếu như không cẩn thận chăm sóc, làn da nhạy cảm dễ gây ra nhiều biểu hiện xấu trên da như: ngứa rát, sạm da, nổi mụn, nhiễm trùng, gây tổn thương cho da.

Làn da khỏe mạnh thì không gây bất cứ cảm giác kỳ lạ hay khó chịu gì cả, và không dễ dàng bị tổn thương bởi các tác nhân bên ngoài, không có mụn, bề mặt mịn màng, da sáng và rạng rỡ.

Với những tiêu chí trên để xác định làn da khỏe mạnh, hồng hào, mịn màng. Từ đó, bạn sẽ biết cách chăm sóc và duy trì để da trở nên khỏe đẹp lâu dài.