Quan niệm về kiêng cữ sau sinh của thế hệ trước với bây giờ có nhiều điểm khác nhau. Vậy, phụ nữ sau khi sinh có cần kiêng cữ không và kiêng những gì? Hãy cùng Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường tìm hiểu nhé!
Sau sinh, phụ nữ có cần kiêng cữ?
Dù là thế hệ nào thì phụ nữ sau sinh, kể cả sinh thường hay sinh mổ cũng đều nên kiêng cữ. BS Trần Thu Huyền chia sẻ người ta vẫn thường ví “phụ nữ đau đẻ như gãy 20 cái xương sườn cùng lúc” nên sau mỗi cuộc sinh, cơ thể họ yếu đi rất nhiều và cần được nghỉ ngơi cũng như kiêng cữ để nhanh hồi phục những tổn thương trong quá trình sinh để lại.
Nếu không kiêng cữ cẩn thận, mẹ dễ bị để lại di chứng, nhất là sinh mổ như đau lưng, đau vết mổ…
Phụ nữ sau sinh cần kiêng cữ bao lâu?
Trước đây, phụ nữ sau sinh còn phải ở cữ tận 100 ngày. Thậm chí, nhiều gia đình, mẹ còn phải ở trong phòng kín, không tắm rửa, không nói chuyện với người lạ, không dùng điện thoại trong suốt 3 tháng đó. Vì theo quan niệm của họ, nếu không kiêng cữ thì mẹ dễ bị ốm, đau nhức xương khớp, nhức đầu…
Ngày nay, quan niệm của con người cũng hiện đại hơn, những quy định kiêng cữ khắt khe trước đây để được giảm bớt. Phụ nữ sau sinh sẽ ở cữ nhưng không cần 100 ngày mà khoảng 1 tháng và cũng không nhất thiết phải không được tắm, không nói chuyện với ai. Sau khi sinh 3 – 4 ngày mẹ đã có thể tắm, thậm chí khoảng 1 ngày nếu là mùa hè, mẹ có thể lau người cho thoải mái.
Chế độ kiêng khem ngày nay đã nhẹ nhàng hơn nhưng có một vài việc mẹ cần lưu ý là không được vận động mạnh, làm việc nặng, hạn chế căng thẳng và tránh quan hệ tình dục…
Chế độ kiêng cữ mẹ bầu cần biết
Mẹ bầu nên kiêng cữ cẩn thận sau khi sinh để sức khỏe nhanh hồi phục. Dưới đây là một vài lưu ý mà BS Trần Thu Huyền dành cho mẹ:
Thực đơn ăn uống
Sau sinh, mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để sớm lấy lại năng lượng đồng thời giúp gọi sữa mẹ về ồ ạt cho bé yêu. Mẹ cần bổ sung đầy đủ chất đạm, tinh bột, ray xanh, đường…
Tuy nhiên, không phải ăn nhiều là tốt mà phải ăn đúng. Mẹ cần hạn chế đồ ăn chua, lạnh, không nên ăn thức ăn lên men như dưa cà muối hay thức ăn để qua đêm vì dễ bị nhiễm khuẩn hay nhiễm ký sinh trùng gây bệnh. Tốt nhất, nên ăn khi vừa nấu xong để đảm bảo an toàn và vệ sinh nhất.
Ngày trước mẹ bầu thường được khuyên nên ăn thức ăn khô và mặn như thịt kho, cá kho mặn và kiêng ăn canh, ăn rau… Thực tế như thế lại không hề tốt. Thịt kho, cá kho khô rất tốt nhưng không được kho mặn vì dễ khiến sản phụ bị tăng huyết áp, ảnh hưởng đến thận. Việc không ăn canh, ăn rau khiến mẹ bị táo bón, khó tiêu.
Nếu ăn rau, mẹ nên tránh xa rau cải bẹ xanh, cải đắng vì chúng có thể khiến mẹ bị tiểu són ở cả giai đoạn sau.
Không nên vận động quá mạnh
Khiêng vác hay vận động mạnh không chỉ dùng đến cơ tay mà mẹ phải gồng cả cơ bụng. Điều này tác động đến vết rạch tầng sinh môn hoặc vết mổ lấy thai trên bụng mẹ khiến vết mổ bị tổn thương, lâu hồi phục hơn.
Tuy việc tập thể dục là tốt cho sự hồi phục sức khỏe nhưng nó chỉ đúng với những bài tập nhẹ nhàng. Mẹ cần hạn chế những bài tập vận động mạnh với cường độ cao vì nó tác động đến các vết rạch khi sinh.
Nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt
Có rất nhiều mẹ đã từng kiểm chứng việc ngồi quá lâu trong một tư thế thì sau này dễ bị đau lưng hơn. Nhất là những khi trái gió trở trời thì vùng lưng của mẹ sẽ đau buốt dữ dội. Vì vậy, sau khi sinh, mẹ chỉ nên ngồi khi cho bé bú, còn lại hãy cố gắng nằm nghỉ ngơi và thỉnh thoảng đứng lên đi lại nhẹ nhàng.
Tránh xa các thiết bị điện tử
Việc sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng, laptop… nhiều là điều mẹ nên kiêng kỵ. Nếu giai đoạn đầu sau sinh mẹ sử dụng chúng quá nhiều sẽ khiến mắt nhanh mờ. Vì vậy, để có được một đôi mắt khỏe mạnh cho tuổi già, mẹ nên hạn chế tối đa sử dụng những thiết bị này.
Không sử dụng chất kích thích
Sau khi sinh, nếu bạn nuôi con bằng sữa mẹ thì tuyệt đối không được uống rượu bia vì chúng có thể đi vào sữa mẹ và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của em bé. Ngoài ra, uống rượu bia và đồ uống có cồn còn có thể khiến mẹ bị cao huyết áp nên mẹ cần hạn chế.
Có nhiều nghiên cứu đã chứng minh nếu mẹ thường xuyên uống rượu bia sẽ làm giảm lượng sữa. Do đó, tốt nhất sản phụ sau sinh nên uống nước lọc, nước trái cây hoặc sữa để đảm bảo có đủ sữa cho con bú và đảm bảo cho sức khỏe của mẹ.
Bên cạnh đó, mẹ cũng cần kiêng các loại thức uống chứa cafein như trà, cà phê vì những chất này không chỉ khiến mẹ khó ngủ mà còn có thể đi vào sữa mẹ và bé con sẽ khó ngủ, trằn trọc.
Kiêng quan hệ tình dục sớm
Theo các chuyên gian, thời gian kiêng cữ thích hợp nhất là khoảng 4 – 6 tuần sau sinh thì mẹ mới được quan hệ vợ chồng. Nguyên nhân là những vết rạch trong quá trình sinh cần thời gian dài để hồi phục và sau sinh mẹ mất rất nhiều sức nên cũng cần được nghỉ ngơi để lấy lại sức lực.
Nếu quan hệ quá sớm có thể làm nhiễm trùng, viêm nhiễm phụ khoa, chảy máu vùng kín rất nguy hiểm đối với chị em.
Không sử dụng thuốc bừa bãi
Sau sinh, trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, nếu gặp vấn đề gì về sức khỏe mẹ cần đi khám về tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về uống vì thuốc có thể đi vào dòng sữa mẹ và gây ảnh hưởng xấu đến em bé.
Hạn chế căng thẳng, mệt mỏi
Giai đoạn sau sinh, những căng thẳng, mệt mỏi là khó tránh khỏi, thậm chí nhiều mẹ stress quá nhiều dẫn đến trầm cảm nhưng mẹ nên nghĩ đến con mà hạn chế tối đa tình trạng này.
Hormone gây ra tình trạng căng thẳng, mệt mỏi có thể đi vào sữa, khiến bé khó chịu, quấy khóc. Vì thế, nếu thấy mệt, hãy nhờ người thân chăm bé để mẹ được nghỉ ngơi, hãy nghĩ đến những điều tích cực để luôn cảm thấy thoải mái nhất có thể. Tất cả hãy vì con yêu.
Những quan điểm sai lầm về kiêng cữ
Tuy cuộc sống ngày càng hiện đại nhưng có không ít những gia đình vẫn giữ những quan điểm từ xưa. Có một vài quan điểm về kiêng cữ trước đây phụ nữ sau sinh đều phải thực hiện nhưng thực chất nó không hề đúng và không tốt cho cả mẹ, cả con.
Kiêng tắm gội trong một tháng
Quan điểm kiêng tắm gội trong vòng một tháng để hạn chế đau ốm, cảm lạnh và rụng tóc về sau là không đúng. Theo các bác sĩ, sau sinh mẹ nên gội đầu thường xuyên để hạn chế mồ hôi bết trong tóc gây ngứa, nấm, ảnh hưởng đến giấc ngủ và một vài vấn đề khác.
Tuy nhiên, khi gội đầu mẹ nên dùng nước ấm là tốt nhất và cần sấy tóc khô ngay sau khi gội xong, hạn chế để tóc ướt lâu. Bên cạnh đó, mẹ nên tắm bằng nước ấm. Tắm xong mẹ có thể thoa rượu hoặc tinh dầu tràm để làm ấm cơ thể và giúp cơ săn chắc.
Kiêng ra ngoài
Các sản phụ thường kiêng ra ngoài ít nhất 1 tháng sau sinh và phòng của hai mẹ con phải kín, không để gió lùa vào. Việc này tưởng tốt nhưng đôi khi lại gây hại do việc đóng kín cửa sẽ khiến căn phòng ẩm thấp, tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn phát triển, có thể gây bệnh cho hai mẹ con. Tốt nhất, thỉnh thoảng nên mở cửa sổ cho phòng thoáng mát và để không khí với ánh nắng buổi sáng chiếu vào.
Nằm than, hơ nóng
Theo quan niệm dân gian, sản phụ sau sinh nên nằm than để giúp ấm người, hạn chế nhiễm bệnh sau này. Tuy nhiên, quan niệm này hết sức cổ hủ. Nằm than, nhất là vào mùa đông sẽ giúp mẹ và bé thấy ấm áp hơn nhưng than khi cháy sẽ sản sinh nhiều khí CO2, gây độc cho cả mẹ và bé.
Kiêng nói chuyện
Theo quan niệm cũ, nếu sau khi sinh mẹ nói nhiều thì sau này dễ bị nói nhịu. Quan niệm này không hề có căn cứ khoa học. Sản phụ vẫn cứ giao tiếp bình thường, chỉ cần hạn chế nói quá to để tránh ảnh hưởng tới thanh quản.
Nếu có những thắc mắc bạn đọc liên hệ tới Bác sĩ CKII Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường nhé!
