Áp xe vú là tình trạng nhiễm trùng dễ xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh và đang cho con bú. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng trong sữa mẹ mà đôi khi, áp xe còn có thể phát triển thành ung thư nếu không được điều trị trị hiệu quả, kịp thời. Đông y Tuệ Y Đường chia sẻ tới các bạn đoc về nguyên nhân và các triệu chứng thường gặp áp xe vú để có thể phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này nhé.
Định nghĩa áp xe vú
Theo BS Minh tâm áp xe vú là tình trạng viêm (sưng, đỏ) và tích tụ mủ trong vú do vi khuẩn gây ra. Trong một số trường hợp hiếm hoi, áp xe vú có thể là một dấu hiệu của ung thu vú.
Khoảng 10-30% trường hợp áp xe vú xảy ra ở phụ nữ sau khi mang thai và đang cho con bú. Bên cạnh đó, những phụ nữ thừa cân, có ngực lớn hoặc những người không giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ cũng có nguy cơ cao gặp phải vấn đề này.
Những yếu tố gây áp-xe vú
Áp-xe vú gặp ở cả nam và nữ, do vi khuẩn gây ra, trong đó hay gặp nhất là tụ cầu và liên cầu, ít gặp hơn là phế cầu, lậu cầu, trực khuẩn thương hàn, vi khuẩn kỵ khí.
Khi sức đề kháng của cơ thể suy giảm do ốm đau, ăn uống thiếu chất, thức đêm nhiều, lao động vất vả ít được nghỉ ngơi… ứ đọng sữa trong tuyến vú là các yếu tố chủ yếu gây áp-xe vú ở phụ nữ.
Vị trí ổ áp-xe có thể trước tuyến, trong tuyến, sau tuyến. Một ổ áp-xe thường trải qua hai giai đoạn viêm và tạo thành áp xe, hoại thư vú.
Nguyên nhân gây ra áp xe vú là gì?
Bác sĩ Minh Tâm cho biết vi khuẩn gây bệnh có thể xâm nhập từ bề mặt da hoặc từ miệng của em bé ở phụ nữ cho con bú, thông qua vết rách da hoặc lỗ mở của ống tuyến vú để xâm nhập vào vú và hình thành ổ áp xe.
Staphylococcus aureus và Streptococcus là hai tác nhân gây nên tình trạng trên phổ biến nhất. Bên cạnh đó, đôi khi nguyên nhân áp xe vú còn có khả năng đến từ sự tấn công của các chủng vi khuẩn như:
- Escherichia coli (E.coli)
- Bacteroides
- Corynebacterium
- S. lugdunensis
- Pseudomonas aeruginosa
- Proteus mirabilis
Những triệu chứng và dấu hiệu áp xe vú là gì?
Dấu hiệu lâm sàng phụ thuộc vào vị trí, giai đoạn bệnh: giai đoạn viêm, bệnh thường khởi phát đột ngột với sốt cao, mệt mỏi, đau đầu, mất ngủ. Đau nhức sâu ở trong tuyến vú, đau tăng khi khám, khi cử động vai, cánh tay. Bên vú bị viêm to ra, mật độ chắc, hạch ở nách cùng bên to và đau.
Da trên ổ viêm có thể bình thường nếu ổ viêm ở sâu trong tuyến, có thể nóng, đỏ, phù nề nếu ổ viêm nằm ngay dưới da hoặc trên bề mặt của tuyến. Xét nghiệm máu thấy bạch cầu tăng cao, công thức bạch cầu chuyển trái, tốc độ máu lắng tăng cao. Giai đoạn tạo thành áp-xe là những túi mủ khu trú ở vú hình thành do sự hoại tử các mô. Có thể có một hay nhiều ổ áp-xe nằm ở một hoặc nhiều thùy khác nhau của tuyến vú.
Giai đoạn này, mọi triệu chứng của giai đoạn viêm đều tăng lên: hội chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc như sốt cao, rét run, môi khô, lưỡi bẩn, đau đầu, khát nước, da xanh, gầy yếu nhanh. Bệnh nhân thấy đau nhức nhối sâu trong tuyến vú, đau tăng khi vận động vai, cánh tay, khi cho con bú. Vú sưng to, vùng da trên ổ áp-xe thường nóng, căng, sưng đỏ hay phù tím.
Nếu ổ áp-xe nằm ở sâu thì da cũng có thể vẫn bình thường. Các tĩnh mạch dưới da nổi rõ, có biểu hiện viêm hạch bạch huyết, núm vú tụt. Nếu ổ áp-xe thông với các ống dẫn sữa thì có thể thấy sữa lẫn mủ chảy qua đầu núm vú. Chọc đúng ổ áp-xe có thể hút được mủ.
Biến chứng của áp-xe vú
BS Minh Tâm cho hay áp xe vú nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng có thể gây biến chứng: viêm xơ tuyến vú mạn tính, do dùng kháng sinh kéo dài ở giai đoạn áp-xe hoặc là hậu quả của việc tiêm trực tiếp kháng sinh vào tuyến vú để điều trị áp-xe vú. Lúc này biểu hiện toàn thân khá hơn: không sốt hoặc chỉ sốt nhẹ. Có thể sờ thấy một vùng thâm nhiễm rắn như sụn, bề mặt lổn nhổn, ranh giới không rõ ràng, không dính da, ít đau.
Viêm tấy tuyến vú là quá trình viêm mủ tuyến vú khi dịch tiết lẫn mủ nằm giữa các lớp da, mô lỏng lẻo dưới da, mô liên kết và mô tuyến vú. Vùng viêm khuếch tán lan rộng và thấm vào các mô. Bệnh nhân có biểu hiện bằng hội chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc nặng, vùng thâm nhiễm không có ranh giới rõ ràng. Biến chứng nặng nhất là hoại thư vú do vi khuẩn có độc tính cao hoặc do trực khuẩn hoại thư gây ra.
Hội chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc nặng, tụt huyết áp, toàn thân suy sụp. Vú căng to, phù nề, da trên ổ áp-xe có màu vàng nhạt hay bị hoại tử. Hạch bạch huyết sưng đau. Bệnh ở giai đoạn áp-xe hoặc viêm tấy cần phân biệt với ung thư vú thể cấp dạng viêm, có thể bị ung thư cả hai vú cùng một lúc, vú to ra rất nhanh nhưng không đau, toàn thân suy sụp nhanh, xét nghiệm tế bằng chọc hút hoặc làm sinh thiết thấy tế bào ung thư.
Những phương pháp dùng để điều trị áp xe vú
Nếu áp xe vú được phát hiện sớm, bệnh có thể được chữa lành bằng kháng sinh và chọc hút mủ qua hướng dẫn của siêu âm mà không cần phẫu thuật. Khi ổ áp xe lớn hơn, bạn cần được gây tê và phẫu thuật dẫn lưu ổ áp xe.
Bác sĩ sẽ đặt một gạc hoặc ống dẫn lưu vào ổ áp xe để dẫn lưu mủ những ngày sau phẫu thuật. Tuy vậy, phương pháp này có thể vẫn không ngăn được sự hình thành các ổ áp xe mới và hình thành đường rò từ ổ áp xe ra da.
Chế độ sinh hoạt cho bệnh nhân áp xe vú
Bạn có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình bằng một số cách sau:
- Giữ lối sống lành mạnh. Bạn nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn các thực phẩm giàu dinh dưỡng trong quá trình điều trị.
- Luôn giữ vệ sinh cá nhân. Bạn có thể sử dụng khăn ấm và ẩm đè lên vùng mô bị nhiễm trùng.
- Lưu ý khi cho con bú. Hãy đảm bảo vệ sinh sạch sẽ vùng vú, nhất là đầu vú trước và sau khi cho trẻ bú. Ngoài ra, bạn cũng cần tham vấn ý kiến bác sĩ cho việc có nên cho bé bú ở bên vú bị áp xe hay không.
Áp xe vú kiêng ăn gì?
Một số nhóm thức ăn mà người bệnh nên kiêng để hạn chế áp xe vú càng nặng hơn. Các thực phẩm này nhìn chung không tốt cho bệnh nhân áp xe vú và người bệnh hoàn toàn có thể hạn chế trong chế độ ăn hàng ngày.
Nhóm thực phẩm nhiều dầu mỡ
Thực tế, thực phẩm nhiều dầu mỡ chứa lượng chất béo cao và khiến tình trạng viêm nhiễm trở nên trầm trọng hơn. Một số loại thực phẩm mà người bị áp xe vú nên kiêng như:
- Đồ nướng, đồ chiên, xào: Đây là loại thức ăn chứa rất nhiều chất béo do quá trình chế biến phải sử dụng nhiều dầu mỡ, đặc biệt là những loại dầu thừa dùng để chiên đi chiên lại.
- Đồ ăn nhanh: Nếu thường xuyên ăn những thức ăn này sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa chất béo không tốt cho cơ thể.
Nhóm thực phẩm chứa nhiều đường
Các thực phẩm quá nhiều đường không nên lạm dụng, nhất là trường hợp đang bị áp xe vú. Lượng đường được nạp vào cơ thể quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của toàn bộ cơ thể dẫn đến quá trình phục hồi của bệnh nhân áp xe vú chậm hơn. Thậm chí nếu sử dụng thực phẩm chứa đường trong thời gian dài còn làm tình trạng áp xe vú trở nên nặng nề hơn, dễ tái phát nhiều lần và nguy cơ hình thành khối u ở vú. Một số sản phẩm nên kiêng như bánh kẹo ngọt, siro,…
Thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn
Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn sẽ tích tụ độc tố trong cơ thể khiến các tế bào suy yếu, ảnh hưởng khả năng miễn dịch chống lại các loại vi khuẩn gây hại. Ngoài ra, khi ăn quá nhiều đồ hộp, đồ đóng gói còn chứa hàm lượng muối cao, các chất bảo quản thực phẩm không tốt cho những người bị áp xe vú.
Áp xe vú nên ăn gì để nhanh hồi phục?
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, việc nên bổ sung các dưỡng chất cần thiết, đặc biệt là thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa sẽ giúp ích cho người bị áp xe vú điều trị phục hồi sức khỏe.
Các loại rau xanh, hoa quả tươi
Hầu hết rau xanh đều chứa chất xơ, giàu vitamin, là cách dễ dàng nhất tăng cường sức đề kháng và chống lại mọi bệnh tật. Những bệnh nhân bị áp xe vú nên thường xuyên ăn rau xanh và các loại hoa quả tươi không chất bảo quản để giúp cơ thể bổ sung vitamin và muối khoáng. Đặc biệt các loại rau họ cải chứa một lượng lớn chất phytoestrogen có tác dụng trong việc giảm sưng, giảm viêm và ngăn ngừa nhiễm trùng vô cùng hiệu quả.
Các loại thực phẩm giàu omega 3
Omega 3 gồm 3 loại chủ yếu là EPA, DHA, DPA, nhìn chung mang lại những lợi ích tốt cho sức khỏe, ngăn ngừa nhiều bệnh lý. Đối với bệnh nhân áp xe vú, việc bổ sung omega 3 trong thực phẩm kết hợp với thuốc điều trị sẽ giúp giảm tình trạng sưng viêm và có mủ. Omega 3 có thể tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nhau như các loại cá (cá hồi, cá thu, cá trích, cá hồi hồ, cá mòi, cá cơm, cá ngừ), các loại dầu thực vật, hạt lanh, quả óc chó và các loại rau có màu xanh đậm như cải bó xôi.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt
Một trong những loại thực phẩm mà người bị áp xe vú được khuyên dùng là các loại ngũ cốc nguyên hạt. Bởi trong các loại ngũ cốc này tồn tại một số chất dinh dưỡng quan trọng như chất xơ, chất chống oxy hóa, vitamin,… rất tốt cho những bệnh nhân mắc các căn bệnh viêm. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, người có chế độ ăn uống bằng các sản phẩm ngũ cốc nguyên chất thường sẽ giúp các triệu chứng viêm nhiễm suy giảm.
Thực phẩm chứa nhiều chất sắt
Áp xe vú là căn bệnh thường gặp ở các bà mẹ cho con bú. Để cơ thể khỏe mạnh, không ảnh hưởng đến cả mẹ và bé thì phụ nữ nên lưu ý bổ sung các sản phẩm có chứa sắt. Các loại thực phẩm phổ biến như thịt đỏ, bông cải xanh, các loại đậu, socola đen, gan động vật,…
Đối với bệnh nhân mắc căn bệnh nguy hiểm như áp xe vú, cần đặc biệt quan tâm đến thực phẩm cần kiêng và nên bổ sung. Bởi vì thực phẩm dung nạp vào người sẽ ảnh hưởng đến quá trình điều trị. Tuy vậy, nếu phát hiện bất cứ biểu hiện bất thường nào ở vú hãy đến các cơ sở y tế gần nhất hoặc Đông y Tâm Mộc Viên để được thăm khám và kết hợp các phương pháp điều trị.
