Theo Đông y, bệnh sốt rét nằm trong chứng bệnh ngược tật, nghĩa là đúng thời gian lại phát chứng hàn nhiệt, bệnh thuộc chứng của hàn ngược và gián nhật ngược. Đông y có nhiều bài thuốc hiệu quả phòng và chống bệnh sốt rét. Các bài thuốc chữa sốt rét gồm 2 loại: bài thuốc trực tiếp chữa sốt rét và bài thuốc nâng cao thể trạng tạo điều kiện cho cơ thể trị bệnh sốt rét kéo dài.
5 bài thuốc chữa sốt rét
Bài 1 – Thanh tỳ ẩm: thanh bì 8g, thảo quả 8g, sài hồ 8g, bán hạ chế 8g, chích cam thảo 6g, hậu phác 8g, bạch truật 8g, hoàng cầm 8g, phục linh 15g, sinh khương 5 lát. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt táo thấp hóa đàm, chặn cơn sốt rét. Chữa sốt rét kéo dài, sốt nóng nhiều rét ít hay sốt nhiều không rét, cơ hoành đầy, ăn uống được nhưng miệng đắng, lưỡi khô, bứt rứt, khát nước, tiểu tiện vàng đỏ, đại tiện bí kết, rêu lưỡi vàng nhờn, mạch huyền sác.
Bài 2 – Thường sơn ẩm: thường sơn 12g, binh lang 8g, bối mẫu 8g, gừng nướng 5 lát, thảo quả 8g, tri mẫu 8g, ô mai 8g, đại táo 3 quả. Sắc uống trước khi lên cơn sốt 2-3 giờ. Công dụng: khu đàm tiệt ngược. Trị sốt rét phát tác lâu ngày không khỏi, sốt khá cao, miệng khát lưỡi khô.
Bài 3 – Tiệt ngược thường sơn ẩm: thường sơn 12g, binh lang 8g, thảo quả 8g, tri mẫu 8g, ô mai 8g, xuyên sơn giáp 8g, chích cam thảo 6g. Sắc uống trước khi lên cơn sốt 2-3 giờ. Công dụng: khu đàm tiệt ngược. Trị sốt rét lâu ngày không khỏi, sốt khá cao, miệng khát lưỡi khô.
Bài 4: cây cam thìa 100g (thanh hao), lá thường sơn 100g, thảo quả 80g, hà thủ ô trắng 50g, hạt cau 30g, vỏ chanh 30g, miết giáp 20g, cam thảo nam 30g. Tất cả tán bột. Ngày dùng 40g.
Bài 5: thường sơn 12g, tri mẫu 8g, gừng nướng 5 lát, thảo quả 8g, cao lương khương 8g, chích thảo 6g, ô mai nhục 8g, đại táo 3 quả. Sắc uống trước khi lên cơn sốt 2-3 giờ. Công dụng: thanh nhiệt tán kết, khử đờm, chặn cơn sốt rét. Trị bệnh sốt rét lâu ngày không khỏi, sốt khá cao, miệng khát lưỡi khô.
Mạch môn là vị thuốc tác dụng điều hòa, nâng cao thể trạng hỗ trợ trị sốt rét.
3 bài thuốc điều hòa nâng cao thể trạng cho người bị sốt rét
Bài 1: sài hồ 10g, ý dĩ 10g, mạch môn 10g, thanh hao 10g, tri mẫu 20g, xạ can 6g, hoàng đằng 10g, trần bì 10g, bán hạ chế 10g, chỉ xác 10g, cam thảo nam 10g, hoàng cầm 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: hòa giải thiếu dương. Trị sốt rét và chứng cảm mạo lúc sốt lúc rét.
Bài 2: bán hạ 12g, nhân sâm 8g, bạch truật 8g, thảo quả 8g, ô mai 8g, bạch linh 8g, trần bì 8g, sinh khương 8g, đại táo 8g, chích cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: kiện tỳ, táo thấp, hóa đàm tiệt ngược. Dùng cho người khí hư, sốt rét lâu ngày, đờm nhiều, buồn nôn, người mỏi mệt, mất sức, rêu lưỡi trắng nhờn. Lưu ý: không dùng cho người sốt rét nhiệt thịnh.
Bài 3: sài hồ 10g, hoàng cầm 10g, bán hạ 10g, đảng sâm 10g, cam thảo 6g, sinh khương 20g, đại táo 8 quả, thường sơn 12g, binh lang 12g, ô mai 12g, đào nhân 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: thanh giải tà khí, tiêu đờm tích. Chữa sốt rét, chứng ngược của người bất túc.
Lương y Thảo Nguyên
