Sau một cuộc sinh nở đầy khó khăn, người phụ nữ bị suy yếu cả về thể chất và tinh thần. Do bị mất máu nhiều khi vượt cạn và những mệt mỏi trong thời kỳ mang thai, ở sản phụ lúc này, chính khí suy giảm, tân dịch hao tổn nên tà khí dễ xâm nhập.

Việc kiêng cữ là rất cần thiết, song không nên kiêng cữ quá kỹ vì điều đó sẽ gây tác dụng ngược lại, lợi bất cập hại.Có nhiều quan niệm khác nhau về việc kiêng cữ sau sinh, tùy vào mỗi gia đình và vùng miền.

Nhưng không phải quan niệm nào cũng đúng, bài viết này Tuệ Y Đường chia sẻ một số thông tin để các mẹ biết cách kiêng cữ đúng cách cho lần sinh nở của mình nhé.

Một số điểm cần lưu ý vê việc kiêng cữ sau sinh

Kiêng lạnh sau khi sinh.

Sau khi sinh, thận khí bị suy nhược nên sản phụ dễ bị nhiễm lạnh. Vì vậy, không được đụng tới nước lạnh, không tắm nước lạnh, giặt quần áo hoặc uống đá lạnh.

Tuy nhiên, nếu không đụng cả đến nước nóng, suốt tháng không lau mình như một số người thì lại không tốt.

Cơ thể lâu không tắm rửa sẽ là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây bệnh cho mẹ và qua mẹ sang con.

Sản phụ cần dùng khăn nóng lau mình, xông hơi một chút cho ra mồ hôi rồi lau, không nên xông hơi nhiều.

 

Chườm và vệ sinh.

Một số bác sĩ khuyên chúng ta không nên chườm nóng lên bụng hay xông hơ vùng kín khi mới sinh xong, vì hành động này có thể gây băng huyết, rất nguy hiểm.

Tuy nhiên, vấn đề này vẫn có những ý kiến trái chiều, và thậm chí ở một số bệnh viện còn có dịch vụ xông hơ sau sinh.

Người thì khuyên không nên, người thì nói không sao cả khiến nhiều chị chị em phụ nữ sau sinh bị lúng túng.

Nhưng theo BS.CKII. Trần Thu Huyền pha nước ấm rửa âm hộ để vệ sinh hằng ngày, vừa chống nhiễm trùng vừa giúp khử mùi hôi.

Dùng chai nước nóng hoặc túi chườm nóng để chườm bụng, lưng và hai bên bẹn. Việc này có tác dụng chống đau lưng, mỏi gối, giúp cơ thể chóng hồi phục.

Ngoài ra, chườm nóng giúp tuần hoàn tại chỗ tốt hơn, tăng sức đàn hồi của bắp thịt và da bụng, nhờ đó da bụng bớt nhăn, bụng sẽ nhỏ lại.

Vận động.

Theo quan niệm cũ, sản phụ phải nằm một chỗ, kiêng vận động.

Tuy nhiên, nếu cơ thể không vận động, máu huyết sẽ không được lưu thông, ảnh hưởng đến sức khỏe, ăn kém ngon, cơ thể lâu hồi phục.

Vì thế, hiện nay, người ta khuyên sản phụ nên đi lại, vận đông chút ít sau khi đẻ vài ngày để cơ thể được thoải mái, máu huyết lưu thông tốt hơn.

Không nên vận động quá nhiều, làm ảnh hưởng đến sức khỏe vì các cơ ở bụng chưa co lại đến mức bình thường.

CHỮA BUỒNG TRỨNG ĐA NANG ĐƠN GIẢN VÀ HIỆU QUẢ

Ăn uống.

Trong thời gian mang thai, cơ thể người mẹ cung cấp nhiều chất bổ cho bào thai. Khi sinh, mẹ lại bị mất máu.

Vì vậy, sản phụ cần ăn uống đủ chất để phục hồi sức khỏe. Nếu chỉ ăn cơm với nước mắm hoặc thịt nạc kho mặn theo tập quán cũ thì sẽ không đủ chất.

Sản phụ chỉ nên tránh những món ăn có tính hàn như cua, rau đay, không nên ăn quá sớm những thức ăn tanh như cá, ốc.

Tránh những thức ăn gây dị ứng, không ăn đá lạnh. Nên ăn mướp, thịt nạc, rau đậu, cà chua, chuối.

Lời khuyên của BS. Trần Thu Huyền là: Một người phụ nữ trước khi sinh không bị dị ứng với loại thức ăn gì thì sau khi sinh vẫn có thể tiếp tục ăn tất cả các loại thức ăn ấy một cách bình thường.

Việc ăn kiêng chỉ làm vất vả cho cả nhà, vừa làm cho sản phụ ăn không ngon miệng, khi ăn không ngon miệng thì sữa tiết ra cũng không tốt.

Thực chất việc kiêng một số thức ăn gia vị là để sữa không bị hắc quá.

Vì thế không ăn quá nhiều các gia vị như: hành, tỏi, ngũ vị hương, hạt tiêu… vì sẽ làm cho trẻ không thích những mùi vị đó.

Ngoài ra, các sản phụ nên kiêng sinh hoạt tình dục một thời gian cho tử cung phục hồi. Nên tránh xúc động mạnh, sang chấn tinh thần vì các stress có thể gây nguy hại cho sức khỏe sản phụ, gây thiếu sữa.

Những quan niệm sai lầm về kiêng cữ sau khi sinh

Có nhiều thói quen về kiêng cữ sau sinh được truyền từ đời này sang đời khác, đến nỗi mặc định là đúng, nhưng khi tư vấn bác sĩ mới thấy nó thực sự phản khoa học. Cụ thể như:

1. Sau sinh tuyệt đối không được đọc báo, xem ti vi.

Nhiều bà mẹ sau sinh muốn giải tỏa stress bằng cách đọc báo, xem ti vi nhưng ngay lập tức họ bị mẹ chồng, hoặc những người lớn tuổi ngăn cản bởi sợ sản phu suy giảm thị lực.

Thực tế, thị lực của người phụ nữ trước và sau khi sinh không có sự khác biệt.

Chỉ trong trường hợp các bà mẹ không cân đối được thời gian chăm sóc con và thời gian nghỉ ngơi khiến cơ thể kiệt sức thì mắt mới rơi vào tình trạng mệt mỏi.

Các sản phụ được khuyên nên xem ti vi, đọc sách báo để cập nhật tin tức, đồng thời củng giảm chứng trầm cảm, stress sau sinh.

2. Kiêng tắm gội cả tháng

Điều này hoàn toàn sai lầm và không có một cơ sở khoa học.

Sản phụ không nên kiêng tắm, gội vì trong quá trình sinh nở, cơ thể tiết ra rất nhiều mồ hôi và chất thải dồn ứ ở lỗ chân lông, rất dễ gây bệnh.

Tắm gội sớm làm sạch da, tẩy bỏ các tế bào chết và lớp bụi bẩn bám trên bề mặt da, giúp cơ thể sảng khoái, máu lưu thông tốt hơn.

Các mẹ chỉ cần lưu ý tắm nơi kín gió, bằng nước ấm, tắm nhanh và tắm gội không quá lâu.

Nếu sinh thường chị em có thể tắm sau sinh nở 1 ngày.Trong trường hợp đẻ mổ phải kiêng khoảng 2-3 ngày khi vết mổ đã lành là có thể tắm được.

 

Nếu kiêng tắm lâu, sản phụ dễ bị tấn công bởi các vi khuẩn gây bệnh.Ngoài ra chúng ta cũng không nên gội đầu quá thường xuyên.

Trong dân gian thường thay bằng việc tắm sẽ dùng rượu gừng nghệ để lau người hàng ngày.

Rượu gừng nghệ vừa có tác dụng làm sáng da, mờ vết thâm, vết rạn, giảm béo bụng, lại vừa làm hết mùi bà đẻ nữa.

3. Một tháng sau sinh mới được ăn nhạt.

Đây là một quan niệm sai lầm trầm trọng về dinh dưỡng.

Cũng bởi quan niệm ăn mặn thì sữa mới đặc, mới tốt cho con nên các món nấu cho bà đẻ cũng được bà mạnh tay cho nhiều muối hơn.

Bởi việc cho muối quá nhiều vào thức ăn sẽ khiến sản phụ mất đi cảm giác ngon miệng, chán ăn. Từ đó dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chất lượng sữa cho con bú.

Trên thực tế, sau khi sinh, cơ thể phụ nữ bị mất rất nhiều nước. Trong vòng một tuần đầu, lượng nước tiểu và mồ hôi được bài tiết ra sẽ nhiều hơn bình thường.

Bởi vậy ở giai đoạn này, cơ thể sản phụ cần phải được duy trì đủ nước và việc thêm quá nhiều muối vào thực phẩm khi chế biến là rất không cần thiết.

4. Cả mẹ và con phải nằm than ngay sau sinh.

Ngay cả ở thời hiện đại, nhiều người vẫn quan điểm rằng, khi cả hai mẹ con từ bệnh viện về nhà, thì cần phải có một bếp than dưới giường để đảm bảo sức khỏe, đồng thời sẽ hạn chế được những không khí không tốt.

Thực tế đây là một trong những thói quen sai lầm trầm trọng.

Các bác sĩ cho biết, trong khói than có chứa rất nhiều khí CO2, ảnh hưởng xấu đến đường hô hấp của cả mẹ và bé.

Ngoài ra, da em bé còn non nớt, than nóng sẽ làm bé bị bỏng, hoặc nhẹ cũng sẽ bị nổi rôm sảy.

Hơn thế nữa, đối với những bé sinh mổ, nằm than sẽ khiến chất đàm nhớt bên trong vốn chưa được tống ra trong quá trình chuyển dạ bị khô cứng lại, bé sẽ dễ bị bệnh đường hô hấp và hay mắc lại.

5. Để những đồ vật quanh chỗ nằm em bé.

Khi thấy bé quấy khóc, nhiều bà mẹ thường để một con dao dưới đuôi giường bé nằm. Ngoài ra còn cố kiếm một đoạn dây thừng cột trâu về cột quanh chân giường.

Bác sĩ khuyên các mẹ không nên để những vật nguy hiểm xung quanh nơi bé nằm.

Dao là một vật có tính sát thương cao, để gần bé đương nhiên bất lợi. Còn dây cột trâu bò thì mất vệ sinh, chứa nhiều vi khuẩn, trong khi sức đề kháng của bé còn yếu, dễ bị nhiễm khuẩn.

6. Kiêng đánh răng.

Một số quan niệm cho rằng phụ nữ sau sinh cần kiêng đánh răng trong 1 tuần đầu tiên sau sinh. Bà đẻ đánh răng sớm sẽ khiến chân răng sau này hay bị đau buốt đặc biệt là lúc trời trở lạnh.

Trong 7 ngày đầu sau sinh này thì chúng ta sẽ súc miệng nhiều lần trong ngày, có thể súc miệng bằng nước muối hay nước súc miệng.

Sau đó thì có thể đánh răng bình thường.

Tuy nhiên, không có một cơ sở khoa học nào cho việc kiêng đánh răng sau sinh cả.

Nhưng mà sau khi sinh, cơ thể rất yếu ớt nên răng lợi cũng yếu theo, chúng ta phải chải răng thật nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương răng lợi, và phải xúc miệng bằng nước ấm.

Do đó, nếu bạn cảm thấy cơ thể còn yếu, sợ làm tổn thương răng lợi, thì có thể kiêng đánh răng một vài ngày.

Nếu bạn thấy cơ thể ổn định thì có thể đánh răng bình thường. Nhưng nhớ là chải răng nhẹ nhàng, và xúc miệng bằng nước ấm nhé.

7. Uống nước tiểu trẻ.

Mẹ phải uống nước tiểu của con để gọi sữa về… là một trong những kinh nghiệm dân gian truyền miệng sai lầm hết sức.

Nước tiểu là sản phẩm dư thừa được cơ thể đào thải ra ngoài. Tuyệt đối không nên uống nước tiểu.

Sự lên sữa ở các bà mẹ là do sự tiết sữa của các tuyến vú, do tác động của nội tiết tố Prolactin từ tuyến yên của người mẹ phóng thích ra.

Khi miệng bé mút vào đầu núm vú mẹ, sẽ tạo nên một luồng phản xạ kích thích tiết prolactin từ tuyến yên, giúp cho sự bài tiết của tuyến vú ra sữa nhiều hơn.

8. Kiêng không rửa tay bằng nước lạnh.

Rồi việc quan niệm kiêng cữ không rửa tay bằng nước lạnh sau khi sinh vì sẽ làm nổi gân lên, theo BS. Trần Thu Huyền lại cũng là một quan niệm sai lầm nghiêm trọng.

Việc nổi gân là do giãn tĩnh mạch chứ không phải vì nước lạnh. Cũng không có một căn cứ khoa học nào, chưa có một tài liệu nào nói đến việc các lỗ chân lông của người phụ nữ sẽ hở ra sau khi sinh.

Vì thế, chúng ta không cần phải kiêng cữ như thế.

Kiêng cữ sau sinh – Xưa và nay

Quan niệm kiêng cữ ngày xưa và nay có rất nhiều điểm khác biệt.

Ngày xưa:

Có thế nói phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng cữ rất nhiều thứ và những quan niệm này vẫn còn được áp dụng ở không ít gia đình ngày nay.

Nếu bạn đang sống trong gia đình có đến 3-4 thế hệ thì chắc chắn bạn cũng sẽ từng phải kiêng khem khá khắt khe sau sinh.

Theo quan niệm của các cụ ngày xưa, việc kiêng khem sau sinh nở là rất cần thiết để sau này người phụ nữ tránh gặp phải những chứng bệnh có thể xảy ra như đau lưng, tê chân tay, ù tai, bị lạnh…

Hãy cùng đi tìm hiểu những quan niệm kiêng cữ trong dân gian các mẹ nhé!

Kiêng tắm gội.

Phụ nữ sau sinh càng kiêng tắm gội được bao lâu càng tốt. Theo quan niệm của ngày xưa, việc kiêng tắm gội và sử dụng nước lạnh là rất cần thiết.

Ngày xưa các cụ còn phải kiêng đến cả tháng để cho các chân lông thu lại bình thường như hồi chưa bầu bí.

Kiêng ăn uống.

Theo như quan niệm của các cụ ngày xưa, bà đẻ chỉ được ăn cá bống kho khô, thịt gà kho nghệ, chân giò hầm, rau ngót và uống nước đun sôi.

Tại nhiều gia đình, các bà, các mẹ phải ăn thực đơn đó đến cả 3 tháng 10 ngày (hết thời gian ở cữ).

Theo quan niệm cũ thì việc ăn da dạng các loại thực phẩm như bắp cải xanh, cá biển, thịt bò, rau muống… sẽ khiến “cửa mình” (cổ tử cung) lâu “khép lại” như thuở chưa mang thai. Mẹ đẻ ăn tôm còn khiến dạ con không co lại được.

Không chỉ có thể, bà mẹ sau sinh còn phải kiêng ăn cả trái cây, uống nước lạnh đặc biệt là kiêng ăn mít đến 3 tháng 10 ngày.

Kiêng sinh hoạt.

Phụ nữ mới sinh con không được sử dụng điện thoại, xem ti vi, đọc sách hay xỏ kim vì sau này sẽ khiến mắt mau mờ.

Các cụ còn không cho đánh răng bằng bàn chải và xỉa răng sau bữa ăn mà chỉ được ngậm nước muối ấm để súc miệng.

Không chỉ có thế, theo quan niệm kiêng cữ ngày xưa, các bà, các mẹ còn phải kiêng không được bưng bê vật nặng, không được ngồi nhiều vì sau này dễ bị mỏi lưng.

Sau khi sinh phải mặc áo dài tay, đeo tất chân để tránh bị nổi da gà và ớn lạnh, tai phải nhét bông gòn để không bị ù tai. Đặc biệt, chị em sau sinh còn không được dùng quạt và cả điều hòa, sẽ không tốt cho sức khỏe của mẹ và bé.

Ở rất nhiều địa phương, bà đẻ còn phải nằm than để cơ thể ấm lại, máu huyết lưu thông, tuần hoàn máu tốt hơn và để trẻ sơ sinh nhanh cứng cáp.

Có một quan niệm vô cùng đặc biệt mà phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng cữ đó là không được chạm vào roi, cây hoặc lá dâu vì nếu vô tình chạm vào các bà, các mẹ sẽ mất đi tuyến sữa vĩnh viễn kể cả sau này bạn sinh lần tiếp theo – quan niệm này thật đáng sợ phải không các mẹ?

Mẹo chữa rong kinh tại nhà bằng cỏ nhọ nồi

Kiêng quan hệ vợ chồng.

Phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng tiếp xúc với chồng vì bị cho rằng sẽ đem lại những điều xui xẻo, nhất là đến công danh, sự nghiệp của chồng.

Đặc biệt, bà đẻ còn phải kiêng ‘chuyện ấy’ đến 3 tháng 10 ngày – hết thời gian ở cữ. Quan điểm này là khá phổ biến.

Tuy nhiên, khoa học hiện đại đã chứng minh, chị em không nhất thiết phải kiêng cữ thái quá như thế nếu sức khỏe sau sinh đã ổn định.

Ngày nay:

Quan niệm kiêng cữ sau sinh ngày nay “thoáng” hơn nhiều ngày xưa. Theo các chuyên gia khoa sản, việc kiêng cữ thái quá sau sinh là không cần thiết.

Nhiều quan niệm kiêng sau sinh còn gây ra những hậu quả xấu như kiêng tắm gội quá lâu sẽ khiến sản phụ mắc bệnh về da, gây bệnh cho con; kiêng sử dụng điều hòa khiến cả sản phụ và trẻ sơ sinh bị cảm vì quá nóng…

Ngày nay, chị em sinh nở chỉ cần kiêng những thứ thật cần thiết như kiêng ăn các gia vị cay, nóng như ớt, tiêu, tỏi và hạn chế các đồ uống có chất kích thích như trà, cà phê.

Việc kiêng chải răng sau sinh cũng không cần thiết vì phụ nữ sau sinh ăn nhiều chất bổ dưỡng, dễ khiến cho vi khuẩn xâm nhập và gây sâu răng, ảnh hưởng không tốt cho cả mẹ và bé.

Chị em cũng cần có chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất để có nguồn sữa tốt nhất cho con bú và sức khỏe nhanh phục hồi.

Đối với “chuyện ấy”, theo các chuyên gia, sau sinh từ 6-8 tuần, phụ nữ có thể “yêu” trở lại. Tuy nhiên, các cặp đôi nên quan hệ nhẹ nhàng, cần nhiều sự âu yếm khi “khởi động” để tránh đau đớn, nếu có, cho phụ nữ.

Không ít phụ nữ tỏ ra thất vọng vì sau khi sinh dường như chuyện chăn gối không như mong muốn. Điều này phần lớn do sự căng thẳng, hoặc do âm đạo sau khi sinh còn khô, giao hợp khó khăn…

Các mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục. Nếu chưa sẵn sàng, bạn có thể chia sẻ với anh xã để cả hai hiểu nhau hơn và được thoải mái nhất.

Việc kiêng cữ sau sinh là cần thiết, tuy nhiên, chị em nên chọn lọc nhưng quan điểm kiêng cữ đúng cách. Không nên kiêng một cách quá khắt khe khiến tâm lý bị căng thẳng và đôi khi còn gây hại cho cả hai mẹ con.

Dù vậy, nếu bạn sống trong một gia đình có nhiều thế hệ với mẹ hoặc bà, hãy khéo léo “đối nhân xử thế” để không mất lòng mọi người chỉ vì những quan niệm kiêng cữ ngày xưa nhé!

Kiêng cữ sau sinh: Theo dân gian hay hiện đại?

Người Việt Nam nói chung có tập tục từ xưa là kiêng cữ cho các sản phụ sau sinh. Tuy nhiên, quan điểm hiện đại cho rằng sự kiêng khem nghiệt ngã có thể gây ảnh hưởng xấu.

Điều này khiến nhiều phụ nữ sắp làm mẹ thật sự bối rối, không biết nên theo kinh nghiệm dân gian hay y học hiện đại sẽ tốt hơn.

Thời gian sau khi sinh nở cơ thể phụ nữ tương đối yếu vì phải dồn sức khi sinh nên rất cần được chăm sóc, kiêng cữ đặc biệt để lấy lại sức khỏe.

Tuy nhiên, trong thời đại ngày nay có những điều kiêng kỵ được áp dụng một cách thái quá lại trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng của nhiều sản phụ trẻ.

Nhưng cũng có nhiều chị em đồng tình với việc sản phụ phải kiêng khem chặt chẽ, theo kinh nghiệm người xưa, với suy nghĩ “có kiêng có lành”.

Nhiều người còn nghĩ thời gian kiêng cữ càng lâu càng tốt.

Kiêng cữ sau sinh theo dân gian hay hiện đại mới tốt?

Trước đây người ta quan niệm rằng những việc kiêng cữ đối với phụ sản sẽ tốt cho những lần sinh nở sau cũng như cuộc sống sau này của người phụ nữ sẽ tránh được một số điều phiền toái.

Tuy nhiên, trên quan điểm y học hiện đại thì việc kiêng cữ quá mức là không cần thiết, thậm chí là có hại.

Thực tế cho thấy sau khi sinh, cơ thể người phụ nữ còn yếu, nên họ cần được chăm sóc cẩn thận.

Tuy nhiên, chăm sóc tận tụy, chu đáo vẫn chưa đủ. Bởi khi áp dụng kinh nghiệm thiếu cơ sở khoa học thì đó có thể trở thành mối nguy hại, ảnh hưởng trực tiếp đến cả sức khỏe của người mẹ lẫn trẻ nhỏ.

Sau khi sinh nở xong, người phụ nữ mất một lượng máu lớn nên sự tuần hoàn máu lại thay đổi, lượng nội tiết cũng thay đổi đi.

Nếu chúng ta nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống tốt thì sức khỏe sẽ tốt, thậm chí nhiều người phụ nữ sau khi sinh da dẻ còn hồng hào, trở nên xinh đẹp hơn trước.

Theo BS. Trần Thu Huyền sinh nở được “mẹ tròn, con vuông” là vô cùng hạnh phúc, chúng ta hãy cứ tận hưởng hạnh phúc này một cách thông minh nhất.

Chứ không nên để việc sinh nở đó phải gánh những hậu quả phía sau bằng những việc kiêng cữ quá mức.

Mọi thắc mắc cần tư vấn về vấn đề phụ khoa hãy liên hệ trực tiếp với BS.CKII.Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông Y Tuệ Y Đường để được giải đáp nhé.