Tiền mãn kinh là giai đoạn bất kỳ người phụ nữ nào rồi cũng sẽ phải trải qua. Điều đáng nói các triệu chứng của giai đoạn này khác nhau ở mỗi người, có người đi qua nó một cách nhẹ nhàng nhưng lại có người phải chịu đựng rất nhiều sự khó chịu. Dưới đây Đông y Tâm Mộc Viên xin chỉa sẻ những dấu hiệu tiền mãn kinh sớm để chị em nhận diện, chủ động tâm lý để đối diện với giai đoạn ấy.
Định nghĩa
Theo BS Trần Thu Huyền hội chứng tiền mãn kinh, còn được gọi là quá trình chuyển đổi mãn kinh, là khoảng thời gian trong đó cơ thể người phụ nữ thay đổi chu kỳ tự nhiên từ nhiều hay ít thường xuyên rụng trứng và kinh nguyệt đến vô sinh vĩnh viễn, hoặc mãn kinh.
Phụ nữ tiền mãn kinh bắt đầu ở lứa tuổi khác nhau. Ở độ tuổi 40, hoặc thậm chí vào đầu độ tuổi 30, có thể bắt đầu nhận thấy các dấu hiệu. Kỳ kinh có thể trở nên bất thường – dài hơn, ngắn hơn, kinh nhiều hơn hoặc ít hơn, đôi khi dài hơn và đôi khi ít hơn 28 ngày. Cũng có thể gặp các triệu chứng giống như thời kỳ mãn kinh, chẳng hạn như nóng ran, khó ngủ và khô âm đạo. Phương pháp điều trị có sẵn có thể giúp giảm các triệu chứng này.
Khi đã trải qua 12 tháng liên tục mà không có một kỳ kinh nguyệt, đã chính thức đến tuổi mãn kinh, và thời kỳ tiền mãn kinh là kết thúc.
Các triệu chứng của tiền mãn kinh
Trong thời gian quanh tiền mãn kinh, thay đổi trong cơ thể có thể xảy ra. Một số trải nghiệm có thể bao gồm:
- Kinh nguyệt bất thường. Rụng trứng trở nên thất thường, khoảng giữa kỳ kinh có thể dài hơn hoặc ngắn hơn, chảy máu kinh có thể rất ít đến nhiều, và có thể bỏ qua một số giai đoạn. Tiền mãn kinh sớm được định nghĩa là một thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt dài hơn bảy ngày. Tiền mãn kinh muộn được đặc trưng bởi mất hai hay nhiều kỳ kinh và trong 60 ngày hoặc nhiều hơn giữa các thời kỳ.
- Nóng bừng và các vấn đề giấc ngủ. 65 – 75 phần trăm phụ nữ bị nóng ran, phổ biến nhất trong thời tiền mãn kinh muộn. Thời gian, cường độ và tần số khác nhau. Khó ngủ thường do nóng ran hoặc đổ mồ hôi ban đêm, nhưng đôi khi giấc ngủ trở nên thất thường ngay cả khi không có triệu chứng khác.
-
Phụ nữ tiền mãn kinh thay đổi tính tình
- Tâm trạng thay đổi. Một số phụ nữ trải nghiệm thay đổi tâm trạng, khó chịu hoặc làm tăng nguy cơ trầm cảm trong thời kỳ tiền mãn kinh, nhưng nguyên nhân của những triệu chứng này có thể giấc ngủ bị gián đoạn do nóng. Tâm trạng thay đổi cũng có thể được gây ra bởi các yếu tố không liên quan đến những thay đổi nội tiết tố của tiền mãn kinh.
- Vấn đề âm đạo và bàng quang. Khi lượng estrogen giảm, mô âm đạo có thể mất trơn và đàn hồi, làm cho giao hợp đau đớn. Mức estrogen thấp cũng có thể dễ bị nhiễm trùng đường tiểu hoặc âm đạo. Mất mô có thể đóng góp vào tiểu không tự chủ.
- Giảm khả năng sinh sản. Rụng trứng trở nên bất thường, khả năng thụ thai giảm. Tuy nhiên, miễn là đang có kinh, mang thai vẫn còn khả năng. Nếu muốn tránh thai, sử dụng ngừa thai cho đến khi không có kinh 12 tháng.
- Thay đổi chức năng tình dục. Trong thời gian tiền mãn kinh, kích thích tình dục và mong muốn có thể thay đổi. Nhưng với hầu hết những phụ nữ đã đạt yêu cầu về tình dục trước khi mãn kinh, điều này sẽ tiếp tục qua tiền mãn kinh và sau đó.
- Mất xương. Với mức estrogen giảm, bắt đầu mất xương nhanh hơn thay thế nó, làm tăng nguy cơ loãng xương.
- Mức cholesterol thay đổi. Suy giảm lượng estrogen có thể dẫn đến những thay đổi bất lợi mức cholesterol trong máu, bao gồm sự gia tăng cholesterol mật độ thấp (LDL) lipoprotein – những cholesterol “xấu” – góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Đồng thời, lipoprotein mật độ cao (HDL) cholesterol – “tốt” cholesterol – giảm trong nhiều khi phụ nữ có tuổi, cũng làm tăng nguy cơ bệnh tim.
Rong kinh là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị an toàn, hiệu quả
Nguyên nhân của hội chứng tiền mãn kinh
Tiền mãn kinh và mãn kinh là hai giai đoạn xảy đến một cách tự nhiên trong cuộc đời người phụ nữ. Những triệu chứng mà nó gây ra, tuy khó chịu nhưng hoàn toàn bình thường và sẽ tự biến mất mà không phải can thiệp bằng thuốc. Tuy nhiên, không ít trường hợp xảy ra không theo quỹ đạo, tức là đến sớm hơn (trước 35 tuổi) hoặc muộn hơn (sau 50 tuổi), đồng thời mang theo rất nhiều triệu chứng bất tiện, ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe và công việc của các chị em. Đó chính là tình trạng rối loạn tiền mãn kinh, cần được can thiệp kịp thời để mọi thứ quay trở về đúng “quỹ đạo”.
Sự suy giảm hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng dẫn đến thay đổi bộ 3 nội tiết tố Estrogen, Progesterone, Testosterone trong cơ thể là nguyên nhân chính gây nên hiện tượng rối loạn tiền mãn kinh ở phụ nữ. Độ tuổi càng cao, quá trình sụt giảm càng diễn ra mạnh mẽ và nhanh chóng, dẫn đến những rối loạn của thời kỳ này.
Tuy nhiên, một số người có thể bước vào thời kỳ mãn kinh sớm hơn bình thường do:
- Có mẹ hoặc chị gái cũng bị mãn kinh sớm
- Suy buồng trứng sớm
- Đã cắt bỏ tử cung hoặc toàn bộ buồng trứng
- Trải qua hóa trị và xạ trị trong quá trình điều trị ung thư
- Mắc một số chứng bệnh như rối loạn chuyển hóa, rối loạn hệ miễn dịch…
- Hút thuốc lá nhiều năm vì thuốc lá là yếu tố nguy hại làm giảm nồng độ nội tiết tố nữ trong cơ thể.
Yếu tố nguy cơ của hội chứng tiền mãn kinh
Mãn kinh là một giai đoạn bình thường trong cuộc sống của người phụ nữ. Nhưng một số phụ nữ, có thể xảy ra sớm hơn ở những người khác. Mặc dù không phải luôn luôn, một số bằng chứng cho thấy một số yếu tố có thể tiền mãn kinh ở độ tuổi trước đó, bao gồm:
Hút thuốc lá. Sự bắt đầu của thời kỳ mãn kinh xảy ra 1-2 năm trước đó ở những phụ nữ hút thuốc lá, so với những phụ nữ không hút thuốc.
Lịch sử gia đình. Phụ nữ có xu hướng trải nghiệm thời kỳ mãn kinh khoảng cùng tuổi với mẹ và chị em của họ, mặc dù mối liên hệ giữa lịch sử gia đình và tuổi mãn kinh vẫn không thuyết phục.
Không sinh con. Một số nghiên cứu cho thấy không sinh con có thể đóng góp vào nguyên nhân gây nên thời kỳ mãn kinh sớm.
Điều trị ung thư thời trẻ. Điều trị ung thư khi còn trẻ với bệnh vùng khung chậu hoặc hóa trị xạ trị có liên quan đến mãn kinh sớm.
Cắt bỏ tử cung. Cắt bỏ, loại bỏ tử cung, nhưng không bỏ buồng trứng, thường không gây mãn kinh. Mặc dù không còn kinh, buồng trứng vẫn còn sản xuất estrogen.
Các biến chứng thường gặp
BS Thu Huyền cho biết kinh nguyệt không thường xuyên là một dấu hiệu của tiền mãn kinh. Hầu hết kinh nguyệt là bình thường và không có gì để quan tâm. Tuy nhiên, bạn nên đén gặp bác sĩ nếu gặp các triệu chứng sau:
Chảy máu kinh vô cùng nhiều – thay đổi băng vệ sinh mỗi giờ.
Chảy máu kéo dài hơn tám ngày.
Chảy máu xảy ra giữa chu kỳ.
Kinh nguyệt thường xuyên, xảy ra chưa qua 21 ngày.
Các dấu hiệu như vậy có thể chỉ ra sự có mặt của một vấn đề phụ khoa cơ bản yêu cầu chẩn đoán và điều trị.
Các xét nghiệm và chẩn đoán hội chứng tiền mãn kinh
Tiền mãn kinh là một quá trình – một sự chuyển đổi dần dần. Không có thử nghiệm đủ để xác định xem đã tiền mãn kinh. Bác sĩ có nhiều điều xem xét, bao gồm cả tuổi, lịch sử kinh nguyệt, và những triệu chứng hoặc đang gặp phải thay đổi cơ thể. Một số bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm để kiểm tra hàm lượng hoóc môn. Nhưng khác với kiểm tra chức năng tuyến giáp, có thể ảnh hưởng đến mức độ hormone, kiểm tra hormone hiếm khi cần thiết hoặc hữu ích để đánh giá tiền mãn kinh.
Phương pháp điều trị
Liệu pháp có thể để điều trị các triệu chứng mãn kinh bao gồm:
Thuốc tránh thai. Thường dùng điều trị hiệu quả nhất để làm giảm triệu chứng mãn kinh – ngay cả khi không cần để tránh thai. Liều thấp thuốc có thể điều chỉnh thời gian chu kỳ và giảm nóng ran và khô âm đạo.
Điều trị Progestin. Nếu có kinh nguyệt không đều, nhưng không thể – hoặc không lựa chọn sử dụng thuốc tránh thai, điều trị progestin có thể tạo ra thời gian kỳ kinh đúng. Một số phụ nữ có chảy máu nặng trong thời gian tiền mãn kinh có thể tìm cứu trợ từ một thiết bị có chứa progestin trong tử cung (IUD).
Cắt bỏ nội mạc tử cung. Nội mạc tử cung được cắt bỏ có thể giúp làm giảm chảy máu nặng trong thời tiền mãn kinh. Trong thủ tục này, niêm mạc tử cung (nội mạc tử cung) bị phá hủy bằng cách sử dụng laser, năng lượng điện hoặc nhiệt, có hiệu quả làm giảm lưu lượng máu kinh nguyệt hoặc kết thúc kinh nguyệt. Thủ tục này không phải là lựa chọn đúng cho tất cả mọi người, nói chuyện với bác sĩ về những gì là tốt nhất.
Chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ tiền mãn kinh
BS Thu Huyền chia sẻ việc lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp giảm một số triệu chứng của mãn kinh cũng như thúc đẩy sức khỏe tốt. Những lựa chọn này bao gồm:
+ Dinh dưỡng tốt. Bởi vì nguy cơ loãng xương và bệnh tim tăng lên vào thời gian này, chế độ ăn uống lành mạnh là quan trọng hơn bao giờ hết. Chất béo, chế độ ăn uống giàu chất xơ bằng nhiều trái cây, rau và ngũ cốc. Thêm các loại thực phẩm giàu canxi hoặc cần bổ sung canxi, cung cấp vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi và giúp bảo vệ chống lại sự mất xương. Tránh uống rượu và caffeine, có thể gây nóng ran.
+ Ăn đủ canxi. Ăn uống 2-4 phần ăn các sản phẩm sữa và các thực phẩm giàu canxi mỗi ngày sẽ giúp đảm bảo rằng bạn đang nhận được đủlượng canxitrong chế độ ăn uống hàng ngày của bạn. Canxi được tìm thấy trong các sản phẩm sữa, cá có xương (chẳng hạn như cá mòi và cá hồi đóng hộp), bông cải xanh, và các loại đậu. Một lượng đầy đủ canxi cho phụ nữ tuổi từ 51 trở lên là 1.200 mg mỗi ngày.
+ Tăng lượng sắt trong chế độ ăn. Ăn ít nhất ba phần ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt mỗi ngày sẽ giúp đảm bảo lượng sắt cho cơ thể.Sắt có nhiều trong thịt nạc đỏ, thịt gia cầm, cá, trứng, rau lá xanh, các loại hạt, ngũ cốc và các sản phẩm phong phú. Lượng sắt cần thiết cho phụ nữ một ngày là 8mg.
+ Có đủ chất xơ. Cần cung cấp đủ lượng chất xơ cho cơ thể. Chất xơ được lấy chủ yếu từ các loại ngũ cốc nguyên hạt, các loại bánh mì, mì ống, gạo, trái cây tươi, rau xanh. Một phụ nữ trưởng thành cần nhận được khoảng 21 gram chất xơ mỗi ngày. Mỗi ngày phụ nữ nên ăn 1,5 chén trái cây và 2 chén rau sẽ cung cấp đủ lượng chất xơ cho cơ thể.
+ Uống nhiều nước: 70% cơ thể là nước chính vì thế cần bổ sung nước thường xuyên cho cơ thểđể đảm bảo các bộ phận đặc biệt là tiêu hóa, bài tiết hoạt động một cách thông suốt. 8 ly nước mỗi ngày sẽ đáp ứng đủ nhu cầu cho hầu hết những người lớn khỏe mạnh.
+ Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh. Giảm cân nếu bạn đang thừa cân bằng cách cắt giảm khẩu phần ăn và làm giảm các loại thực phẩm nhiều chất béo,ttuyệt đối không nên bỏ bữa.
+ Giảm các loại thực phẩm nhiều chất béo. Chất béo chỉ nên cung cấp 25% đến 35% hoặc ít hơn của tổng số calo hàng ngày của bạn. Ngoài ra, mức giới hạn chất béo bão hòa ít hơn 7% trong tổng số calo hàng ngày của bạn. Chất béo bão hòa làm tăng cholesterol và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Chất béo bão hòa được tìm thấy trong thịt mỡ, sữa nguyên kem, kem và phomat. Hạn chế lượng cholesterol đến 300 milligrams (mg) hoặc ít hơn mỗi ngày. Cố gắng hạn chế tiêu thụ các chất béo trans, được tìm thấy trong dầu thực vật, nhiều bánh nướng, và một số loại bơ thực vật. Trans chất béo cũng làm tăng cholesterol và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
+ Sử dụng đường và muối trong chừng mực. Quá nhiều natri trong chế độ ăn uống có liên quan đến huyết áp cao. Nên hạn chế sử dụng các loại thịt hun khói, các thực phẩm nướng vì những thực phẩm này thường chứa lượng muối cao và cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
+ Hạn chế uống rượu. Phụ nữ nên hạn chế uống rượu, tốt nhất là không nên uống, nếu có uống thì chỉ nên uống rượu vang và uống dưới 1 ly rượu mỗi ngày vì rượu có thể làm tăng những cơn nóng bừng vào thời kỳ mãn kinh.
+ Nên ăn các thực phẩm có chứa isoflavone (estrogen thực vật). Đậu nành là một trong những thực phẩm có thể làm giảm các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh. Đậu nành cũng làm giảm lượng cholesterol và giảm bớt những cơn nóng bừng, bốc hỏa, đổ mồ hôi vào ban đêm.
+ Thường xuyên tập thể dục. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp ngăn ngừa tăng cân, cải thiện giấc ngủ, tăng cường xương và nâng cao tâm trạng. Cố gắng tập thể dục trong 30 phút hoặc nhiều hơn hầu hết các ngày trong tuần. Kết hợp đi bộ với luyện sức mạnh.
+ Giảm căng thẳng. Tập thường xuyên, giảm stress, như thiền hoặc yoga, có thể thúc đẩy thư giãn và sức khỏe tốt có thể đặc biệt hữu ích trong quá trình chuyển đổi mãn kinh.
Trên đây là những thông tin về buồng trứng đa nang, hy vọng với những thông bài viết cung cấp, bạn đọc sẽ có thêm kiến thức về căn bệnh này. Hiểu rõ về bệnh cũng giúp lựa chọn phương pháp phù hợp với bản thân. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì bạn đọc có thể liên hệ với BS Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường để được tư vấn.
