BỆNH RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ NỮ ĐƯỢC HIỂU NHƯ THẾ NÀO CHO ĐÚNG?

Để giải đáp vấn đề trên, bác sĩ Trần Thu Huyền – phó khoa y học cổ truyền bệnh viện Giao Thông Vận Tại – trưởng khoa khám bệnh tại Tuệ Y Đường đã giải thích như sau:

“Hệ nội tiết của con người được xem như “nhạc trưởng” của cơ thể, nó bao gồm một mạng lưới gồm các tuyến sản xuất và giải phóng hormone, nhằm kiểm soát nhiều chức năng quan trọng, nhất là khả năng chuyển hóa năng lượng giúp các tế bào và cơ quan hoạt động hiệu quả như một dây chuyền.

Hoạt động của hệ thống này ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển, trao đổi chất, chức năng tình dục và tâm sinh lý của cơ thể, chính vì vậy nó đóng vai trò cực kỳ to lớn và quan trọng.”

Vậy cơ thể chúng ta gồm những tuyến nội tiết lớn nào? Chúng gồm 8 tuyến lớn, bao gồm:

Vùng dưới đồi: Vùng dưới đồi có mối liên hệ mật thiết với tuyến yên thông qua đường mạch máu và đường thần kinh. Các hormon do vùng dưới đồi bài tiết sẽ theo những con đường này đến dự trữ hoặc tác động (kích thích hoặc ức chế) đến chức năng của tuyến yên.

Các hormon do tuyến nội tiết này sản xuất bao gồm TSH – TRH, ACTH – CRH, FSH  và LH-GnRH, Prolactin – PIH, ADH, oxytocin.

Tuyến yên: Vị trí giải phẫu tuyến nội tiết này nằm ở đáy não đằng sau các xoang, nó còn được gọi là “tuyến chủ” vì ảnh hưởng nhiều đến các tuyến khác, đặc biệt là tuyến giáp. Tuyến yên gồm các  hormon GH, Prolactin, ACTH, TSH, FSH, LH, Lipoprotein…

Phụ thuộc vào từng loại hormon mà tuyến yên có các chức năng khác nhau như quyết định sự tăng trưởng của cơ thể (GH), sự tăng trưởng và phát triển các tuyến sinh dục (LH, FSH).

Tuyến tùng: Tuyến tùng nằm gần trung tâm của não bộ và có thể sản xuất các nội tiết tố điều hòa giấc ngủ của chúng ta.

Tuyến giáp trạng: Vị trí tuyến giáp trạng nằm ở hai bên và phía trước khí quản, ngay dưới thanh quản. Hai hormon quan trọng của tuyến giáp là T3 (Triiodothyronine) và T4 (Tetraiodothyronine). Nó có chức năng là điều hòa sự trao đổi chất của cơ thể, đây cũng là những hoocmon rất quan trọng đối với chúng ta.

Tuyến cận giáp: Tuyến này nằm ngay sau tuyến giáp, hormon tuyến cận giáp là Parahormon – PTH, nó có tác dụng lên xương, thận, ruột,… của cơ thể.

Tuyến ức: Nằm trong lồng ngực, phía sau xương ức, là cơ quan quan trọng tạo hệ miễn dịch, giúp tế bào miễn dịch lympho T từ dạng tế bào non thành tế bào trưởng thành và có chức năng miễn dịch.

Tuyến tụy: Vị trí của tuyến tụy nằm ở sau phúc mạc, đây là một tuyến đặc biệt,bởi nó vừa là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết.

Tuyến thượng thận: Nằm phía trên của hai quả thận, tuyến nội tiết này bài tiết ra các hormone giúp cân bằng cơ thể. Nó tiết ra 2 hormon quan trọng là catecholamin và cortisol.

Khi nồng độ hormone trong cơ thể quá cao hoặc quá thấp, đều dẫn đến nội tiết tố bị rối loạn. Các bệnh và rối loạn nội tiết cũng sẽ xảy ra nếu cơ thể không đáp ứng với kích thích tố theo cách nó được yêu cầu.

Khi hệ thống nội tiết tố ở trạng thái bình thường, các hormone sẽ giúp cân bằng sự trao đổi chất và chức năng sinh lý của cơ thể. Tuy nhiên,nếu vì 1 lý do nào đó làm sự cân bằng trên bị phá vỡ sẽ dẫn đến rối loạn nội tiết tố.

NGUYÊN NHÂN NÀO DẪN ĐẾN RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

• Xuất hiện một tuyến nội tiết nào đó trong cơ thể sản sinh ra quá nhiều hoặc quá ít nội tiết tố.Điều này được gọi là sự mất cân bằng hormone.
• Do sự phát triển của các tổn thương trong hệ thống nội tiết (chẳng hạn như các nốt hoặc khối u) cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng rối loạn trên.

Sự bài tiết các hormon trong cơ thể được điều hòa chủ yếu bằng cơ chế điều hòa ngược trong đó các tín hiệu điều hòa xuất phát từ tuyến yên hoặc các tuyến ngoại biên khác. Khi sự điều hòa này có vấn đề sẽ dẫn đến tình trạng tăng hoặc giảm nội tiết tố.

Buồng trứng đa nang và những câu hỏi thường gặp

RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ CÓ NHỮNG TRIỆU CHỨNG GÌ?

Rối loạn nội tiết tố có thể được biểu hiện thông qua các dấu hiệu như:

• Xuất hiện cảm giác mệt mỏi, bồn chồn, lo lắng, buồn chán, thất vọng , thỉnh thoảng có những suy nghĩ tiêu cực.
• Cơ thể xuất hiện sự căng thẳng về tâm lý, áp lực, stress kéo dài và không rõ nguyên nhân.

• Da mặt xuất hiện nhiều mụn: sự mất cân bằng nội tiết tố làm da tiết nhiều dầu, bã nhờn dẫn đến làm tắc lỗ chân lông gây ra mụn.
• Giảm ham muốn tình dục ở cả hai giới nam và nữ giới.
• Đối với nam giới, rối loạn nội tiết tố biểu hiện bằng tình trạng xuất tinh sớm, rối loạn cương dương,  trầm cảm, mức độ tập trung kém,mãn dục sớm, cơ bắp bị nhão, lông tay và lông chân thưa thớt,…
• Đối với nữ giới, thường xuất hiện các biểu hiện như rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn tình dục, huyết áp tăng bất thường, tăng nguy cơ hiếm muộn, liên tục mắc các bệnh phụ khoa, rậm lông,…

RỐI LOẠN NỘI TIẾT ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO ĐẾN CƠ THỂ

Nội tiết có ảnh hưởng đến toàn bộ các cơ quan trong cơ thể, vì vậy khi bị rối loạn, các cơ quan sẽ ảnh hưởng rất nhiều.Cụ thể:

• Dậy thì sớm: Đây là tình trạng dậy thì quá sớm ở các trẻ, nguyên nhân do các tuyến “báo động giả” khiến nội tiết tố tình dục giải phóng quá sớm.

• Suy thượng thận hay còn gọi là bệnh Addison bệnh biểu hiện bao gồm mệt mỏi, suy nhược, chán ăn, buồn nôn và nôn, sụt cân, đau bụng, sắc tố ở da và niêm mạc, hạ huyết áp (đặc biệt là khi đứng dậy), đôi khi cũng có thể bị hạ đường huyết.

• Rối loạn chuyển hóa lipid máu, bệnh đái tháo đường là những tình trạng rối loạn nội tiết tố phổ biến nhất trên lâm sàng hiện nay.
• Bệnh khổng lồ (acromegaly) và các vấn đề rối loạn nội tiết tố tăng trưởng khác: Bệnh lý này xảy ra nguyên nhân là do sự tăng quá mức lượng hormone khi còn nhỏ, phần lớn thể hiện qua chiều cao và kích thước cơ thể của đứa trẻ.
• Hội chứng Cushing: Đây là một hội chứng khá ít gặp, các triệu chứng của hội chứng Cushing gồm biểu hiện béo phì thân trên, mặt tròn, có xuất hiện mỡ quanh vùng cổ và cánh tay, cẳng chân thì lại có dấu hiệu gầy. Hội chứng này nếu xảy ra ở trẻ em thì thường có xu hướng mắc béo phì và chậm phát triển.
• Cường giáp: Là bệnh gây ra bởi tình trạng tăng tiết hormone tuyến giáp (triiodothyronine và thyroxin),  các triệu chứng hay gặp khi bị cường giáp là tim đập nhanh, hồi hộp đánh trống ngực, gầy sút cân, bướu cổ…
• Hội chứng buồng trứng đa nang: Nó xảy ra khi buồng trứng có nhiều nang nhỏ, nó liên quan đến độ mất cân bằng hormone và kháng insullin, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ.
• Suy giáp: Đây là tình trạng chức năng tuyến giáp bị suy giảm, tuyến giáp sản xuất hormon quá ít so với nhu cầu cần thiết của cơ thể, do đó dẫn đến tổn thương ở các mô, cơ quan và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nữ giới.Triệu chứng thường gặp trên lâm sàng của suy giáp là mệt mỏi, suy giảm sức khỏe.

VẬY LÀM SAO ĐỂ CHẨN ĐOÁN RỐI LOẠN NỘI TIẾT ?

• Dấu hiệu dễ thấy nhất ở bệnh nhân là tình trạng mệt mỏi, suy nhược kéo dài kèm tâm lý lo lắng và căng thẳng.
• Xét nghiệm công thức máu và nước tiểu nhằm mục đích kiểm tra nồng độ của các nội tiết tố trong cơ thể.
• Phương pháp chẩn đoán hình ảnh:đây là phương pháp có giá trị nhằm chẩn đoán xác định vị trí một nốt hoặc khối u.

BỆNH NHÂN VUI MỪNG THOÁT KHỎI CƠN ĐAU LƯNG CẤP SAU 5 NGÀY ĐIỀU TRỊ

CÓ NHỮNG PHƯƠNG PHÁP NÀO ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NỘI TIẾT

Điều trị rối loạn nội tiết chủ yếu dựa vào điều chỉnh và cân đối chế độ ăn uống sinh hoạt:

• Bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày, nhu cầu nước cần thiết cho một người khỏe mạnh là 1,5 – 2 lít, có thể thay thế nước lọc bằng các loại nước ép rau quả tươi.
• Đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp cân bằng sự rối loạn nội tiết tố trong cơ thể bằng cách bổ sung các thực phẩm cần thiết như đậu nành, cà rốt, khoai tây, rau diếp, bông cải xanh,…
• Tích cực ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo không bão hòa như dầu ô liu, dầu cải, dầu lạc, quả bơ,…
• Bổ sung thêm các các axit béo trong cơ thể một cách hợp lý như Omega – 3, Omega – 6 bằng cách tìm kiếm các thực phẩm từ cá thu, cá hồi, dầu bắp, đậu nành,…
• Điều trị các bệnh, các hội chứng về tiêu hóa bởi các vấn đề về tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến việc kích thích các phản ứng tự miễn như rối loạn viêm khớp, tuyến giáp,…
• Tập thể dục mỗi ngày, đây là cách giúp cơ thể tăng cường sức khỏe, giảm viêm, giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ và điều hòa chuyển hóa trong cơ thể. Tuy nhiên lưu ý rằng không nên tập thể dục quá sức có thể làm nặng hơn tình trạng bệnh.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc và giảm stress cũng là một yếu tố cần thiết giúp cần bằng nội tiết tố trong cơ thể, mỗi đêm cần ngủ đủ từ 7-8 tiếng.

Giấc ngủ ngon là một yếu tố cực kỳ quan trọng

• Nên loại bỏ các yếu tố nguy cơ như thuốc lá, cafe, rượu…
• Tuyệt đối không nên sử dụng thuốc tránh thai bừa bãi, khi cần nên hỏi ý kiến và làm theo chỉ định của bác sĩ.
• Cuối cùng, quan trọng là bổ sung các vitamin cần thiết cho cơ thể như vitamin D3, cần bổ sung 600 IU vitamin D mỗi ngày cho người 19-70 tuổi, 800 IU mỗi ngày cho người trên 70 tuổi. Tuy nhiên đối với người sống ở vùng tối, trong mùa đông cần bổ sung khoảng 2.000 IU đến 5.000 IU vitamin D3 mỗi ngày.

CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH CĂN BỆNH RỐI LOẠN NỘI TIẾT?

Để phòng tránh căn bệnh này, chúng ta có thể thực hiện những điều sau đây:

• Sử dụng các loại thực phẩm sạch và có nguồn gốc rõ ràng, tốt nhất là nên dùng thực phẩm hữu cơ và rau tự trồng.

• Tập thể dục hàng ngày bằng những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, tập yoga,…
• Cần phải có chế độ ăn uống, làm việc, nghỉ ngơi một cách khoa học như ăn đúng và đủ bữa, bổ sung một lượng chất béo vừa phải, cân đối giữa thịt và rau củ, bổ sung vitamin cần thiết cho cơ thể… để quá trình sản xuất nội tiết tố hoạt động tốt hơn.
• Sử dụng thuốc tránh thai và các loại thuốc điều trị bệnh cần theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, không nên lạm dụng thuốc đặc biệt là thuốc tránh thai.
• Hạn chế, tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.
• Ngủ đủ giấc, hạn chế và tốt nhất nên tránh thức khuya, tránh làm việc quá sức, stress…
• Cần xét nghiệm máu định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời tình trạng rối loạn nội tiết tố

TUỆ Y ĐƯỜNG ĐIỀU TRỊ ỔN ĐỊNH CA RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ NỮ NHƯ THẾ NÀO ?

Đây là một ca bệnh mà bác sĩ Trần Thu Huyền rất muốn chia sẻ đến bạn đọc để có một cái nhìn khác về vai trò của đông y trong điều trị các bệnh phụ khoa.

Bệnh nhân nữ ,trẻ tuổi đến khám với bác sĩ trong tình trạng cơ thể mệt mỏi, căng thẳng kèm rối loạn kinh nguyệt nhiều.Trước đấy đã đi khám ở bệnh viện Bạch Mai chẩn đoán rối loạn nội tiết, kết quả siêu âm trả về buồng trứng không đảm bảo chất lượng, kích thước trứng nhỏ hơn hai lần bình thường

Sau vài đợt dùng thuốc, bệnh nhân siêu âm và làm các xét nghiệm cho thấy nội tiết buồng trứng cải thiện rất nhiều. Các tình trạng như mệt mỏi, căng thẳng gần như k còn nữa.

Chu kỳ kinh nguyệt điều hòa ổn định hơn trước rất nhiều.Tuy nhiên bác sĩ vẫn dặn bệnh nhân dùng thuốc đều đặn, đúng và đủ phác đồ để bệnh được ổn định hơn.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp các tình trạng tương tự,đừng ngần ngại nhắn tin trực tiếp hoặc gọi cho bác sĩ nhé.Rối loạn nội tiết cần được phát hiện sớm và kịp thời để không ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của chị em phụ nữ!

Mọi ý kiến đóng góp và thắc mắc xin phép được gửi về:

? Facebook: Tuệ Y Đường

?‍⚕️ Ths.Bs Trần Thị Thu Huyền

?‍⚕️  Bác sĩ Đoàn Dung

?Địa chỉ: 166 Nguyễn Xiển – Hạ Đình – Thanh Xuân – Hà Nội

?Hotline: 0789.502.555 – 0789.503.555