Bệnh vẩy cá làm khô da, bong da, từ nhẹ tới nặng nhưng luôn gây khó chịu cho người mắc bệnh vẩy cá cũng có thể là dấu hiệu của bệnh hệ thống. Vẩy cá cũng có thể là dấu hiệu của bệnh toàn thân. Chẩn đoán là lâm sàng. Điều trị liên quan đến dưỡng ẩm và có thể uống retinoid.
Vậy để hiểu hơn về tình trạng này, xin mời quý độc giả cùng tìm hiểu căn bệnh này qua sự hướng dẫn cụ thể của Bác Sĩ Đoàn Dung – Chuyên khoa Da liễu phòng khám Tuệ Y Đường nhé.
Bệnh vảy da cá là gì?
Là một nhóm bệnh da di truyền hoặc mắc phải có biểu hiện đặc trưng là nhiều vảy da lan tỏa, tạo thành các mảng bám trên bề mặt da
Bệnh có tính chất di truyền và khởi phát sớm trong những năm đầu đời. Tuy nhiên ở một số trường hợp, bệnh cũng có thể khởi phát khi đã trưởng thành và tồn tại suốt đời.
Nguyên nhân và triệu chứng khi mắc bệnh da vảy cá
Vẩy cá di truyền
– Bệnh vảy cá di truyền, đặc trưng bởi tình trạng tích tụ vảy quá mức trên bề mặt da, được phân loại theo tiêu chuẩn lâm sàng và di truyền.
– Một số trường hợp xảy ra đơn lẻ và không nằm trong khuôn khổ của hội chứng (ví dụ: bệnh vảy cá thông thường, bệnh vảy cá liên kết nhiễm sắc thể X, bệnh vảy cá phiến mỏng, đỏ da dạng vảy cá bẩm sinh [tăng sừng hóa ly thượng bì], bệnh vảy cá harlequin).
– Các thể vẩy cá khác là một phần của hội chứng liên quan đến nhiều cơ quan. Ví dụ: hội chứng Sjögren-Larsson (thiểu năng trí tuệ do di truyền và liệt co cứng do khiếm khuyết aldehyde dehydrogenase béo) là một bệnh di truyền gen lặn trên nhiễm sắc thể thường có thương tổn da và cơ quan ngoài da. Hoặc hội chứng điếc bệnh vẩy cá viêm giác mạc (KID), đặc trưng bởi viêm giác mạc tạo mạch máu, bệnh vảy cá và nghe kém tiếp nhận và do đột biến gen connexin-26 gây ra.
>>>>> Có thể bạn quan tâm: Huyễn vựng và những điều cần biết
Bệnh vẩy cá mắc phải
Bệnh vẩy cá có thể là biểu hiện sớm của một số rối loạn hệ thống (ví dụ: bệnh phong [Bệnh Hansen], suy giáp, u lympho, AIDS, đa u tủy). Một số loại thuốc gây bệnh vảy cá (ví dụ: axit nicotinic, triparaanol, butyrophenones).
Vẩy da khô có thể mỏng và khu trú ở thân và chân, hoặc có thể dày và lan rộng.
– Do dùng thuốc hoặc suy giảm miễn dịch hoặc các bệnh mãn tính khác cũng có thể khiến bạn bị bệnh vảy cá.
– Do tổn thương ở da: cũng có trường hợp hình thành từ những tổn thương ở da. Sau khi lành lặn, phần da ở vết thương khô cứng và đóng vảy giống như vảy cá.
Triệu chứng của người bị da vảy cá
Các triệu chứng của bệnh vảy cá thông thường bao gồm:
– Da ngứa khô.
– Da dày, sần sùi trông bẩn, dễ thấy nhất ở lòng bàn tay và lòng bàn chân. Vảy màu trắng, xám hoặc nâu ở mặt trước của chân, mặt sau của cánh tay, da đầu, lưng hoặc bụng. Nếu trên mặt xuất hiện vảy thì chủ yếu là ở trán và má. Đôi khi các cạnh của vảy cong lại khiến da có cảm giác sần sùi.
– Đường nứt ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.
– Những vết sần sùi trên cánh tay, đùi và mông. Các vết sưng thường bị nhầm lẫn với vết thâm do mụn trứng cá.
– Không có khả năng đổ mồ hôi đầy đủ. Điều này xảy ra trong những trường hợp nghiêm trọng và có thể gây ra tình trạng quá nóng (do mồ hôi làm mát cơ thể).
– Nhiều bệnh nhân không nhận ra họ mắc bệnh vảy cá thông thường vì các triệu chứng có thể rất nhẹ. Họ chỉ đơn giản tin rằng da của họ bị khô, vì vậy họ bôi kem dưỡng ẩm để giảm vảy.
Bạn đọc có vấn đề về phụ khoa – da liễu có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.503.555 để được hỗ trợ nhé!
Cách chữa và hạn chế bệnh da vảy cá
Đây là một loại bệnh da liễu cần được chữa trị phần lớn ở triệu chứng để giảm những đau đớn, khó chịu cho người mắc. Những người mắc bệnh da cá thường hay mặc cảm, mất tự tin trong giao tiếp. Hơn nữa bệnh gây khó chịu, đau. Những vết nứt sâu, gây đau đớn. Nếu không xử trí đúng cách thì vết nứt có thể lan rộng, thậm chí nhiễm trùng, rất nguy hiểm và khó chữa trị hiệu quả.
Bệnh nhân có thể tìm thấy giải pháp giải thoát khỏi làn da khô và có vảy gây nhiều phiền toái cho người mắc phải bằng cách:
- Giữ làn da sạch, nhất là người đã mắc bệnh thì phải tắm thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Bôi mỡ bôi trơn hoặc các chất làm mềm khác lên vết thương hở hoặc vết nứt sâu. Những loại thuốc mỡ như vậy có thể làm dịu vết bỏng hoặc châm chích mà nước có thể gây ra và có thể loại bỏ các vết nứt sâu trên da.
- Ngay sau khi tắm, nên thoa một lượng lớn kem dưỡng ẩm. Kem dưỡng ẩm có thể khóa độ ẩm từ bồn tắm vào da.
- Dùng thuốc uống hoặc thuốc bôi ngoài da mà bác sĩ kê toa, kể cả thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng da.
- Loại bỏ da chết thường xuyên, định kỳ. Kết hợp thêm các sản phẩm có chứa axit salicylic, axit glycolic hoặc axit lactic. Việc này giúp tẩy tế bào chết cho da, giảm kích ứng da, ngăn bệnh lan rộng và tránh tình trạng da đóng vảy cứng.
- Nếu bệnh tiến triển nặng, đặc biệt mùa đông thì hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn, điều trị sớm, kịp thời.
Retinoid có hiệu quả trong điều trị bệnh vảy cá di truyền. Hầu hết các cá thể vẩy cá dùng retinoid tổng hợp đường uống có hiệu quả. Acitretin có hiệu quả trong điều trị hầu hết các dạng bệnh vảy cá di truyền. Trong vẩy cá lamellar, kem tretinoin 0,1% hoặc isotretinoin đường uống có thể có hiệu quả. Cần sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả. Điều trị dài hạn (1 năm) bằng isotretinoin đường uống đã dẫn đến hiện tượng chồi xương ở một số bệnh nhân và các tác dụng bất lợi lâu dài khác có thể phát sinh.
Nghiên cứu đang được tiến hành để phát triển các phương pháp điều trị phân tử cho bệnh vảy cá và các bệnh liên quan, bao gồm thay thế protein và enzyme, thuốc sinh học cải tổ mục đích, thuốc phân tử nhỏ, cũng như thay thế và chỉnh sửa gen
Vảy da cá theo góc nhìn của Đông y?
Bệnh vảy cá hay da vảy cá trong Đông y gọi là “lân bì tiễn” hoặc “can bì tiễn”. Điều trị sẽ kết hợp cả thuốc uống bên trong, thuốc ngoài da và điều trị theo từng thể bệnh cụ thể.
Theo Đông y bệnh vảy cá có hai thể chính là thể huyết hư phong táo và thể khí trệ huyết ứ. Mỗi thể này lại có những bài thuốc khác nhau để điều trị da vảy cá.
Thể huyết hư, phong táo
Bệnh da vảy cá sẽ kèm theo những triệu chứng như choáng đầu, hoa mắt, mất ngủ, móng tay chân có màu nhợt nhạt, miệng khô khát, cần phải uống nhiều nước.
Thể khí trệ huyết ứ
Tình trạng da vảy cá kèm theo môi – móng tay chân tím tái, đau nhức, cảm thấy miệng khô nhưng không muốn uống nước, mắt thâm, ở lưỡi có điểm ứ huyết.
Với mỗi một thể bệnh sẽ có các bài thuốc điều trị khác nhau và theo thể trạng của mỗi người bệnh, cụ thể
Ngoài ra trong Đông y cũng có những vị thuốc bôi ngoài da có tác dụng mềm da, giữ ẩm cho da như Tử thảo, Đương quy, dầu vừng,.. cũng có công dụng rất tốt với bệnh lí này.
>>>>> Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết: Ứng dụng bài thuốc lục vị hoàn
Chế độ chăm sóc cho bệnh nhân vảy cá
Vảy cá là bệnh mãn tính và kéo dài suốt cuộc đời. Vì vậy một chế độ chăm sóc hợp lý để có thể chung sống với bệnh là điều rất cần thiết.
Các biện pháp chăm sóc người bệnh có thể áp dụng, bao gồm:
- Nên tắm với nước ấm để hỗ trợ làm dịu và loại bỏ các tế bào chết tích tụ trên bề mặt da.
- Lựa chọn các loại xà phòng dịu nhẹ và có độ pH cân bằng. Tránh sử dụng xà phòng có độ pH cao có thể khiến da khô, nứt nẻ và bong tróc mạnh.
- Sau khi tắm cần lau khô cơ thể ngay sau đó. Tình trạng để da khô tự nhiên có thể làm mất nước và khiến triệu chứng của bệnh vảy cá trở nên nghiêm trọng hơn.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ cho da 2 lần/ ngày. Khi thời tiết khô lạnh, bạn có thể tăng tuần suất sử dụng để làm giảm khô ráp da.
- Dùng máy tạo độ ẩm trong thời tiết khô hanh nhằm giảm mất nước và ngăn ngừa khô ráp.
- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày và bổ sung các vitamin, khoáng chất cần thiết nhằm giữ ẩm và cải thiện các triệu chứng do vảy cá gây ra.
- Hoạt động thể chất đều đặn có thể kích thích tuyến mồ hôi sản sinh dầu và giữ ẩm cho tầng thượng bì.
Dự phòng nhiễm trùng
Bệnh nhân tăng sừng hóa biểu bì có thể cần điều trị bằng cloxacillin 250 mg đường uống 3 lần hoặc 4 lần mỗi ngày hoặc erythromycin 250 mg đường uống 3 lần hoặc 4 lần mỗi ngày miễn là có vảy dày ở kẽ để ngăn vi khuẩn bội nhiễm gây ra mụn mủ đau đớn, có mùi hôi.
Sử dụng xà phòng chứa chlorhexidine thường xuyên cũng có thể làm giảm vi khuẩn, nhưng chúng có xu hướng làm khô da.
Hy vọng những thông tin trên đã giải đáp cho bạn những thắc mắc xoay quanh vấn đề Vảy da cá. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ qua:
📮 Facebook: Tuệ Y Đường
👩⚕️ Bs CKII Trần Thị Thu Huyền
💒Địa chỉ: 166 Nguyễn Xiển – Hạ Đình – Thanh Xuân – Hà Nội
📞Hotline: 0789.502.555 – 0789.503.555
