Từ lâu có một loại cây mà được sử dụng nhiều trong dân gian và được lưu truyền qua nhiều năm tháng. Cây dược liệu quý này có tên là cây phèn đen và được sử dụng làm bài thuốc điều trị nhiều căn bệnh, trong đó có không ít căn bệnh khó chữa, nguy hiểm. Vậy cây phèn đen có tác dụng gì, cây phèn đen trị bệnh gì? Hãy cùng nhau tìm hiểu thông qua bìa viết dưới đây nhé.
Cây phèn đen là một loại cây thuộc họ thầu dầu và chúng có tên khoa học là Phyllanthus Reticulatus Poir. Các cây thường có kích cỡ từ nhỏ cho tới trung bình, đạt chiều cao từ 2 – 4 mét, cành cây thường có nhánh màu đen. Lá cây hình trái xoan, mọc so le và phiến lá thường mỏng, đồng thời hay thay đổi vào từng mùa, lá dài khoảng 2 – 4cm. Đặc biệt ở phần lá bên trên thường có màu sẫm hơn ở mặt dưới, hoa thường mọc ở dưới nách lá, lá có thể mọc riêng lẻ hoặc mọc thành từng chùm từ 3 – 4 lá một. Qủa của cây có màu đen và hình bầu dục.Cây phèn đen có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thu liễm, sát trùng và lợi tiểu. Dược liệu này được sử dụng trong phạm vi nhân dân để chữa chứng kiết lỵ, tiêu chảy do nhiệt, rắn cắn, đinh nhọt do huyết nhiệt và hỗ trợ điều trị bệnh trĩ cấp độ I.
1. Tên gọi
- Tên gọi khác: Tạo phan diệp, Cây mực, Chè nộc
Tên khoa học: Phyllanthus reticulatus
Tên dược: Radix/ Folium phyllanthus Reticulatus
Họ: Thầu dầu (danh pháp khoa học: Euphorbiaceae)
Vị thuốc phèn đen
2. Tính vị
- Rễ có vị chát, tính lạnh.
3. Tác dụng dược lý
Theo Đông Y:
- Công dụng: Rễ có tác dụng chỉ tả, thu liễm và tiêu viêm. Vỏ gây chuyển hóa. Lá có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu và sát trùng.
- Chủ trị: Lá được dùng để trị huyết nhiệt gây đinh nhọt, ứ huyết do chấn thương, tiêu chảy, phù thũng, lỵ và sốt cao. Rễ được dùng để trị trẻ em cam tích, viêm thận, viêm gan, viêm ruột, lỵ và ruột kết hạch. Vỏ thân được dùng để trị chứng khó tiểu, đậu lên mủ,…
Ở Ấn Độ, cây phèn đen được dùng để trị bị thương ở răng và chứng ỉa chảy ở trẻ nhỏ.
4. Cách dùng – liều lượng
Dược liệu được dùng ở dạng sắc uống hoặc dùng ngoài. Liều lượng tùy thuộc vào mục đích sử dụng và độ tuổi.
Phòng Khám đông y Tuệ Y Đường xin giới thiệu một số bài thuốc chữa bệnh từ cây phèn đen
1. Bài thuốc trị chứng kiết lỵ
- Chuẩn bị: Mạch nha, cam thảo đất và ý dĩ phơi khô mỗi thứ bằng lượng nhau, lá phèn đen tươi.
- Thực hiện: Đem phèn đen giã nát, thêm nước và lọc lấy nước cốt. Các vị thuốc khác đem tán bột, dùng ½ thìa bột uống với nước phèn đen.
2. Bài thuốc giải độc cho rắn cắn
- Chuẩn bị: Lá phèn đen tươi
- Thực hiện: Giã nát, nuốt nước và lấy bã đắp.
- Lưu ý: Sau khi sơ cứu nên đến bệnh viện gần nhất để được điều trị kịp thời.
3. Bài thuốc trị chứng chảy máu ở nướu
- Chuẩn bị: Lá xuyên tiêu, long não và lá phèn đen phơi khô.
- Thực hiện: Ngậm lâu trong miệng để cầm máu.
- Mọi vấn đề thắc mắc cần tư vấn về da liễu hãy liên hệ trực tiếp Đông y Tuệ Y Đường hoặc BS.CKII Trần Thị Thu Huyền hoặc BS.Đoàn Dung để được giải đáp nhé.
4. Bài thuốc trị vết thương hở
- Chuẩn bị: Bột lá phèn đen.
- Thực hiện: Rắc lên vết thương hở đến tăng tốc độ hồi phục.
5. Bài thuốc trị nhọt độc mới phát
- Chuẩn bị: Lá bèo ván và lá phèn đen.
- Thực hiện: Giã nát và đắp lên vùng đau nhức.
6. Bài thuốc chữa chứng đại tiện ra phân lỏng do nhiệt
- Chuẩn bị: Đậu đen sao vàng và phèn đen ngọn có lá mỗi vị 40g.
- Thực hiện: Đem dược liệu cho vào nồi, đổ 800ml nước đun sôi còn lại 200ml. Chia nước sắc thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày. Nên dùng liên tục trong 3 – 5 ngày để có kết quả tốt.
Phèn đen hỗ trợ điều trị Gai cột sống
7. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh trĩ cấp độ I
- Chuẩn bị: Lá huyết dụ 5 lá, trắc bách diệp 1 nắm và lá phèn đen 1 nắm.
- Thực hiện: Đem các vị rửa sạch, thái nhỏ và sao vàng hạ thổ. Sau đó sắc với 800ml nước, còn lại 200ml. Uống 150ml, chia thành nhiều lần nhỏ và dùng hết trong ngày. Còn lại 50ml đem hòa thêm nước, đun kỹ và dùng ngâm rửa trĩ từ 1 – 2 lần/ ngày. Liệu trình kéo dài từ 5 – 10 ngày, nên thực hiện nhiều liệu trình để đạt kết quả tốt.
8. Bài thuốc chữa lỵ
- Chuẩn bị: Vỏ quả lựu và rễ phèn đen (sao vàng hạ thổ) mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc uống, chia thành 2 lần dùng. Nên dùng đều đặn từ 3 – 7 ngày.
9. Bài thuốc chữa sưng đau và bầm tím do té ngã
- Chuẩn bị: 30g lá phèn đen.
- Thực hiện: Giã nát và đắp lên vùng tổn thương trong vòng 30 phút. Thực hiện liên tục trong 3 – 5 ngày sẽ hết sưng đau và bầm tím.
10. Bài thuốc chữa gai cột sống
- Chuẩn bị: Lá lốt và phèn đen khô mỗi vị 30g, rễ gấc 10g, cỏ xước và lá bưởi bung mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Đem các dược liệu sao vàng, sau đó sắc với 1.5 lít nước trong 2 giờ đồng hồ. Chia nước sắc thành 3 phần bằng nhau, dùng sau khi ăn khoảng 30 phút.
11. Bài thuốc chữa chứng thận hư và suy giảm chức năng thận
- Chuẩn bị: Cây mực, cây quýt gai, cây muối và cây nổ mỗi vị 20g.
- Thực hiện: Đem sắc với 1.5 lít nước, còn lại phân nửa và chia thành nhiều lần uống hết trong ngày.
12. Bài thuốc trị chứng kiết lỵ
- Chuẩn bị: Dây mơ lông, cỏ seo gà, rễ phèn đen và cỏ tranh mỗi vị 20g, gừng tươi 2 lát.
- Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, chia thành 2 – 3 lần dùng.
Trên đây là những bài thuốc hay từ cây phèn đen, tuy nhiên chỉ mang tính chất tham khảo và không nên sử dụng cho phụ nữ có thai và cho con bú. Trước khi sử dụng cần có sự tham vấn của bác sỹ chuyên khoa.
Phòng Khám đông y Tuệ Y Đường – Chúc quý vị luôn khỏe mạnh!
- Mọi vấn đề thắc mắc cần tư vấn về da liễu hãy liên hệ trực tiếp Đông y Tuệ Y Đường hoặc BS.CKII Trần Thị Thu Huyền hoặc BS.Đoàn Dung để được giải đáp nhé.
