Bệnh viêm da tiết bã là một trong những bệnh da liễu điển hình với tổn thương trên da xuất hiện dát đỏ, có thể có cảm giác ngứa, bệnh tuy không gây nguy hiểm cấp tình đến tính mạng, tuy nhiên bệnh gây ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ. Mời bạn đọc cùng Đông Y Tuệ Y Đường tìm hiểu những nguyên nhân khiến việc điều trị bệnh gặp khó khăn.
1. Tổng quan về bệnh viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã hay còn gọi là viêm da dầu, chàm da mỡ. Đây là một bệnh viêm da mạn tính thường gặp với hình ảnh đặc trưng là mảng hồng ban tróc vảy vùng tiết bã ( thường gặp ở vị trí như nếp mũi má, chân mày, mang tai, trước ngực, da đầu).
Cụ thể hơn, bệnh làm cho da khô và bong ra, làm da đỏ và tróc vảy. Bệnh thường gặp ở vùng da hay tiết dầu, tuy nhiên bệnh cũng có thể xuất hiện ở những khu vực da dày và khô.
Ở trẻ em, bệnh này có tên theo dân gian là bệnh “cứt trâu”. Bệnh này không lây nhiễm, không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài và khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Tình trạng tổn thương da thường tồn tại khá lâu và cần điều trị lặp đi lặp lại nhiều lần.
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:3 VỊ TRÍ THƯỜNG GẶP TRONG VIÊM DA TIẾT BÃ
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã nhờn là bệnh thường có diễn biến từ từ, bệnh nhân có hoặc không cảm thấy ngứa, một số trường hợp bện nhân viêm da tiết bã bị ngứa ngáy, khó chịu mức độ từ nhẹ hoặc vừa. Khi thời tiết nóng, ra mồ hôi thì cơn ngứa có thể tăng lên.
Vùng da bị bệnh thường có màu đỏ cam, bên trên dát đỏ có vảy xám trắng, khô hoặc mỡ nhờn, đôi khi xuất hiện các sẩn vảy da có bờ rõ. Vị trí bị bệnh thường bắt gặp ở ngực, lưng. Vùng ngực lưng cũng có thể biểu hiện các tổn thương hình đồng xu, hình nhẫn… Hình ảnh da tổn thương rất dễ chẩn đoán nhầm mắc các bệnh nấm da.
Kẽ tai cũng có dát đỏ, vết nứt, trong ống tai cũng có thương tổn đỏ, vảy da làm dễ nhầm với bệnh nấm ống tai.
Ở các vùng có lông như: đầu, lông mày, lông mi, râu… hay thấy vảy da dính màu trắng. Ở mặt có các thương tổn như: hai má hình cánh bướm, rìa trán, kẽ mũi, giữa hai lông mày có lớp da màu đỏ, có vảy da. Các nếp gấp lớn như nách, bẹn, kẽ mông, nếp dưới vú, rốn… thường có ranh giới rõ, màu đỏ sẫm, da chợt, nứt kẽ và có thể tiết dịch khi bệnh nặng hoặc bị cọ xát nhiều.
Bệnh hay gặp ở các vùng da có tuyến bã da hoạt động mạnh, nhất là vùng da mặt, đầu, ngực, lưng và các nếp gấp lớn. Trên đầu bong vảy trắng nhiều mà ta gọi là gàu da đầu.
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:NHỮNG LƯU Ý KHI MẮC VIÊM DA TIẾT BÃ Ở MẶT
3.Nguyên nhân bị bệnh viêm da tiết bã
Cơ chế gây bệnh viêm da tiết bã nhờn xảy ra như sau: bình thường da bong lớp sừng cũ làm mới làn da khoảng 28 ngày, khi quá trình tái tạo da bị rút ngắn, dẫn đến sự bong tróc các tế bào lớp sừng nhanh hơn, khiến chúng kết dính lại với nhau tạo thành vảy trắng có thể nhìn thấy được.
Hiện nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây bệnh viêm da tiết bã nhờn. Tuy nhiên, có thể giải thích rằng hiện tượng tăng tiết chất bã hay nhờn trên da chính là nguyên nhân khiến da bị viêm. Bên cạnh đó, các loại nấm hay vi khuẩn như: nấm Malassezia ovale, vi khuẩn P. Acne đóng vai trò quan trọng trong cơ chế sinh bệnh ở vùng da đầu.
Bệnh có liên quan đến một số yếu tố như:
- Do tình trạng da bị nhờn, tiết dầu nhiều: Có mối quan hệ giữa viêm da tiết bã và lượng chất bã, thể hiện rõ ở lứa tuổi thanh thiếu niên, người trẻ (do hoạt động tuyến bã gia tăng mạnh), vị trí phân bố sang thương là vùng tiết nhiều bã nhờn.
- Hormon cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh: Viêm da tiết bã thường gặp ở nam nhiều hơn nữ, điều này chứng tỏ có sự ảnh hưởng của androgen lên đơn vị nang lông tiết bã.
- Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người thân bị bệnh viêm da tiết bã hay vảy nến thì khả năng thế hệ sau bị bệnh này là rất cao…
Các yếu tố thúc đẩy viêm da tiết bã:
- Căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần, bệnh Parkinson, bệnh tâm thần,…
- Thay đổi nội tiết tố, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, uống rượu , cơ thể mệt mỏi, béo phì, suy giảm miễn dịch như nhiễm HIV là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
4. Chẩn đoán bệnh viêm da tiết bã nhờn
Chẩn đoán bệnh viêm da cơ địa, chủ yếu sẽ dựa vào lâm sàng hình ảnh da tổn thương và vị trí tổn thương.
Bệnh viêm da dầu khá dễ chẩn đoán, tuy nhiên một số trường hợp có thể nhầm với bệnh vảy nến hoặc là khởi đầu của vảy nến. Bệnh cũng có thể nhầm với nấm nông da, nấm Candida kẽ, lupus đỏ bán cấp và một số bệnh da khác.
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:VIÊM DA TIẾT BÃ | NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH NHẬN BIẾT CĂN BỆNH VIÊM DA TIẾT BÃ TẠI NHÀ
5. Nguyên nhân khiến người bệnh mắc viêm da tiết bã dai dẳng
Theo BS.CKII Trần Thị Thu Huyền & Đông Y Tuệ Y Đường: “Trong quá trình điều trị bệnh viêm da tiết bã cho rất nhiều bệnh nhân, đa số bệnh không thuyên giảm, thậm trí tiến triển nặng hơn chủ yếu cho bệnh nhân chăm sóc da viêm da tiết bã chưa đúng cách.”
Hãy cùng bác sĩ kiểm tra xem bạn đọc có mắc một trong những lỗi chăm sóc da, hỗ trợ điều trị bệnh viêm da cơ địa sau đây không nhé?
5.1 Làm sạch da quá mức
Những người bị viêm da tiết bã thường có tuyến bã nhờn hoạt động quá mức. Điều này khiến cho da đổ nhiều dầu thừa gây bít tắc lỗ chân lông. Đa số người bệnh loại bỏ dầu thừa bằng cách vệ sinh da quá mức, điều này sẽ gây tác dụng ngược lại.
Vì trên bề mặt da luôn cần 01 lớp dầu sinh lý tiết ra vừa phải, cấp độ ẩm thích hợp cho làn da, việc vệ sinh da quá mức sẽ khiến trên da mất hoàn toàn lớp dầu cần thiết để duy trì độ ẩm, kích thích tuyến bã nhờn tiết nhiều dầu hơn nữa, khiến bệnh tiến triển dai dẳng.
Do đó để hạn chế tổn thương da lan rộng, đồng thời phòng ngừa bệnh viêm da tiết bã tái phát thì bạn đọc nên biết đến bước làm sạch da như sau:
- Vệ sinh da nhiều lần trong ngày, đối với da mặt cần rửa sạch với sữa rửa mặt 2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi tối.
- Nên tắm bằng các loại sữa tắm dịu nhẹ có chứa thành phần kiểm soát bã nhờn trên da tốt. Hoặc sử dụng một số thảo dược có tác dụng làm sạch, giảm kích ứng thay cho sữa tắm.
- Khi thời tiết nóng bức, cần dùng giấy thấm dầu để loại bỏ bã nhờn dư thừa ở các vùng da tiết nhiều dầu như 2 bên cánh mũi, má, trán và cằm.
- Cần chú ý vệ sinh da đầu từ 4 – 6 lần mỗi tuần bằng các loại dầu gội làm sạch dịu nhẹ, phù hợp bệnh viêm da tiết bã.
- Giữ cho các vùng da bị viêm da tiết bã luôn ở trong trạng thái sạch sẽ và khô thoáng. Tuyệt đối không dùng tay cào gãi hay chà xát lên bề mặt da.
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:VIÊM DA TIẾT BÃ VÀ 8 NGUYÊN NHÂN THƯỜNG GẶP
5.2 Dưỡng ẩm chưa chưa phù hợp với làn da
Dưỡng ẩm cho da là bước chăm sóc không thể thiếu sau khi da được làm sạch và lau khô. Được cung cấp độ ẩm cần thiết, làn da của bạn sẽ luôn bóng khỏe và mịn màng. Đồng thời nang lông cũng sẽ giảm tiết bã nhờn, hạn chế nguy cơ bị bít tắc lỗ chân lông.
Thường xuyên dưỡng ẩm cho làn da với tần suất 2 lần/ngày còn giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, tăng miễn dịch cho da, giúp da luôn căng bóng và mềm mịn Tuy nhiên để đảm bảo an toàn cho da, bạn cần chú ý chọn các loại kem dưỡng lành tính.
Các sản phẩm có chứa các thành phần dưỡng ẩm da như Vitamin E, Acid Hyaluronic, Shea Butter, Glycerin… hiện đang được sử dụng rất phổ biến.
Ngoài ra bạn cũng có thể sử dụng các loại kem dưỡng có bổ sung thêm các thành phần hoạt chất giúp phục hồi và nuôi dưỡng da. Bao gồm Niacinamide, Lactic acid, Vitamin B5, Vitamin C, chiết xuất yến mạch…
5.3 Lạm dụng tẩy tế bào chết
Tẩy tế bào chết thường xuyên là bước không thể bỏ qua với quá trình chăm sóc da, kể cả da mặt và da body.
Các tế bào chết thường không gây hại cho làn da. Tuy nhiên nếu cộng hưởng với bã nhờn dư thừa và bụi bẩn có thể gây bít tắc lỗ chân lông. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ tái phát bệnh viêm da tiết bã mà còn khiến da bị sạm và tối màu.
Tuy nhiên bạn đọc không nên lạm dụng tẩy tế bào chết quá nhiều. Bạn đọc nên xây dựng 01 lịch tẩy tế bào chết phù hợp với sinh lý da của bạn đọc.
Áp dụng cách này với tần suất đều đặn 2 tuần/lần sẽ giúp da được thông thoáng, mềm mịn và đều màu hơn. Tuy nhiên cần chú ý chọn các sản phẩm dịu nhẹ hay tận dụng các nguyên liệu tự nhiên như bột đậu đỏ, bột yến mạch, chanh hay sữa chua…
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:VIÊM DA TIẾT BÃ, DỄ HAY KHÓ ĐIỀU TRỊ?
5.4 Chế độ ăn uống chưa phù hợp
Xây dựng và duy trì một chế độ ăn uống khoa học cũng chính là cách tốt giúp tăng cường sức đề kháng cho làn da. Đồng thời hỗ trợ kiểm soát triệu chứng cũng như làm giảm nguy cơ tái phát bệnh viêm da tiết bã nhờn.
Cần chú ý đến các vấn đề sau đây trong ăn uống gây bệnh dai dẳng không đỡ:
- Chế độ ăn ít rau, ít chất xơ cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho da từ các loại rau củ quả tươi… Điều này sẽ làm giảm hàng rào bảo vệ da, tăng miễn dịch và giúp da sáng khỏe, đều màu.
- Cần chú ý hạn chế tiêu thụ các loại đồ ăn, thức uống gây ảnh xấu đến sức khỏe làn da. Cần tránh rượu bia, thuốc lá, trà đặc, cà phê, thực ăn dễ gây dị ứng, đồ cay nóng, đồ ăn chế biến sẵn…
- Do đó, bạn đọc nên bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh vào chế độ dinh dưỡng. Đặc biệt là đậu nành, các loại hạt, trứng, sữa, tinh dầu tự nhiên, thịt heo… Chúng đều rất giàu thành phần chống oxy hóa, giúp kích thích sản sinh collagen, tăng tốc độ phục hồi và đề kháng cho da.
5.5 Chưa đáp ứng đủ nhu cầu cần nước của cơ thể
Cơ thể cần bổ sung đủ từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày là liều thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe tổng thể nói chung và sức khỏe làn da nói riêng. Uống đủ nước sẽ hạn chế tình trạng khô da và giữ được độ ẩm tự nhiên cần thiết cho da.
Đồng thời thúc đẩy tốt hơn các quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Nhờ đó mà quá trình chữa lành và hồi phục da cũng sẽ diễn ra nhanh chóng hơn.
Để tốt hơn cho sức khỏe làn da, ngoài uống nước lọc thì bạn có thể bổ sung thêm các loại nước ép từ rau xanh và hoa quả tươi. Chúng sẽ giúp cung cấp các vitamin và khoáng chất thiết yếu để làn da tăng cường hàng rào bảo vệ, đàn hồi tốt và luôn sáng khỏe.
Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết:3 PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VIÊM DA TIẾT BÃ KHÔNG THỂ BỎ QUA
5.6 Căng thẳng, stress
Tâm lý ảnh hưởng không nhỏ đến yếu tố khởi phát, tiến triển của bệnh viêm da tiết bã. Khi người bệnh căng thẳng, stress, suy nghĩ, cáu giận một vấn đề có thể khiến triệu chứng bệnh xuất hiện hoặc bệnh điều trị không đỡ, thậm trí bệnh có thể nặng hơn.
Hệ thần kinh căng thẳng là một trong những nguyên nhân khiến bệnh viêm da tiết bã tái phát nặng nề hơn. Hãy kiểm soát tốt căng thẳng bằng cách ngồi thiền, tập yoga, nghe nhạc, đọc sách…
Do đó người bệnh viêm da tiết bã cần giữ 1 tinh thần cân bằng, hài hòa, lạc quan,… Tránh làm việc quá sức gây căng thẳng thần kinh, biết cân bằng hợp lý giữa thời gian làm việc và thời gian nghỉ ngơi.
Bạn đọc có thắc mắc về Da liễu có thể liên hệ trực tiếp hotline 0789.502.555 – 0789.503.555 để được hỗ trợ!
? Facebook: Tuệ Y Đường
?⚕️ Ths.Bs Trần Thị Thu Huyền
?Địa chỉ: 166 Nguyễn Xiển – Hạ Đình – Thanh Xuân – Hà Nội
?Hotline: 0789.502.555 – 0789.503.555
*Bài viết được tham vấn bởi Ths.BSCKII Trần Thị Thu Huyền – Trưởng khoa Khám bệnh – của Phòng khám Tuệ Y Đường*
Người viết: BS Lan Anh
