BÁT CƯƠNG VỀ HÀN NHIỆT

Hàn nhiệt là cặp đôi cương lĩnh trong bát cương vô cùng quan trọng. Vì vốn dĩ tính chất đặc biệt của nó mà cần phân biệt rất rõ ràng để dùng thuốc. Hàn chứng thì dùng thuốc ôn ấm, mà Nhiệt chứng thì dùng thuốc lương mát. Việc hiểu rõ Hàn nhiệt giúp ta điều trị đúng, không nguy hại tới sức khỏe cho người bệnh. Dưới đây là những nội dung của Hàn Nhiệt. Kính mời bạn đọc cùng Phòng khám Tuệ Y Đường tìm hiểu về cặp đôi cương lĩnh này nhé!

1. TỔNG QUAN VỀ HÀN NHIỆT

Hàn nhiệt là một đôi cương lĩnh để phân biệt tính chất của bệnh. Chứng hàn và chứng nhiệt phản ánh sự thịnh hay suy của âm dương trong cơ thể. Trong đó, chứng hàn là âm thịnh hay dương hư, chứng nhiệt là dương thịnh hay âm hư.

Khi biện chứng hàn nhiệt, không thể căn cứ vào triệu chứng đơn lẻ để phán đoán mà phải thu thập toàn bộ triệu chứng khi tứ chẩn để phân tích, tổng hợp và quy nạp. Nhiệt chứng là một tập hợp các triệu chứng chủ đạo biểu hiện thuộc nhiệt; hàn chứng là một tập hợp các triệu chứng chủ đạo biểu hiện thuộc hàn.

Ví dụ: Bệnh nhân thấy sợ lạnh nhiều, sốt nhẹ, miệng nhạt, không khát, rêu lưỡi trắng mỏng nhuận, mạch phù khẩn… là tập hợp triệu chứng chủ yếu thuộc hàn chứng nên chẩn đoán là chứng biểu hàn…Như vậy khái niệm sợ lạnh, phát sốt trong chứng hàn và chứng nhiệt là không giống nhau. Sợ lạnh, phát sốt là triệu chứng, là biểu hiện của bệnh tật mà chứng hàn hay chứng nhiệt là kết luận của biện chứng, là phản đoán bản chất của bệnh tật.

Khi điều trị thì biện chứng hàn nhiệt là vô cùng quan trọng. Nguyên tắc điều trị của y học cổ truyền là dùng ôn nhiệt để điều trị hàn chứng, dùng pháp hàn lương để điều trị nhiệt chứng. Trên lâm sàng, nếu không phân biệt rõ hàn nhiệt mà dùng sai thuốc hàn ôn thì sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Do đó, biện chứng hàn nhiệt không được sai lầm, trên lâm sàng đưa ra pháp điều trị chính xác có tác dụng mang tính quyết định

2. HÀN CHỨNG

2.1. Khái niệm

Hàn chứng là các triệu chứng biểu hiện chủ yếu là lạnh do âm thịnh hoặc dương hư gây nên

Chứng bệnh xuất hiện do ngoại cảm tà khí âm hàn, hoặc do nội thương lâu ngày làm dương khí hao thương, hoặc do ăn nhiều đồ sống lạnh có tính hàn lương làm âm hàn nội thịnh gây nên. Hàn chứng bao gồm biểu hàn, lý hàn, hư hàn, thực hàn.

Bạn đọc có băn khoăn hay thắc mắc gì thì có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.502.555 để được hỗ trợ nhé!

2.2. Biểu hiện lâm sàng

Thường gặp là sợ lạnh, thích ấm, sắc mặt trắng nhợt, chân tay lạnh, miệng nhạt không khát hoặc miệng nhạt và nước dãi trong mà nhiều, tiểu tiện trong và số lượng nhiều, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mà trơn nhuận, mạch trì hoặc khẩn.

Chứng dương hư với biểu hiện hay sợ gió sợ lạnh — Chứng hàn với biểu hiện hay sợ gió sợ lạnh

2.3. Phân tích

Hàn tà xâm phạm, dương khí hao thương làm rối loạn tác dụng ôn chiếu gây sợ lạnh, chân tay lạnh, thích ấm, mặt trắng nhợt.
Âm hàn nội thịnh, tân dịch chưa bị tổn thương nên thấy miệng nhạt, không khát.
Dương hư không ôn hóa được tân dịch để chất phân tiết như đờm, dãi, nước mũi, nước tiểu…. trong loãng mà lượng nhiều.
Hàn tà gây tổn thương tỳ hoặc tỳ dương hư gây rối loạn vận hóa nên thấy đại tiện phân lỏng nát.
Dương hư không hóa làm thủy thấp nội sinh gây lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mà trơn nhuận.
Dương hư nhược nên làm rối loạn chức năng thúc đẩy vận hành huyết dịch gây nên mạch trì.
Hàn tính co rút nên khi xâm nhập mạch đạo làm mạch co lại gây mạch khẩn

3. NHIỆT CHỨNG

3.1. Khái niệm

Nhiệt chứng là các triệu chứng biểu hiện chủ yếu là ấm nóng do dương thịnh hoặc âm hư gây nên
Chứng bệnh xuất hiện do ngoại cảm tà khí dương nhiệt, hoặc tà khí hàn thấp hóa hỏa, hoặc tính chí quá kích làm khí uất hóa hỏa
Hoặc ăn uống không điều độ làm thực tích hóa nhiệt, hoặc phòng lao, lao động quá sức làm âm hư dương cang gây nên

Bạn đọc có băn khoăn hay thắc mắc gì thì có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.502.555 để được hỗ trợ nhé!

3.2. Biểu hiện lâm sàng

Sốt, sợ nóng, thích mát, khát nước, thích uống mát, mặt hồng đỏ, mắt đỏ, bứt rứt, nói lung tung, hoặc đờm, nước mũi màu vàng và dính
Hoặc nôn ra máu, chảy máu cam, tiểu tiện ít và đỏ, đại tiện táo bón, chất lưỡi hồng, rêu lưỡi vàng khô, mạch hoạt sác

Chứng âm hư với biểu hiện gò má đỏ 2 bên — Chứng nhiệt với biểu hiện gò má đỏ 2 bên

3.3. Phân tích

Dương nhiệt thiên thịnh gây nên sốt, sợ nóng, thích mát.
Nhiệt thịnh thương âm, âm dịch hao tán đại tiện táo bón, tiểu tiện số lượng ít mà sẫm màu.
Tân thương nên thấy khát nước và thích uống mát.
Hỏa tính thăng bốc nên thấy mặt hồng đỏ, mắt đỏ.
Nhiệt tà nhiễu loạn tâm thần gây nên chứng bứt rứt không yên, lơ mơ, nói lung tung.
Hỏa nhiệt hun đốt tân dịch nên xuất hiện đờm, nước mũi màu vàng và dính.
Nhiệt tà bức huyết vong hành, hun đốt huyết lạc gây nôn ra máu, chảy máu cam.
Chứng lý nhiệt thương âm gây chất lưỡi hồng, rêu lưỡi vàng khô.
Dương nhiệt cang thịnh làm huyết vận hành tăng nhanh nên thấy mạch hoạt.

Bạn đọc có băn khoăn hay thắc mắc gì thì có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.502.555 để được hỗ trợ nhé!

>>>>>>>> Cùng tìm hiểu thêm về bài thuốc Bát vị địa hoàng hoàn chữa hàn chứng do dương hư

4. PHÂN BIỆT HÀN CHỨNG VÀ NHIỆT CHỨNG

Để phân biệt hàn nhiệt chứng nên căn cứ vào toàn bộ các biểu hiện của bệnh tật để tiến hành phân tích, chủ yếu là: mức độ nặng hay nhẹ về nóng lạnh của chi thể, thích hay sợ nóng lạnh, khát nước và tình trạng uống nước.
Phân biệt hàn nhiệt qua sắc mặt. Sắc mặt trắng hay hồng đỏ, trạng thái tinh thần yên tĩnh hay là dễ kích động,
Phân biệt hàn nhiệt qua đại tiện táo bón hay đi lỏng,
Phân biệt hàn nhiệt qua tính trạng mạch và lưỡi.
Qua đó để xem những chứng trạng, triệu chứng đó quy nạp liệu bệnh nhân thiên về hàn hơn hay thiên về nhiệt hơn.
Cũng có những chứng trạng chưa rõ là hàn nhiệt, cũng có những chứng trạng vừa biểu hiện cả hàn vừa biểu hiện cả nhiệt gọi là hàn nhiệt thác tạp.
Do đó , qua trình thăm khám hàn nhiệt cũng rất là phức tạp, nhưng không thể dập khuôn, máy móc để cố quy về hàn hay nhiệt khi chưa đủ cơ sở lí luận rõ ràng. Người thầy thuốc yêu cầu cần phải có cái nhìn khách quan về tổng thể để quy nạp hàn nhiệt trong quá trình khám bệnh.

Bạn đọc có băn khoăn hay thắc mắc gì thì có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.502.555 để được hỗ trợ nhé!