Chế độ dinh dưỡng quan trọng như thế nào trong 3 tháng đầu mang thai
Giai đoạn 3 tháng đầu tiên vô cùng quan trọng đối với sự hình thành và phát triển của thai nhi với những mốc quan trọng như hệ thần kinh của trẻ sẽ bắt đầu hình thành từ tuần thai thứ 4.
Ở tuần thai thứ 6, não và tủy sống của trẻ sẽ được hình thành, đồng thời phát triển tim và một số cơ quan nội tạng. Đến tuần thai thứ 12, thai nhi gần như hoàn thiện các bộ phận trên cơ thể.
Chính vì thế, ở giai đoạn quan trọng này, thai nhi cần rất nhiều dưỡng chất để phát triển, trong đó một số dưỡng chất quan trọng có thể kể đến như axit folic, sắt, canxi, vitamin D,…
Nếu không được cung cấp đủ những dưỡng chất này, thai nhi có thể gặp phải một số vấn đề như mắc dị tật, bị suy dinh dưỡng và nghiêm trọng nhất là có thể gây sảy thai.
Do đó, các mẹ bầu cần lưu ý về một chế độ ăn khoa học và đầy đủ dưỡng chất để thai nhi phát triển khỏe mạnh. Mặt khác, khi bổ sung dưỡng chất đầy đủ thì mẹ bầu cũng có thể đảm bảo sức khỏe tốt nhất trong quá trình mang thai.
Một số dưỡng chất cần thiết trong giai đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ:
– Năng lượng: Trung bình mỗi phụ nữ mang thai cần 2300 – 2400 kcal/ngày.
– Axit folic: Đây là dưỡng chất quan trọng để hạn chế nguy cơ bị dị tật ống thần kinh cho thai nhi. Một số thực phẩm có chứa nhiều axit folic như thịt gia cầm, các loại ngũ cốc và các loại rau màu xanh đậm. Mẹ bầu cũng có thể bổ sung thêm axit folic dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
– Protein: Tác dụng của protein là giúp mô bào thai phát triển, giúp mẹ tăng trưởng mô vú và tử cung trong giai đoạn mang thai, đồng thời tăng cường sản sinh máu để mẹ và thai nhi khỏe mạnh.
Một số thực phẩm có chứa nhiều protein mà mẹ bầu nên bổ sung trong bữa ăn hàng ngày như cá, thịt gà, thịt bò nạc, thịt lợn, trứng, sữa,…
– Sắt: Phụ nữ mang thai cần bổ sung sắt để phòng tránh tình trạng thiếu máu. Trung bình, mỗi ngày thai phụ cần khoảng 36 – 40mg sắt. Có thể bổ sung sắt qua một số thực phẩm như các loại thịt đỏ, các loại hạt, các loại rau xanh,… hoặc mẹ bầu cũng có thể tham khảo bác sĩ để bổ sung viên uống cung cấp sắt.
– Vitamin A: Mỗi ngày mẹ bầu cần bổ sung 600mcg vitamin A. Chị em có thể bổ sung vitamin A qua một số thực phẩm như củ quả màu vàng, đỏ, các loại rau xanh đậm, các loại thịt, sữa,…
– Canxi và vitamin D: Đây là thành phần vi chất không thể thiếu đối với các mẹ bầu trong thai kỳ. Canxi và vitamin D rất cần thiết cho thai nhi để hình thành hệ thống xương khỏe mạnh.
Mẹ có thể bổ sung canxi từ các loại hải sản, trứng, đậu,… Để hấp thụ vitamin D mẹ nên tắm nắng sớm hoặc bổ sung các chế phẩm có chứa vitamin D.
– Vitamin C: Vai trò quan trọng của vitamin C là giúp tăng cường hệ miễn dịch và vô cùng cần thiết đối với các mẹ bầu. Để bổ sung vitamin D, mẹ nên ăn một số loại rau củ như đu đủ, cam,….
– Ngoài ra, mẹ bầu cũng cần bổ sung một số yếu tố vi lượng như Magie, I-ốt, Selen, Kẽm, DHA/EPA,… cũng cần được bổ sung vào chế độ dinh dưỡng 3 tháng đầu cho bà bầu.
Lưu ý, những trường hợp mẹ bầu ốm nghén có thể tham khảo một số cách sau để đảm bảo đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và thai nhi:
+ Chia nhỏ khẩu phần ăn hàng ngày để giảm tình trạng nôn, buồn nôn do ốm nghén.
+ Ăn đa dạng thực phẩm để không bị cảm giác chán ăn.
+ Đảm bảo chế độ ăn khoa học, lành mạnh.
+ Nên vận động nhẹ nhàng, có thể tập hít thở hoặc tập một số bài yoga dành cho bà bầu,… để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, giảm tình trạng ốm nghén và ăn ngon miệng hơn.
Những thực phẩm nên kiêng trong 3 tháng đầu mang thai
Các mẹ bầu cần lưu ý khi lên kế hoạch về chế độ dinh dưỡng vì không phải thực phẩm nào cũng phù hợp với mẹ bầu, thậm chí một số loại còn làm tăng nguy cơ sảy thai và gây ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi.
Dưới đây là những thực phẩm nên kiêng trong 3 tháng đầu mang bầu:
– Dứa: Các bromelain có trong dứa có thể gây co thắt tử cung và làm tăng nguy cơ sảy thai, vì thế, mẹ bầu nên tránh ăn dứa trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ.
– Cua: Ăn nhiều cua cũng có thể làm tử cung co thắt, có nguy cơ bị xuất huyết bên trong và nguy hiểm hơn là có thể gây thai chết lưu trong 3 tháng đầu. Hơn nữa, trong loại thực phẩm này còn có chứa nhiều cholesterol không tốt cho phụ nữ mang thai.
– Nha đam: Trong giai đoạn 3 tháng đầu, mẹ bầu nên kiêng nha đam vì loại thực phẩm này có thể gây xuất huyết vùng chậu, từ đó làm tăng nguy cơ sảy thai.
– Vừng: Kết hợp vừng với mật ong có thể dẫn đến sảy thai, vì thế, thai phụ không nên tiêu thụ loại thực phẩm này trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ.
– Đu đủ xanh cũng là một trong những thực phẩm nên kiêng trong 3 tháng đầu mang bầu vì trong đu đủ xanh có chứa một số loại enzyme làm tăng nguy cơ co thắt tử cung và có thể dẫn đến sảy thai.
– Gan động vật: Nếu thường xuyên ăn gan động vật, trong cơ thể mẹ bầu sẽ tích tụ nhiều retinol gây ảnh hưởng rất xấu đến sự phát triển của thai nhi.
– Chùm ngây: Chất alpha sitosterol trong chùm ngây có thể là nguyên nhân làm tăng nguy cơ sảy thai. Vì thế, chị em nên tránh xa loại thực phẩm này.
– Rau mầm: các loại rau mầm như giá đỗ luôn tồn tại vi khuẩn trong hạt giống trước khi cây mầm lớn lên, vì thế các thai phụ tuyệt đối không được ăn sống. Nếu cố tình sử dụng thì các loại vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể có thể gây dị dạng cho thai nhi.
– Đồ muối chua: các loại đồ muối như dưa muối, cà muối,… thường được để lên men chua dưới tác dụng của một số vi sinh vật. Trong giai đoạn vi sinh vật chuyển hóa nitrat trong các nguyên liệu thành nitrit, làm cho hàm lượng nitrit tăng cao rất có hại cho cơ thể.
– Hải sản: Hải sản chứa rất nhiều protein, tuy nhiên một số loại cá như cá thu vua, cá đồng, cá ngừ, cá kiếm, cá kình,…, các loại cá càng lớn, nhiều tuổi sẽ chứa hàm lượng thủy ngân càng cao. Vì vậy, để trả lời cho câu hỏi không nên ăn gì khi mang thai 3 tháng đầu thì câu trả lời là các thai phụ không nên ăn loại cá này.
– Đồ uống có ga: trà thảo mộc, đồ uống có ga, có cồn, cà phê,… không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi, tăng nguy cơ sảy thai.
– Ngoài ra mẹ bầu cũng nên kiêng các loại thực phẩm sống, các loại hải sản có hàm lượng thủy ngân cao, các loại chất kích thích, không nên ăn quá mặn trong thời kỳ mang thai.
Ngoài các thực phẩm trên thì một số loại rau củ như: rau ngót, rau răm, củ dền,…đều là những thực phẩm không nên ăn khi mang thai 3 tháng đầu để phòng ngừa nguy cơ sảy thai. Các loại thực phẩm này có chứa những chất làm kích thích co bóp tử cung, tăng nguy cơ sảy thai cho các bà mẹ.
Không nên ăn gì khi mang thai 6 tháng cuối?
Khi thai nhi đã dần ổn định, trong 6 tháng cuối của thai kỳ sẽ tập trung phát triển cân nặng. Bên cạnh đó, đến tháng thứ 4 thai phụ cũng đã dần giảm các triệu chứng ốm nghén nên sẽ có cảm giác ăn ngon miệng hơn và thèm ăn vặt.
Vì vậy, theo BS.CKII.Trần Thu Huyền trong 6 tháng cuối, thai phụ cần có một chế độ ăn hợp lý phòng ngừa tăng cân quá mức, rối loạn đường huyết, tăng huyết áp gây tiền sản giật. Một số loại thực phẩm mẹ bầu không nên ăn trong quá trình mang thai bao gồm:
1. Đồ ngọt
Trong quá trình mang thai chức năng thải đường ở thận sẽ giảm. Nếu ăn đồ ngọt nhiều sẽ làm cho đường máu tăng cao, thận làm việc quá tải và không có lợi cho sức khỏe.
Ngoài ra, một số nghiên cứu cho rằng lượng đường hấp thụ quá nhiều sẽ làm suy yếu khả năng miễn dịch của cơ thể, dẫn đến giảm khả năng đề kháng dễ mắc bệnh và nhiễm virus.
2. Đồ ăn quá mặn
Tỷ lệ tăng huyết áp có liên quan đến lượng muối ăn hàng ngày. Vì vậy, nếu ăn đồ ăn quá mặn thai phụ sẽ có nguy cơ cao mắc tăng huyết áp, đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nhiễm độc thai nghén 3 tháng cuối thai kỳ.
Để đảm bảo sức khỏe trong thời kỳ mang thai, các mẹ bầu nên ăn khoảng 6g muối/ngày.
3. Các loại cá có hàm lượng thủy ngân cao
Thủy ngân là một chất hoá học có độc tính cao, nó xuất hiện trong tự nhiên, được tìm thấy nhiều nhất ở vùng nước ô nhiễm.
Thủy ngân trong tự nhiên có thể bị vi khuẩn tác động và chuyển thành dạng methylmercury, dạng này có tính tích luỹ, vì vậy độc tính xuất hiện thường là do tiếp xúc liên tục trong thời gian dài.
Con người có thể tiếp xúc với thủy ngân trong nhiều trường hợp khác nhau và dưới bất kỳ hình thức nào. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều tiếp xúc với thủy ngân ở nồng độ không đáng kể.
Với lượng cao hơn, nó có thể gây độc cho hệ thần kinh, hệ miễn dịch và thận. Đối với trẻ em, đôi khi sẽ xảy ra ngay cả liều lượng thấp và gây ra các vấn đề phát triển nghiêm trọng ở trẻ.
Vì thuỷ ngân được tìm thấy ở những vùng biển ô nhiễm nên cá biển lớn có thể tích tụ lượng thủy ngân cao. Do đó, tốt nhất là bạn nên tránh những loại cá có hàm lượng thủy ngân cao khi đang mang thai và cho con bú nhé.
Cá thu, cá ngừ, các loại cá đóng hộp,… là những thực phẩm chứa hàm lượng thủy ngân cao. Nếu ăn thường xuyên sẽ làm thủy ngân tích tụ trong cơ thể, gây tổn thương đến hệ thần kinh và sự phát triển của thai nhi.
4. Các loại thịt cá sống tái
Cá sống có thể gây ra một số bệnh nhiễm trùng gây ra bởi virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, chẳng hạn như Norovirus, Vibrio, Salmonella và Listeria. Một số bệnh nhiễm trùng này có thể chỉ gây mất nước và suy nhược, ảnh hưởng mỗi bạn thôi.
Nhưng một vài bệnh nhiễm trùng khác có thể truyền sang con với hậu quả nghiêm trọng hoặc thậm chí gây tử vong.
Phụ nữ mang thai rất dễ bị nhiễm vi khuẩn Listeria. Vi khuẩn này có thể được tìm thấy trong đất, nước và loài thực vật bị ô nhiễm. Cá sống và đôi khi cá đã qua chế biến (như hun khói, sấy khô) vẫn có thể bị nhiễm bệnh.
Vi khuẩn Listeria có thể truyền sang con ngay cả khi bạn không có bất kỳ dấu hiệu mắc bệnh nào. Điều này có thể dẫn đến việc sinh non, sẩy thai, thai chết lưu và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác nữa.
Vì vậy, trong thời gian mang thai đừng ăn sushi hay các món cá sống hoặc chưa được nấu chín nhé.
Bò bít tết sushi, thịt cá còn sống đều có chứa vi khuẩn như salmonella, toxoplasmosis, coliform,… gây ngộ độc.
5. Thịt nướng, thịt xông khói
Đây là những thực phẩm có hương vị thơm ngon được chế biến bằng than hay chất đốt để nướng. Tuy nhiên, khi đốt than sẽ tạo ra một loại chất độc nhiễm vào thức ăn và có khả năng gây ung thư.
Vì vậy, thai phụ nên hạn chế ăn các loại thực phẩm là đồ nướng nhằm đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
6. Các loại thịt chế biến sẵn
Thịt sống và chưa được nấu chín cũng xảy ra nguy cơ nhiễm một số vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, bao gồm Toxoplasma, E. coli, Listeria và Salmonella. Hầu hết vi khuẩn được tìm thấy trên bề mặt miếng thịt. Phần còn lại có thể tồn tại bên trong các thớ cơ.
Vi khuẩn có thể đe dọa sức khỏe của con bạn, có thể dẫn đến thai chết lưu hoặc các bệnh thần kinh nghiêm trọng, bao gồm khuyết tật trí tuệ, mù lòa và động kinh.
Những sản phẩm thịt đã qua chế biến như xúc xích hay thịt nguội có thể bị nhiễm nhiều loại vi khuẩn khác nhau trong quá trình chế biến hoặc bảo quản.
Vì vậy, phụ nữ mang thai không nên tiêu thụ thịt sống hoặc chưa chín hẳn. Đối với các sản phẩm thịt đã qua chế biến, chỉ sử dụng trừ khi chúng đã được hâm lại thật nóng.
Các thực phẩm chế biến sẵn như thịt nguội, giăm bông, xúc xích,… đều có nguy cơ chứa vi khuẩn listeria. Thai phụ sẽ có nguy cơ sảy thai cao khi nhiễm vi khuẩn listeria.
Vì vậy, thai phụ không nên ăn những loại thực phẩm này, nếu muốn ăn để thay đổi khẩu vị thì cần chế biến và nấu chín kỹ.
THỰC ĐƠN MẸ BẦU CHUẨN Y KHOA?
7. Gan động vật
Nội tạng là chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như sắt, vitamin B12, vitamin A, kẽm, selen và đồng – tất cả đều tốt cho thai phụ và em bé.
Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều vitamin A có nguồn gốc động vật (vitamin A đã chuyển hoá) trong thai kỳ. Vì tiêu thụ quá nhiều vitamin A đã chuyển hoá, đặc biệt là trong ba tháng đầu của thai kỳ, có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh và sẩy thai.
Tốt nhất phụ nữ mang thai nên tiêu thụ các loại thịt nội tạng như gan ở mức dưới 100gr một lần mỗi tuần.
Gan động vật là thực phẩm chứa nhiều sắt và vitamin A. Tuy nhiên trong quá trình mang thai, thai phụ đã được bổ sung sắt và hấp thụ vitamin A từ các loại vitamin tổng hợp.
Do đó, nếu thường xuyên ăn gan động vật sẽ làm dư thừa lượng sắt và vitamin A gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi, thậm chí là dị dạng thai nhi.
8. Sữa và các chế phẩm từ sữa không tiệt trùng
Hầu hết các loại sữa đều được tiệt trùng và là nguồn cung cấp canxi và vitamin D dồi dào giúp trẻ phát triển tốt. Bên cạnh đó, một số chế phẩm không được tiệt trùng như phomat sẽ có chứa vi khuẩn Listeria gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của thai nhi.
9. Một số loại rau
Các rau sống chứa nhiều vi khuẩn e.coli, salmonella,…có nguy cơ gây ngộ độc. Vì thế, thai phụ cần tránh các loại rau này.
Bên cạnh đó, rau ngót cũng chứa thành phần Papaverin có tác dụng giãn cơ trơn, hạ huyết áp, giảm đau. Nếu thai phụ ăn nhiều loại rau này sẽ làm cổ tử cung co thắt và tăng nguy cơ sảy thai.
Khổ qua có chứa thành phần Monodicine, Quinine,… kích thích co bóp tử cung làm tăng nguy cơ bị sảy thai. Do đó, mẹ bầu nên tránh ăn khổ qua.
Ngoài các thực phẩm trên thì măng tươi cũng là một thực phẩm mẹ bầu cần tránh, vì chúng có chứa cyanide một chất nguy hiểm đối với cơ thể.
Thai phụ có thể bị ngộ độc nếu không loại bỏ chất độc này trước khi ăn. Các triệu chứng có thể xuất hiện như nôn, đau đầu, khó thở,… trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong.
Đang mang bầu – bị mắc bệnh da liễu và kết quả điều trị
Theo BS.Trần Thu Huyền, những người mang thai thường được khuyến cáo hạn chế lượng caffein của họ xuống dưới 200 miligam (mg) mỗi ngày.
Caffeine là chất được hấp thụ rất nhanh và dễ dàng đi vào nhau thai. Tuy nhiên vì trẻ sơ sinh và nhau thai không có enzyme cần thiết để chuyển hóa caffeine, nên nếu mẹ sử dụng caffein ở nồng độ cao thì trẻ có thể bị tích tụ.
Uống nhiều caffeine trong thai kỳ đã được chứng minh là có thể hạn chế sự phát triển của thai nhi và làm tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân.
11. Một số loại trái cây
Mặc dù, hoa quả cung cấp rất nhiều vitamin và khoáng chất cho cơ thể nhưng một số loại quả có thể làm ảnh hưởng đến thai phụ khi mang thai như:
– Đu đủ xanh, dứa: có chứa chất kích thích cơ trơn tử cung hoạt động, có thể gây sảy thai.
– Nhãn, na: chứa nhiều glucose, nếu ăn nhiều mẹ bầu sẽ có nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ và táo bón. Vì vậy, thai phụ nên hạn chế ăn những loại quả có hàm lượng đường cao.
Để đảm bảo sức khỏe, các mẹ bầu nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý khi mang thai để giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện.
Bên cạnh đó, các thai phụ cũng cần lưu ý một số thực phẩm không nên ăn khi mang thai để phòng ngừa nguy cơ sảy thai, ảnh hưởng tới sức khỏe của cả mẹ và bé.
Ngoài việc khám thai định kỳ, các bà mẹ có thể đến cơ sở y tế để được các chuyên gia dinh dưỡng tư vấn chế độ ăn khoa học, phù hợp.
Trên đây là những thực phẩm các bạn nên tránh khi mang thai mà Tuệ Y Đường đưa ra để các mẹ lưu ý. Mọi thắc mắc cần giải đáp các bạn có thể liên hệ trực tiếp với BS.CKII.Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường qua hotline 0789503555 để được giải đáp kịp thời
