Thoái hóa khớp là một căn bệnh khá nguy hiểm, có thể xảy ra với tất cả mọi người. Người bị thoái hóa xương khớp sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều đến vận động, làm việc, cũng như sinh hoạt trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra nếu không phát hiện và có hướng giải quyết kịp thời đúng cách, thoái hóa xương khớp gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Để hiểu thêm về những biến chứng nguy hiểm của bệnh thoái hóa xương khớp, bạn đọc có thể tham khảo bài viết dưới đây của Tuệ Y Đường để có thêm thông tin bổ ích về bệnh thoái hóa xương khớp.
THOÁI HÓA KHỚP LÀ GÌ?
Chính là tình trạng lớp sụn giữa hai đầu xương khớp bị hỏng, gây ra phản ứng viêm tại các khớp. Kéo theo lượng dịch bôi trơn ở khớp xương giảm sút chức năng, gây ra tình trạng đau nhức, tê liệt trong quá trình hoạt động, làm việc. Đối với thoái hóa xương khớp thì đối tượng thường mắc phải là người già, đang bị lão hóa, thậm chí là trẻ em, hay có thể là người lớn ngồi ở tư thế sai trong một thời gian dài, hay do lười vận động cũng có thể khiến bạn bị thoái hóa xương khớp.
NGUYÊN NHÂN GÂY THOÁI HÓA KHỚP
Thoái hóa khớp thường xảy ra khi quá trình tái tạo và thoái hóa sụn khớp bên trong cơ thể bị mất cân bằng. Lúc này quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn khiến cho lớp đĩa đệm và sụn bị hao mòn, gây ra các tổn thương ở hai đầu xương. Chuyên gia cho biết, tình trạng này có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau có thể kể đến như:
- Tuổi tác gây nên tình trạng thoái hóa khớp: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thoái hóa khớp thường gặp. Tuổi tác càng cao thì quá trình lão hóa tự nhiên bên trong cơ thể diễn ra càng nhanh chóng, hệ thống xương khớp bên trong cơ thể cũng bị ảnh hưởng và suy yếu dần. Thông thường, bệnh thoái hóa khớp thường gặp nhất là những người ngoài độ tuổi 40.
- Thừa cân béo phì gây nên tình trạng thoái hóa khớp: Thừa cân béo phì sẽ khiến trọng lượng cơ thể gây áp lực lên các khớp đặc biệt là cột sống và khớp gối. Tình trạng này diễn ra trong thời gian dài sẽ khiến khớp và hệ thống dây chằng bị tổn thương và gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Luyện tập thể thao quá độ: Luyện tập thể dục thể thao quá độ hoặc không đúng cách gây chấn thương tại các khớp. Nếu người bệnh không thực hiện điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ khiến cho quá trình thoái hóa diễn ra nhanh chóng hơn so với bình thường.
- Thói quen sinh hoạt sai tư thế: Tư thế làm việc, ngồi, nằm hoặc cúi gập người sai tư thế đều có tác động tiêu cực đến hệ thống xương khớp, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, nếu tính chất công việc của bạn phải thường xuyên mang vác vật nặng, ngồi hoặc đứng một chỗ quá lâu sẽ khiến cho việc lưu thông máu đi nuôi dưỡng xương khớp bị cản trở từ đó chúng dễ bị suy yếu và tổn thương hơn.
TRIỆU CHỨNG THOÁI HÓA KHỚP.
Theo Bác Sĩ Chuyên Khoa II Trần Thu Huyền- Trưởng khoa khám bệnh Phòng Khám Đông Y Tuệ Y Đường.
- Thoái hóa khớp ngón tay: khi thấy dấu hiệu các ngón tay của bạn có tình trạng sưng đỏ, viêm, gây khó khăn trong hoạt động thường ngày như cầm nắm…
- Thoái hóa đốt sống cổ: đối với loại thoái hóa này thì thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi với các dấu hiệu đau rõ rệt ở vùng vai gáy, sau đó đau mỏi lan dần khắp phần vai, lưng trên và thậm chí cả bắp tay nữa.
- Thoái hóa cột sống thắt lưng: bệnh nhân thoái hóa khớp sẽ có cảm giác đau lưng mỗi khi ngủ dậy, bệnh này có thể dẫn đến đau thần kinh tọa .
- Thoái hóa khớp gối: biểu hiện là có sự khó khăn trong hoạt động đứng lên ngồi xuống, cần phải có điểm tựa thì mới có thể đứng lên được.
- Thoái hóa khớp háng: phổ biến hơn cả, bởi chức năng phải gánh cả phần cơ thể bên trong, nên thoái hóa khớp háng rất thường gặp.
CÁCH CHẨN ĐOÁN BỆNH THOÁI HÓA KHỚP
1. Chẩn đoán thoái hóa khớp dựa trên triệu chứng bệnh
Có thể chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối dựa trên những triệu chứng sau:
- Đau khớp gối: Ở giai đoạn đầu chỉ đau âm ỉ, không đau liên tục. Ở giai đoạn sau nặng hơn sẽ đau mạnh hơn và liên tục.
- Đau khớp gối: Cơn đau thường âm ỉ và có thể thành cơn đau cấp khi người bệnh vận động ở tư thế bất lợi. Ở giai đoạn sau nặng hơn sẽ đau mạnh hơn và liên tục. Các cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi thời tiết thay đổi, đặc biệt trong điều kiện thời tiết lạnh giá, độ ẩm cao và áp suất không khí giảm. Khi đó chỉ cần cử động nhỏ người bệnh cũng có thể bị đau nhức tại khớp suốt cả ngày thậm chí nhiều ngày
- Cứng khớp gối vào buổi sáng, cứng khớp gối trong khoảng thời gian ngắn (dưới 30 phút).
- Cứng khớp gối: Sau khi ngủ dậy, người bệnh sẽ thấy không thể cử động được các khớp bị đau. Lúc đó, phải dừng vận động tầm 10-30 phút để tình trạng cứng khớp giảm dần. Thoái hóa khớp càng nặng thì cứng khớp càng dai dẳng hơn.
- Tuổi từ 38 trở lên.
- Cảm giác lục khục khi cử động khớp.
- Dịch khớp là dịch thoái hóa.
- Tràn dịch khớp gối
- Đầu gối bị biến dạng do có gai xương, do lệch trục khớp hoặc thoái vị màng hoạt dịch.
2. Chẩn đoán thoái hóa khớp dựa theo phương pháp thăm dò hình ảnh
Chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối bằng phương pháp thăm dò hình ảnh khớp gối với các phương pháp ngoại khoa như:
- Chụp X-quang sẽ xác định được từng giai đoạn bệnh:
- Giai đoạn 1: Nghi ngờ có gai xương hoặc gai xương nhỏ bắt đầu xuất hiện.
- Giai đoạn 2: Mọc gai xương rõ rệt
- Giai đoạn 3: Hẹp khe khớp vừa
- Giai đoạn 4: Hẹp khe khớp nhiều kèm theo xơ xương dưới sụn khớp.
- Siêu âm khớp gối: Bằng cách này có thể đánh giá được tình trạng hẹp khe khớp, gai xương, tràn dịch khớp, đo được độ dày của sụn khớp, phát hiện các mảnh sụn thoái hóa.
- Chụp cộng hưởng từ: Quan sát được tình trạng khớp gối 3 chiều, phát hiện rõ các tổn thương sụn khớp, dây chằng, màng hoạt dịch.
- Nội soi khớp gối: Phương pháp quan sát trực tiếp các tổn thương của thoái hóa khớp gối.
BIẾN CHỨNG CỦA THOÁI HÓA KHỚP?
- Biến dạng khớp: Thoái hóa khớp chắc chắn gây ra biến chứng biến dị khớp, do sự xuất hiện của các gai xương trong khớp, hay do lệch trục khớp, thoát vị màng hoạt dịch. Biến chứng biến dạng khớp có thể thấy rõ nhất ở thoái hóa khớp gối, khớp gối của người mắc bệnh lý thoái hóa khớp sẽ bị vẹo ra ngoài hoặc vào trong, khiến cho người bệnh có cảm giác mình bước thấp bước cao.
Khi đã đến giai đoạn biến chứng thoái hóa khớp, bệnh nhân sẽ rất khó khăn trong di chuyển, vận động. Biến chứng nặng của thoái hóa khớp hàng còn gây ra cong vẹo cột sống, trượt đốt sống
- Hạn chế vận động, tàn phế, bại liệt: thoái hóa xương khớp khiến người bệnh luôn cảm thấy đau mỏi bất cứ lúc nào, dẫn đến tâm lý lười vận động, và chỉ muốn nằm nghỉ. Càng với tình trạng như vậy lâu ngày, các khớp cứng dần, co lại, giảm khả năng linh hoạt, vận động do các khớp bị bám đầy gai xương. Cùng với đó là tình trạng teo cơ, khiến các cơ khớp xương đã yếu lại càng yếu hơn. Bởi vậy những người mắc thoái hóa xương khớp có tỷ lệ bị tàn phế, bại liệt rất cao, kèm theo các hội chứng chèn ép dây thần kinh và tủy sống nguy hiểm đến tính mạng.
- Biến chứng của thoái hóa khớp dẫn đến các bệnh lý khác liên quan như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa đĩa đệm, vôi hóa cột sống, ung thư xương, gai xương, các bệnh nhiễm khuẩn xương khớp rất nguy hiểm, khiến cho hệ thống xương khớp đàn bị phá hủy. Biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp nặng hơn đó là nhồi máu cơ tim, đột quỵ đe dọa sức khỏe cũng như tính mạng của nhiều người bệnh thoái hóa khớp.
Để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp, bệnh nhân thoái hóa khớp cần siêng năng vận động, đi khám cũng như tuân thể phác đồ do bác sĩ chỉ định để kiểm soát tối đa tiến triển của bệnh thoái hóa khớp.
10 CÁCH NGĂN NGỪA THOÁI HÓA KHỚP
Bệnh thoái hóa khớp gối thường diễn ra âm thầm và chỉ phát hiện khi có những diễn biến nặng. Vì vậy, để tránh gặp phải các biến chứng, bạn nên có biện pháp chủ động phòng ngừa như: Duy trì cân nặng vừa phải, kiểm soát lượng đường trong máu, hạn chế làm việc quá nặng, duy trì chế độ tập luyện đều đặn, ăn uống khoa học.
Ngoài các biện pháp trên, việc chủ động bảo vệ sức khỏe xương khớp bằng thực phẩm chức năng từ sớm cũng có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
1. Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức độ thích hợp
Khi bạn càng béo, sức nặng đè lên khớp càng lớn, nhất là vùng lưng, khớp háng, khớp gối và bàn chân.
2. Siêng vận động
Luyện tập thể dục, thể thao vừa sức sẽ giúp cơ bắp khỏe mạnh, máu huyết lưu thông dễ dàng. Ðó là yếu tố giúp tăng cường dinh dưỡng cho lớp sụn khớp. Cơ bắp khỏe mạnh sẽ giúp giảm lực đè ép lên khớp xương trong vận động.
3. Giữ tư thế cơ thể luôn thẳng
Tư thế tốt sẽ giúp bảo vệ các khớp tránh sự đè ép không cân đối. Ở tư thế thẳng sinh lý, diện tích tiếp xúc giữa hai mặt khớp sẽ đạt mức tối đa, vì thế lực đè ép sẽ tối thiểu. Hơn nữa, khi đó sẽ có sự cân bằng lực giữa các dây chằng và cơ bắp quanh khớp, giúp giảm bớt nhiều nhất lực đè ép lên hai mặt sụn khớp.
4. Sử dụng các khớp lớn trong mang vác nặng
Khi nâng hay xách đồ nặng, bạn cần chú ý sử dụng lực cơ của các khớp lớn như ở tay là khớp vai, khớp khuỷu; ở chân là khớp háng, khớp gối. Khéo léo sử dụng nguyên tắc đòn bẩy ở những khớp lớn để tránh làm tổn thương các khớp nhỏ như cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân.
5. Giữ nhịp sống thoải mái
Bạn nên sắp xếp công việc hợp lý, hài hòa giữa nghỉ ngơi và lao động. Nên nhớ rằng các cơ quan trong cơ thể đều cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng. Không nên lặp đi lặp lại một công việc hay tư thế làm việc kéo dài quá sức chịu đựng của cơ thể. Lực tác động không lớn nhưng nếu lặp đi lặp lại trong thời gian quá dài sẽ làm tổn thương khớp.
6. Phải biết “lắng nghe” cơ thể
Cơ thể chúng ta có cơ chế báo động rất tuyệt vời. Khi có vấn đề nó sẽ báo động ngay cho bạn. Trong đó đau là dấu hiệu báo động chủ yếu. Phải ngưng ngay lập tức các vận động nếu chúng gây đau.
7. Thay đổi tư thế thường xuyên
Nên thường xuyên thay đổi các tư thế sinh hoạt. Tránh nằm lâu, ngồi lâu, đứng lâu một chỗ vì sẽ làm ứ trệ tuần hoàn và gây cứng khớp. Có thể đây là yếu tố chính yếu gây ra thoái hóa khớp do nghề nghiệp, nhất là ở những người lao động trí óc.
8. Sự luyện tập “như một chiến binh” sẽ làm hại bạn
Khi khớp của bạn có vấn đề, lời khuyên nên vận động của bác sĩ có thể được bạn hăng hái thực hiện một cách quá mức. Nguyên nhân thường là nỗi lo sợ thầm kín báo hiệu tuổi già của những người thành đạt trong cuộc sống, là sự âu lo nếu bạn là trụ cột của gia đình.
Những lý do này khiến bạn vội vã lao vào tập luyện như những người lính cứu hỏa dập tắt đám cháy. Tuy nhiên điều này không thể áp dụng cho tổn thương khớp. Do sụn khớp phải trải qua một thời gian dài tác động mới bị hư hỏng (thoái hóa), vì vậy khi bạn cảm thấy đau nghĩa là nó đã hư khá nặng. Sự nghỉ ngơi sẽ làm ngừng gia tăng mức độ tổn thương.
Còn sự vận động sẽ giúp nó phục hồi nhưng cần phải tăng dần cường độ. Nếu bạn quá gắng sức hay nóng nảy trong luyện tập để đốt giai đoạn, thì vô tình sẽ làm chết lớp sụn mới còn non yếu do các lực tác động quá mức của chính mình. Nên bắt đầu bằng những động tác nhẹ nhàng và chậm rãi, sau đó mới tăng dần lên tùy vào sự phản ứng của cơ thể.
9. Bảo vệ cơ thể trước những bất trắc trong sinh hoạt
Khi ra khỏi nhà, bạn nên cẩn thận chuẩn bị những dụng cụ bảo vệ cổ tay và khớp gối, nhằm đề phòng những tình huống bất ngờ có thể làm bạn bị chấn thương.
10. Ðừng ngại ngần khi có yêu cầu trợ giúp
Bạn không nên cố gắng làm một việc gì đó quá sức của mình. Nếu cảm thấy khó khăn, nên nhờ người khác trợ giúp. Mang vác hay xách một vật nặng có thể làm bạn đau nhức kéo dài nhiều ngày. Tình trạng đau nhức này thể hiện sự tổn thương của cơ thể. Từ những lỗ nhỏ có thể phát triển thành những sang thương lớn hơn trên mặt sụn khớp.
Trên đây là những kiến thức về bệnh lý thoái hóa khớp. Bài viết mang tính chất tham khảo. Nếu có bất kỳ câu hỏi thắc mắc nào vè bệnh lý trên, có thể liên hệ BS CKII -Trần Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông Y Tuệ Y Đường để được giải đáp cụ thể nhất.
