Theo định nghĩa, vô kinh là hiện tượng không hành kinh qua một thời gian quy định. Thời gian ấy là 18 tuổi đối với vô kinh nguyện phát, là 3 tháng nếu đã hành kinh đều, hoặc 6 tháng nếu đã hành kinh không đều trong tiền sử, đối với vô kinh thứ phát. Vô kinh chiếm một trong những chương lớn nhất trong phụ khoa, vì những đặc điểm quan trọng của nó không những trong lĩnh vực sinh sản mà còn trong lĩnh vực sức khỏe, tính mạng của người bệnh. Sau đây bạn đọc cùng Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường tìm hiểu về vấn đề này nhé.
Nguyên nhân vô kinh
Theo BS Trần Thu Huyền Vô kinh có thể xảy ra do một loạt các lý do. Một số là một phần của quá trình bình thường của cuộc sống của người phụ nữ, trong khi những người khác có thể là tác dụng phụ của thuốc hoặc một dấu hiệu của một vấn đề y tế.Trong quá trình bình thường của cuộc sống tự nhiên vô kinh, một người phụ nữ có thể trải nghiệm vô kinh vì lý do tự nhiên, chẳng hạn như:
- Mang thai.
- Cho con bú.
- Thời kỳ mãn kinh.
- Tránh thai: Một số phụ nữ uống thuốc ngừa thai có thể không có kinh. Khi thuốc tránh thai dừng lại, có thể mất 3 – 6 tháng để tiếp tục rụng trứng thường xuyên và kinh nguyệt. Tránh thai tiêm hoặc cấy ghép cũng có thể gây vô kinh, và có thể một số loại dụng cụ tử cung.
- Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây chu kỳ kinh nguyệt dừng lại, bao gồm cả một số loại: Thuốc chống loạn thần, Điều trị ung thư, Thuốc chống trầm cảm, Thuốc huyết áp
- Lối sống
Căng thẳng tâm thần. Căng thẳng có thể tạm thời làm thay đổi các chức năng của vùng dưới đồi – một khu vực của bộ não kiểm soát các hormon điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Sự rụng trứng và kinh nguyệt có thể dừng lại như là một kết quả. Thường xuyên thời kỳ kinh nguyệt thường trở lại sau khi giảm căng thẳng.
Trọng lượng cơ thể giảm quá mức. Quá mức hạ thấp trọng lượng cơ thể ngắt quãng nhiều chức năng nội tiết tố trong cơ thể, có khả năng ngăn chặn sự rụng trứng. Những phụ nữ có rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chứng biếng ăn hoặc ăn vô độ, thường có chu kỳ kinh thay đổi bởi vì những thay đổi bất thường nội tiết tố.
Tập thể dục quá nhiều. Phụ nữ tham gia các môn thể thao đòi hỏi phải nghiêm ngặt, chẳng hạn như chạy ballet đường dài, hoặc thể dục, có thể thấy chu kỳ kinh nguyệt bị gián đoạn. Một số yếu tố kết hợp để đóng góp vào sự mất chu kỳ kinh vận động viên, bao gồm cả chất béo cơ thể thấp, căng thẳng và tiêu hao năng lượng cao.
- Nhiều loại mất cân bằng tuyến nội tiết của các vấn đề y tế có thể gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố, bao gồm:
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). PCOS gây ra mức độ tương đối cao và ổn định của kích thích tố, chứ không phải là mức độ dao động trong chu kỳ kinh nguyệt bình thường.
Tuyến giáp trục trặc. Tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) hoặc kém (hypothyroidism) có thể gây kinh nguyệt không đều, bao gồm vô kinh.
Khối u tuyến yên (lành tính). Khối u không phải ung thư trong tuyến yên có thể ảnh hưởng tới chức năng nội tiết tố của chu kỳ kinh nguyệt.
Mãn kinh sớm. Mãn kinh thường xảy ra ở độ tuổi từ 45 và 55. Trong một số phụ nữ, cung cấp trứng của buồng trứng giảm dần trước tuổi 40, và dừng chu kỳ kinh nguyệt.
- Vấn đề cấu tạo cơ quan
Vấn đề với cơ quan sinh dục cũng có thể gây vô kinh.
Sẹo tử cung. Hội chứng Asherman, một tình trạng trong đó mô sẹo tích tụ trong lớp niêm mạc của tử cung, đôi khi có thể xảy ra sau khi nong và nạo (D & C), mổ lấy thai hoặc điều trị u xơ tử cung. Sẹo tử cung ngăn ngừa sự tích tụ bình thường và phát tán nội mạc tử cung.
Thiếu cơ quan sinh sản. Đôi khi vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển bào thai dẫn đến một cô gái được sinh ra mà không có một số phần quan trọng của hệ thống sinh sản của mình, chẳng hạn như cổ tử cung, tử cung hoặc âm đạo. Bởi vì hệ thống sinh sản của đã không phát triển bình thường, sẽ không có chu kỳ kinh nguyệt.
Cấu trúc bất thường của âm đạo. Sự tắc nghẽn âm đạo có thể ngăn ngừa chảy máu kinh nguyệt có thể nhìn thấy. Một màng hoặc bức tường có thể có mặt trong âm đạo ngăn chặn dòng chảy của máu từ tử cung và cổ tử cung.
Các yếu tố nguy cơ của vô kinh
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ của vô kinh có thể bao gồm:
- Lịch sử gia đình. Nếu người phụ nữ khác trong gia đình có vô kinh, có thể đã được thừa hưởng một khuynh hướng cho vấn đề này.
- Rối loạn ăn uống. Nếu có một rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chứng biếng ăn hoặc ăn vô độ, có nguy cơ cao phát triển vô kinh.
- Thể thao đào tạo nặng. Có thể làm tăng nguy cơ vô kinh.
Các biến chứng vô kinh
Các biến chứng của vô kinh có thể bao gồm:
- Vô sinh. Nếu không rụng trứng và có chu kỳ kinh nguyệt, không thể mang thai.
- Loãng xương. Nếu vô kinh được gây ra bởi nồng độ estrogen thấp, cũng có thể có nguy cơ loãng xương – một sự suy yếu của xương.
Các xét nghiệm và chẩn đoán vô kinh
Trong cuộc hẹn, Bác sĩ Trần Thu Huyền sẽ thực hiện khám phụ khoa để kiểm tra bất kỳ vấn đề với cơ quan sinh sản. Nếu đã không bao giờ có kinh, bác sĩ có thể kiểm tra ngực và bộ phận sinh dục để xem nếu đang trải qua những thay đổi bình thường của tuổi dậy thì. Vô kinh có thể bao gồm một tập hợp phức tạp của các vấn đề nội tiết tố. Tìm nguyên nhân cơ bản có thể mất thời gian và có thể đòi hỏi nhiều hơn một loại thử nghiệm.
Một loạt các xét nghiệm máu có thể là cần thiết trong chẩn đoán vô kinh, bao gồm:
- Thai kỳ. Kiểm tra này có thể sẽ là thử nghiệm đầu tiên bác sĩ gợi ý, để loại trừ hoặc xác nhận mang thai có thể.
- Kiểm tra chức năng tuyến giáp. Đo lường số lượng của hormone kích thích tuyến giáp (TSH) trong máu có thể xác định xem tuyến giáp đang làm việc đúng.
- Kiểm tra chức năng buồng trứng. Đo số lượng hormone kích thích nang trứng (FSH) trong máu có thể xác định nếu buồng trứng đang làm việc đúng cách.
- Kiểm tra nội tiết tố nam. Nếu đang trải qua gia tăng lông mặt và giọng nói hạ thấp, bác sĩ có thể muốn kiểm tra mức độ kích thích tố nam trong máu.
Kiểm tra nội tiết tố
Đối với thử nghiệm này, phải dùng một loại thuốc nội tiết tố cho bảy đến 10 ngày để kích hoạt chảy máu kinh nguyệt. Kết quả từ thử nghiệm này có thể nói cho bác sĩ cho dù kỳ kinh đã dừng lại do thiếu estrogen.
Kiểm tra hình ảnh trong chẩn đoán vô kinh
Tùy thuộc vào các dấu hiệu và triệu chứng – và kết quả của bất kỳ xét nghiệm máu đã có bác sĩ có thể đề nghị một hoặc nhiều xét nghiệm hình ảnh, bao gồm:
- Siêu âm. Thử nghiệm này không đau sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của các cơ quan nội tạng. Nếu chưa bao giờ có kỳ kinh, bác sĩ có thể đề nghị một cuộc kiểm tra siêu âm để xem tất cả các cơ quan sinh sản có mặt.
- Chụp cắt lớp vi tính(CT). CT kết hợp nhiều hình ảnh X-ray được lấy từ các hướng khác nhau để tạo mặt cắt ngang của cấu trúc nội bộ. CT scan có thể cho biết tử cung, buồng trứng và thận.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). MRI sử dụng sóng vô tuyến với một từ trường mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết đặc biệt của mô mềm trong cơ thể. Bác sĩ có thể yêu cầu MRI để kiểm tra một khối u tuyến yên.
- Nội soi tử cung
- Nếu thử nghiệm khác cho thấy không có nguyên nhân cụ thể, bác sĩ có thể đề nghị hysteroscopy – một thử nghiệm, trong đó, máy ảnh nhỏ thắp sáng được truyền qua âm đạo và cổ tử cung để nhìn vào bên trong tử cung.
Phương pháp điều trị vô kinh
Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân của vô kinh. Trong một số trường hợp, thuốc tránh thai có thể khởi động lại chu kỳ kinh nguyệt. Vô kinh do rối loạn tuyến giáp hoặc tuyến yên có thể được điều trị bằng thuốc. Nếu tắc nghẽn do khối u hoặc cấu trúc đang gây ra vấn đề, phẫu thuật có thể là cần thiết.
Lối sống và các biện pháp khắc phục vô kinh
Một số yếu tố, lối sống có thể gây vô kinh, do đó, phấn đấu cho sự cân bằng trong công việc và giải trí nghỉ ngơi. Đánh giá các khu vực căng thẳng và xung đột trong cuộc sống. Nếu không thể làm giảm căng thẳng, hãy yêu cầu sự giúp đỡ từ gia đình, bạn bè hoặc bác sĩ.
Hãy nhận biết những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt và kiểm tra với bác sĩ nếu có mối quan tâm. Giữ một bản ghi khi kỳ kinh xảy ra. Lưu ý ngày bắt đầu kỳ kinh, nó kéo dài bao lâu và các triệu chứng rắc rối gặp phải.
Nếu bạn đọc có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc có thể liên hệ tới Bác sĩ CKII Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường.
