Đảng sâm là vị thuốc được ví như nhân sâm, vì có thể thay thế cho nhân sâm ở nhiều bài thuốc kinh điển.Hơn nữa, vị thuốc này dễ kiếm và rẻ, chỉ bằng độ 1/10 nhân sâm. Tuy nhiên, khi dùng đảng sâm thay thế cho nhân sâm trong bài thuốc, thầy thuốc sẽ cân nhắc về liều lượng (thường là tăng lên), cân nhắc nên chỉ thay thế một phần hay hoàn toàn vì hai vị thuốc này không hoàn toàn giống nhau trong bổ khí. Hôm nay hãy cùng Bác sĩ Trần Thị Thu Huyền– Bsi Trưởng khoa khám bệnh tại Đông y Tuệ Y Đường tìm hiểu chi tiết về vị thuốc này nhé.
Mô tả cây thuốc
Theo BS Trần Thu Huyền Đảng sâm hay còn gọi là Đẳng sâm, Minh đảng sâm , Thượng đảng sâm , Liên đảng sâm, Lộ đảng sâm , Xuyên đảng sâm , Đại đảng sâm , Phòng đảng sâm; tên khoa học là Campanumoea javanica Blume, họ Hoa chuông.
Là loại cây cỏ sống lâu năm, leo bằng thân quấn.
Rễ hình trụ dài, đường kính có thể đạt 1,5 – 2cm, phân nhánh, đầu rễ phình to có nhiều vết sẹo lồi của thân củ, thường chỉ có một rễ trụ mà không có rễ nhánh, càng nhỏ về phía đuôi.
Lúc tươi màu trắng; sau khô rễ có màu vàng, có nếp nhăn.
Thân mọc thành từng cụm vào mùa xuân, bò trên mặt đất hay leo vào cây khác, thân màu tím sẫm, có lông thưa, phần ngọn không lông.
Lá mọc cách hình trứng hay hình trứng tròn, đuôi lá nhọn, phần gần cuống hình tim, mép nguyên, màu xanh hơi pha vàng, mặt trên có lông nhung, mặt dưới màu trắng xám nhẵn hoặc có lông rải rác, dài 3 – 8cm, rộng 2 – 4cm.
Hoa màu xanh nhạt, mọc riêng lẻ ở kẽ nách lá, có cuống dài 2 – 6cm, đài tràng hình chuông, gồm 5 phiến hẹp, 5 cánh có vân màu tím ở họng, lúc sắp rụng trở thành màu vàng nhạt, chia làm 5 thùy, nhụy 5, chỉ nhụy hơi dẹt, bao phấn đính gốc.
Quả bổ đôi, hình chùy tròn, 3 tâm bì, đầu hơi bằng, có đài ngắn, lúc chín thì nứt ra. Có nhiều hạt màu nâu nhẵn bóng.
Bạn đọc có vấn đề thắc mắc có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.503.555 để được hỗ trợ nhé!
Đảng sâm có nhiều ở Trung Quốc. Từ những năm 1961, Viện Dược liệu Việt Nam đã phát hiện đảng sâm ở các tỉnh phía Bắc (Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Lạng Sơn) và Tây Nguyên (Kon Tum, Lâm Đồng, Gia Lai).
Tại Trung Quốc có nhiều nơi trồng , bởi vậy có tên gọi khác nhau tuỳ theo địa phương :
Phòng đảng sâm : Thứ này trồng tại Phòng Huyện thuộc tỉnh Hồ Bắc . Văn đảng sâm : Trồng tại Thiểm Tây , Tứ Xuyên ,
Lộ đảng sâm : Trồng tại Lộ Châu và Chương Đức thuộc tỉnh Hổ Nam . Long An đảng sâm : Trồng tại Vụ Sơn và Tứ Xuyên Tản đảng sâm : Trồng tại Thiểm Tây , Hưng An .
Cây thuốc được thu hái vào mùa đông, lúc cây đã úa vàng, rụng lá hoặc tới đầu xuân năm sau lúc cây chưa đâm chồi nảy lộc. Khi thu hái, phải đào cả rễ sâu trên 0,7m và không làm trầy xát.
Sau đó, rửa sạch bụi bặm, ủ nước một đêm, hoặc đồ thấy bốc hơi là được, khi mềm, bào mỏng 1-2 ly, tẩm nước gừng để bớt hàn, hoặc sao qua để dùng.
Đảng sâm được bảo quản bằng cách đậy kín, tránh ẩm, cần để nơi thoáng gió, khô ráo để phòng sâu mốc vì đây là loạt thảo dược ngọt, rất dễ bị mọt.
Như đã nói, đảng sâm có thể phát triển tốt ở nhiều vùng rừng núi của nước ta, việc phát triển cây thuốc này giúp bảo vệ sức khỏe người dân, giúp người trồng có kinh tế khá giả.
Bạn đọc có vấn đề thắc mắc có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.503.555 để được hỗ trợ nhé!
Tác dụng của Đảng sâm
Theo y học hiện đại đảng sâm có các tác dụng:
– Chống mệt mỏi và tăng cường sự thích nghi của cơ thể đối với môi trường nhiệt độ cao.
– Tăng cường trương lực của hồi tràng và cường độ co bóp càng tăng nếu tăng nồng độ thuốc.
– Tăng cường độ co bóp của tim, tăng lượng máu cho não, chân và nội tạng.
– Tăng số lượng hồng cầu, huyết sắc tố, làm giảm số lượng bạch cầu, làm tăng nhanh máu đông khô mà không có tác dụng tán huyết.
Ngoài ra, đảng sâm có tác dụng hạ huyết áp, tăng cường miễn dịch của cơ thể, kháng viêm, hóa đàm, giảm ho, kháng khuẩn…
Theo BS.CKII.Trần Thu Huyền Đông y, đảng sâm đã có thể bổ khí lại có thể bổ huyết, chuyên điều lý về các bệnh tật của các bệnh tỳ vị.T
heo nghiên cứu, đảng sâm bổ tuy không bằng nhân sâm nhưng được dùng rộng rãi trong các bài thuốc.
Trong các bài thuốc kinh điển như: Tứ quân tử thang, Bát vị, Thập toàn đại bổ…, có thể dùng đảng sâm thay thế cho nhân sâm hoặc dùng cả nhân sâm lẫn đảng sâm cho những trường hợp: tỳ hư, ăn kém, mệt mỏi, phế hư…
Cũng có ý kiến cho rằng, tất cả bài thuốc có nhân sâm đều dùng đảng sâm thay thế được, tuy đảng sâm sức bổ yếu hơn.Về ưu điểm, đảng sâm kiện tỳ mà không táo, bổ vị mà không thấp; còn nhân sâm hơi cương táo.
Đảng sâm là vị thuốc thông dụng, nhưng dùng thuốc cần theo chỉ dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm, không tùy tiện sử dụng, nhất là trong việc thay nó cho nhân sâm (có ý nghĩa giảm giá thành thang thuốc, tăng hiệu quả điều trị).
BỘ PHẬN DÙNG
Củ sâm ( hoặc rễ ) thứ to, đường kính trên lem, kẻ nhuận, trắng ngà, vị ngọt dịu.
TÍNH VỊ – QUY KINH: Vị ngọt, tính bình. Vào 2 kinh phế và tỳ.
Bạn đọc có vấn đề thắc mắc có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.503.555 để được hỗ trợ nhé!
TÁC DỤNG
Bổ trung ích khí, sinh tân, chỉ khát, lợi tiểu, chữa đái tháo đường lúc mới phát .
Sách của Trương Sơn Lôi ghi: Dùng để chữa những chứng tỳ vị hư nhược thích hợp cho người già hay người khí hư công hiệu rất chóng, còn những chứng thực nhiệt thì không nên dùng.
Sách của Chương Thạch Ngoan đời Thanh ghi: Vị thuốc ngọt , bình có sức thanh phế , không như Nhân sâm cam ôn hoặc Sa sâm tính hàn chuyên tiết phế khí.
Sách bản thảo bị yếu ghi: Đảng sâm bổ trung ích khí, điều hoà tỳ vị, khỏi phiền não, đỡ khát nước.
Nếu là chứng trúng khí độc mà tạng phủ hơi hư dùng Đảng sâm rất công hiệu.
KIÊNG KỴ
Người thực tà không dùng được.
Kỵ: Sắt
LIỀU DÙNG
Dạng thuốc sắc: Ngày dùng 6-12g , có thể tăng tới 30-40g uống. Uống luôn 7-14 ngày.
Bạn đọc có vấn đề thắc mắc có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline – 0789.503.555 để được hỗ trợ nhé!
Bài thuốc chữa bệnh có chứa Đảng sâm
1. Bài ” Tứ quân tử thang “
Công dụng bổ khí, kiện tỳ dưỡng vị. Chữa chứng tỷ vị hư, viêm loét dạ dày, viêm ruột mạn tính.
Gồm : Đảng sâm, trích Cam thảo, Phục linh, Bạch truật ( thành phần bằng nhau ).
Tán bột làm viên, mỗi lần uống 8-12g .
2. Bài ” Thập toàn đại bổ “
Công dụng bồi bổ khí huyết, cơ thể suy yếu, khí huyết đều hư, sắc mặt vàng, yếu, gối lưng đau mỏi.
Gồm: Đảng sâm, Thục địa, Hoàng kỳ, Bạch truật, Đương quy, Bạch thược, Quế nhục, Xuyên khung, Phục linh, Cam thảo.
Mỗi vị 4g, thêm 600ml nước, sắc còn 200ml chia 2 lần uống trong ngày.
3. Bài ” Lý trung hoàn ” Chữa chứng tỳ vị hư hàn, viêm đại trường, loét dạ dày thể tỳ vị hư hàn.
Bao gồm: Can khương, trích Cam thảo, Bạch truật. Mỗi vị 120g.
Tán nhỏ làm hoàn uống 12-16g / ngày.
4. Bài ” Bảo nguyên thang
Tác dụng bổ khí ôn dương chữa chứng suy nhược người già.
Bao gồm: Hoàng kỳ 12g, Cam thảo 12g, Nhục quế 2g, Gừng 3 lát. Sắc uống .
Bài viết trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về vị thuốc Đảng sâm. Nếu có bất cứ dấu hiệu nào bất thường về phụ khoa hay cần bác sĩ hỗ trợ bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp qua:
Facebook: Tuệ Y Đường
Ths.Bs.CKII.Trần Thu Huyền
Bác sĩ Đoàn Dung
?Địa chỉ:166 Nguyễn Xiển – Hạ Đình – Thanh Xuân – Hà Nội
?Hotline: 0789.502.555 – 0789.503.555- 0789501555