Bệnh nám da là một vấn đề da phổ biến, gây ra các mảng màu nâu đến màu xám nâu trên mặt, ảnh hưởng trực tiếp tới tính thẩm mỹ, đặc biệt đối với phụ nữ. Hầu hết mọi người bị tình trạng này trên má, sóng mũi, trán, cằm và ở môi trên,. Bệnh cũng có thể xuất hiện trên các bộ phận khác của cơ thể, nơi tiếp xúc nhiều với mặt trời như cánh tay và cổ.
Triệu chứng nám da
Nám da thường gặp nhất trên mặt, ban đầu xuất hiện những đốm tròn nhỏ, sậm màu, có màu vàng, nâu vàng, nâu sáng nhưng phần lớn là màu nâu đen, thường đối xứng hai bên. Các vị trí hay tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, cánh tay… là các vị trí thường hay bị nám da. Bản chất của nám da là sự phát triển quá mức của các sắc tố melanin ở lớp đáy và trung bì. Nám da thường xuất hiện ở những người có làn da đẹp, trắng, mỏng, mịn, chủ yếu gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từ 20-50 tuổi. Càng để lâu nám da càng có xu hướng lan rộng, đậm màu lên và khó chữa trị hơn.
Thông thường, có 3 loại nám da sau
- Nám da từng mảng: Đây là loại có “chân nám” nông (nằm ở lớp biểu bì – lớp trên cùng của da) và dễ điều trị dứt điểm nhất. Nám xuất hiện theo từng mảng màu khá nhạt. Nguyên nhân là do các nhân tố khách quan từ môi trường nắng nóng, ô nhiễm. Hay việc dùng các loại mỹ phẩm kém chất lượng, uống thuốc ngừa thai…
- Nám da sâu (nám đốm): Loại này có màu sẫm hơn và xuất hiện theo từng đốm nhỏ. Nếu soi trên máy có thể thấy ngay chân nám nằm sâu lưới lớp hạ bì của da. Nguyên nhân có thể do di truyền, nội tiết tố, hoomon thay đổi đột ngột vì quá trình làm mẹ… Đây là loại nám “lì lợm” và khó điều trị nhất với thời gian kéo dài, thông thường chỉ có thể dứt điểm 80%.
- Nám da hỗn hợp: Nếu ai xuất hiện cả 2 loại nám nêu trên thì sẽ được xếp vào loại nám hỗn hợp. Loại này phức tạp ở chỗ phải điều trị bằng 2 cách cho những vùng nám khác nhau trên cùng một khuôn mặt.
Nguyên nhân gây nám da
Nám da do rối loạn sắc tố thứ phát. Điều này có thể đến từ nguyên nhân nội sinh, ngoại sinh hoặc đôi khi là sự kết hợp của cả hai.
Nguyên nhân nội sinh
- Sự lão hóa là một quá trình tất yếu của da.
- Sự thay đổi nội tiết tố: Nám da có thể xảy ra ở phụ nữ có thai hoặc phụ nữ sau sinh; những người sử dụng thuốc tránh thai hay nội tiết thay thế, nám da cũng có thể gặp ở bệnh nhân mắc các bệnh lý nội tiết tại tuyến giáp, buồng trứng.
- Stress kéo dài.
- Cơ địa.
Nguyên nhân ngoại sinh
- Tiếp xúc ánh nắng mặt trời gay gắt: các tia bức xạ UVA, UVB có trong ánh nắng kích thích tế bào hắc tố, đặc biệt là trên nền da có tiềm ẩn dị ứng do hóa chất, sẽ trực tiếp gây ra rối loạn sắc tố da, đồng thời thúc đẩy lão hóa da, ung thư da và gián tiếp gây nám da.
- Nhiễm độc thủy ngân, chì, corticoid,… có trong các loại mỹ phẩm.
- Bệnh lý viêm, nhiễm trùng nhiễm độc.
- Dị ứng da tại chỗ.
- Dinh dưỡng không hợp lý: thiếu hoa quả tươi, thiếu các loại Vitamin thiết yếu.
Phòng tránh nám da
- Nám da có thể phòng tránh và hạn chế được bằng cách hạn chế các tác nhân gây bệnh đồng thời nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Cụ thể như sau:
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10h đến 15h: vì lúc này các tia bức xạ hoạt động mạnh nhất và có thể làm tổn thương làn da.
- Bôi kem chống nắng: trước khi ra ngoài cần bôi kem chống nắng trước 15-30 phút, loại kem chống nắng được lựa chọn cần có chỉ số SPS tối thiểu là 30. Cần bôi lại sau mỗi 2h hoặc nhiều lần hơn nếu da đổ nhiều mồ hôi hoặc đi bơi.
- Che chắn làn da bằng các trang phục chống nắng: mũ rộng vành, áo quần hay váy chống nắng có thể hạn chế sự tác động trực tiếp của tia nắng lên da.
- Chế độ dinh dưỡng: Rau quả tươi có thể giúp có được làn da khỏe, đẹp. Uống nhiều nước cũng rất cần thiết cho da cũng như các hoạt động khác của cơ thể. Một chế độ dinh dưỡng giàu các Vitamin A, E, C hay Omega-3,… sẽ đẩy lùi tiến trình lão hóa da, giảm thiểu nguy cơ nám da. Hạn chế bia rượu, các thức ăn gây nóng, các thức ăn làm sung huyết da có thể hạn chế được nám da cũng như các vấn đề tăng sắc tố khác trên da.
- Sử dụng mỹ phẩm được kiểm định an toàn: Các mỹ phẩm có thể chứa những chất có hại cho da, trong đó có chất bào mòn da và khiến cho da dễ bị nám. Vì vậy, không nên sử dụng các mỹ phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, các loại mỹ phẩm không an toàn cho da, và một điều cần lưu ý là lựa chọn mỹ phẩm phù hợp với từng loại da của mỗi người.
Người bệnh khi có các vấn đề trên da nên đi khám bác sỹ chuyên khoa. Không để tình trạng nám da quá lâu rồi mới đi khám, vì việc phát hiện và điều trị sớm sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hay các sản phẩm không rõ nguồn gốc, vì có thể làm cho nám da nặng nề thêm.
Trrung tâm đông y Tuệ Y Đường – Chúc bạn đọc nhiều sức khỏe!
