Corticoid còn gọi là glucocorticoid/ Corticosteroid. Đây là dược chất kháng viêm phổ biến trong da liễu. Thông thường, liều lượng corticoid trong thuốc được kiểm soát chặt chẽ và được bác sĩ kê theo đơn thuốc cụ thể. Tuy nhiên, hiện nay có rất người tiêu dùng tự ý sử dụng thuốc bôi ngoài da chứa corticoid, đặc biệt việc tin dùng các loại mỹ phẩm, kem trộn không rõ nguồn gốc, chứa hàm lượng cao corticoid khiến cho da bị nhiễm độc, hư hại và viêm nhiễm nghiêm trọng. Phục hồi da nhiễm corticoid không hề dễ dàng, đòi hỏi người bệnh cần tìm hiểu rõ nguyên nhân, xác định mức độ tổn thương và kiên trì thực hiện các phác đồ điều trị theo đúng hướng dẫn. Vậy da bị nhiễm corticoid phải làm sao? Tuệ Y Đường hy vọng bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết các phương pháp điều trị phục hồi da bị tổn thương do nhiễm corticoid từ nhẹ đến nặng.
I. Cách phục hồi da nhiễm corticoid an toàn và hiệu quả
Da nhiễm corticoid là tình trạng thường gặp ở những người lạm dụng corticoid trong điều trị các bệnh da liễu hoặc làm đẹp. Tình trạng này thường xuất hiện sau khi da ngừng sử dụng corticoid hoặc sử dụng không thường xuyên, khiến làn da trở nên sần sùi, khô, sạm, nhăn nheo…. Đây không phải là trường hợp hiếm gặp, thậm chí còn phổ biến với những người sử dụng các sản phẩm làm đẹp kém chất lượng như kem trộn.
Để điều trị viêm da nhiễm corticoid, người bệnh biết rõ tình trạng tổn thương da hiện tại của bản thân. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nhiễm độc corticoid nặng hay nhẹ mà áp dụng các biện pháp xử lý dưới đây:
1. Ngưng sử dụng sản phẩm chứa corticoid và tiến hành “cai nghiện” corticoid cho da
BS.CKII Trần Thị Thu Huyền cho biết việc đầu tiên cần làm để phục hồi da nhiễm corticoid là ngưng sử dụng các sản phẩm chứa hoặc nghi chứa corticoid đang sử dụng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, với các sản phẩm chứa corticoid, khi đã dùng trong thời gian dài sẽ khiến da rơi vào tình trạng lệ thuộc (nghiện) thuốc. Nếu ngưng sử dụng sản phẩm đột ngột có thể khiến da bị hoại tử, gây nên các vấn đề nghiêm trọng hơn.
Để tiến hành “cai nghiện” corticoid an toàn và đúng cách, bạn cần chú ý:
Trường hợp viêm da nhiễm corticoid dưới 3 tháng
Những người mới sử dụng corticoid cho da trong vòng 3 tháng trở lại, được coi là nhiễm corticoid mức độ nhẹ. Bệnh nhân thường chỉ mới xuất hiện các triệu chứng sần và ngứa da. Trường hợp này, người bệnh có thể ngưng sử dụng ngay các sản phẩm chứa corticoid. Đồng thời kết hợp các vệ sinh và thải độc da đúng cách.
Trường hợp nhiễm corticoid từ 3 tháng trở lên
Làn da người bệnh lúc này đã xuất hiện các dấu hiệu viêm cấp tính hoặc hoại tử, giãn mao mạch dưới da, tăng tiết nhờn, khô sạm, nhăn nheo… Người bệnh cần tiến hành “cai nghiện” corticoid cho da bằng cách:
- Giãn tần suất sử dụng: Bắt đầu giảm tần suất sử dụng xuống 3/4., sau đó là ½ so với bạn đầu. Tức là thay vì sử dụng kem bôi 2 lần/ngày thì giảm xuống còn 1 lần/ngày. Sau đó, cứ cách 1 ngày bôi 1 lần. Dần dần, giảm còn 2 lần/tuần, 1 lần/tuần rồi ngừng hẳn.
- Giảm liều lượng bôi: Song song với việc giãn cách thời gian sử dụng thuốc bôi, bạn có thể giảm bớt liều lượng kem bôi sau mỗi lần sử dụng.
Lưu ý: Không nên vội vàng trong việc giảm tần suất và liều lượng mỹ phẩm chứa corticoid. Quá trình cai nghiện cần thực hiện theo từng bước để da có đủ thời gian thích ứng. Thời gian ngừng sử dụng kem kéo dài khoảng 3 – 4 tuần tùy thuộc vào tình trạng làn da bị viêm của bạn.
2. Da bị nhiễm corticoid phải làm sao – Vệ sinh da đúng cách
Vệ sinh vừa giúp thải độc, vừa bảo vệ da và cải thiện các triệu chứng ngứa ngáy, kích ứng, khó chịu… Theo BS.CKII Trần Thị Thu Huyền với làn da đang bị tổn thương do nhiễm độc corticoid, khi tiến hành vệ sinh, người bệnh cần chú ý:
- Lựa chọn các sản phẩm dịu nhẹ: Có thể sử dụng nước muối sinh lý 0,9% hoặc các loại sữa rửa mặt không tạo bọt, không mùi hương liệu, không chứa cồn và chất bảo quản, được các chuyên gia khuyên dùng cho làn da nhạy cảm như Cetaphi, cerave,..
- Rửa mặt mỗi ngày 2 – 3 lần với nước muối ấm và ít nhất 2 lần với sữa rửa mặt chuyên dụng
- Tránh mát xa, cào gãi mạnh hoặc thực hiện các hành động gây tổn thương da khi rửa mặt
3. Thải độc da nhiễm corticoid bằng mặt nạ tự nhiên
Thải độc là một giai đoạn quan trong trong quá trình phục hồi da nhiễm corticoid. Bước làm này giúp lấy đi các chất độc hại như chì, thủy ngân, hóa chất… gây hại đang tồn đọng trong làn da, tạo điều kiện tốt nhất để da bước vào giai đoạn tân tạo.
Mặt nạ thải độc là cách làm phổ biến và khá an toàn cho làn da đang bị viêm nhiễm độc corticoid. Dưới đây là một số mặt nạ thải độc tự nhiên bạn có thể tham khảo:
Mặt nạ thải độc bằng mướp đắng (khổ qua)
Khổ qua chứa một số hoạt chất chống viêm, giúp da nhanh chóng đào thải các chất cặn bã tồn dư. Bên cạnh đó, loại quả này còn cung cấp một lượng vitamin C, B giúp nuôi dưỡng và phục hồi các tế bào da, đồng thời còn bảo vệ và tăng sức đề kháng cho làn da bị tổn thương do corticoid.
Cách làm mặt nạ khổ qua như sau:
- Chuẩn bị 2 thìa bột khổ qua và 1 thìa cà phê mật ong nguyên chất, trộn đều với nhau
- Thêm khoảng 5ml nước sạch vào hỗn hợp và trộn đều thành một khối sền sệt.
- Rửa mặt thật sạch với nước ấm, dùng khăn bông mềm thấm khô nước
- Thoa một lớp mặt nạ khổ qua đã chuẩn bị, mát xa nhẹ nhàng rồi để yên trong khoảng 20 phút
- Cuối cùng, rửa mặt lại với nước sạch để làm sạch lớp mặt nạ và thấm khô bằng khăn sạch.
- Sử dụng mặt nạ khổ qua liên tục 2 – 3 lần/tuần, kiên trì khoảng 3 tháng để thải trừ hết độc tố trên da.
Mặt nạ nghệ – trà xanh
Hoạt chất curcumin trong tinh bột nghệ có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm, giảm dị ứng và tăng cường tái tạo da. Lá trà xanh có nhiều hoạt chất Polyphenol giúp cải thiện tình trạng bài tiết bã nhờn, chống và ngừa mụn. Kết hợp 2 nguyên liệu này tạo thành một loại mặt nạ thải độc, ngừa viêm, giảm kích ứng hiệu quả cho làn da nhiễm corticoid.
Cách làm mặt nạ:
- Trộn đều 2 thìa tinh bột nghệ và 10ml nước trà xanh. Nếu không có nước trà xanh có thể thay bằng 2 thìa bột trà xanh và 5ml nước sạch.
- Vệ sinh làn da bị tổn thương bằng nước sạch, thấm khô nước bằng khăn bông mềm.
- Bôi 1 lớp mặt nạ trà xanh – nghệ lên da, mát xa nhẹ nhàng rồi để yên trong khoảng 20 phút. Rửa lại bằng nước ấm, lau khô.
- Tiến hành thải độc bằng mặt nạ này mỗi ngày 1 lần.
4. Da bị nhiễm corticoid phải làm sao – Cách chăm sóc da an toàn bằng kem dưỡng ẩm
Bên cạnh các loại mặt nạ tự nhiên, để nhanh chóng phục hồi và tái tạo làn da bị nhiễm corticoid, người bệnh có thể sử dụng một số loại kem dưỡng da chứa nhiều vitamin E hoặc Axit Hyaluronic, bạn đọc có thể tham khảo danh sách Tuệ Y Đường gợi ý sau đây:
- Kem dưỡng da Avène Tolerance Extreme Cream (50ml) – Pháp.
- Kem dưỡng Aderma de soins cream
- Kem dưỡng Toleriane ultra (giúp làm giảm kích ứng và dịu da)
- Kem Skin Recovery cream (giảm kích ứng da, thúc đẩy quá trình tái tạo, phục hồi da).
- Keracnyl PP, Triacneal, Duo Effaclar (dùng cho các trường hợp xuất hiện mụn bọc, mụn mủ, mụn con).
Lưu ý: Tuyệt đối không sử dụng các loại kem dưỡng ẩm chứa chất bảo quản Paraben, hương liệu tổng hợp, cồn hoặc một số chất có thể gây kích ứng khác. Bên cạnh đó, cần tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng các loại kem dưỡng ẩm khi điều trị phục hồi để tránh làm tăng gánh nặng, tăng nguy cơ kích ứng da.
5. Thuốc điều trị viêm da nhiễm corticoid
Với một số trường hợp, người bệnh có thể được các chuyên gia da liễu chỉ định một số loại thuốc để hỗ trợ đẩy nhanh tốc độ phục hồi da như:
- Vitamin C: Giúp làm bền thành mạch, cải thiện tình trạng giãn mao mạch dưới da
- Vitamin B2: Cải thiện tình trạng tăng tiết bã nhờn, dầu nhờn
- Kẽm: Dùng cho trường hợp da bị kích ứng, mẩn đỏ
- Kháng sinh, chống viêm: Dùng cho các trường hợp mụn viêm, mụn mủ (có nhiễm trùng)
- Metronidazol: Dùng cho trường hợp nhiễm độc Demodex
- Thuốc bổ gan: Thanh nhiệt, giải độc từ bên trong.
Lưu ý: Các thuốc điều trị viêm da nhiễm độc corticoid chỉ được sử dụng khi có hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Người bệnh không nên tự ý sử dụng để tránh các biến chứng, tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.
6. Chăm sóc và bảo vệ da nhiễm corticoid
Khi bị nhiễm corticoid, làn da thường trở nên suy yếu, mỏng và dễ nhạy cảm hơn. Lúc này người bệnh cần có các biện pháp chăm sóc, che chắn và bảo vệ da kỹ lưỡng. Bên cạnh các biện pháp thải độc và dưỡng da, chống nắng là việc rất quan trọng trong quá trình phục hồi da nhiễm corticoid. Nếu không được bảo vệ kỹ càng, làn da của bạn sẽ nhanh chóng bị nám, sạm, tàn nhang do tác dụng của tia UV.
Người bệnh nên lựa chọn các sản phẩm chống nắng dạng kem, gel, phun xịt… có chỉ số SPF 30 – 50, dành cho da nhạy cảm, được các chuyên gia khuyên dùng.
7. Điều trị viêm da nhiễm Corticoid bằng thuốc Đông y
Hiện nay, Bác sĩ Trần Thị Thu Huyền cho biết đông y được coi là giải pháp tối ưu và an toàn dành cho da bị nhiễm corticoid. Với cơ chế tác động và thải độc từ sâu bên trong, tái tạo và phục hồi bên ngoài, các bài thuốc Đông y có thể giúp nhanh chóng phục hồi làn da đang bị tổn thương của bạn. Bên cạnh đó, thuốc đông y sử dụng thảo dược tự nhiên, an toàn, lành tính, do đó ngăn ngừa việc dung nạp hóa chất, làm nặng hơn tình trạng bệnh.
Người bệnh có thể sử dụng thuốc đông y dạng uống kết hợp với thuốc bôi ngoài để điều trị và cải thiện các vấn đề viêm da do corticoid. Một số bài thuốc phục hồi da có thể tham khảo:
- Bài thuốc uống: Gồm 30g bạch hoa xà, 30g thạch cao, 12g tỳ bà diệp, 12g tang bì, 10g chi tử, 10g đan bì, 10g sơn tra 10g, hoàng cầm, 10g xích thược, 10g địa cốt bì, 15g sinh địa và 6g cam thảo. Tất cả rửa sạch, đem sắc cùng 600ml nước, đến khi cô còn ⅓ thì đem uống.
- Bài thuốc bôi: Gồm 5g khinh phấn, 5g phèn phi, 25g lưu huỳnh tán nhỏ, trộn đều rồi ngâm với cồn 70 độ trong khoảng 1 tuần. Trước khi sử dụng đem lắc kỹ, ngày bôi 3-6 lần.
Tùy thuộc vào mức độ tổn thương da và thể bệnh của từng người, các bài thuốc sẽ được gia giảm thành phần và liều lượng phù hợp. Do vậy, người bệnh nên tìm đến các cơ sở khám chữa và bốc thuốc YHCT uy tín. Đồng thời kiên trì sử dụng trong thời gian nhất định mới thu được hiệu quả tối đa.
“Dị ứng da mặt – Nên và tránh ăn gì?”
II. Điều trị viêm da nhiễm corticoid bao lâu thì khỏi?
Thời gian điều trị và phục hồi da nhiễm corticoid phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Thời gian nhiễm độc: Thời gian sử dụng các sản phẩm chứa corticoid càng lâu thì mức độ nhiễm độc càng cao, khả năng phục hồi da càng chậm, càng lâu khỏi.
- Độc tính sản phẩm sử dụng: Các sản phẩm sử dụng chứa hàm lượng corticoid càng cao, càng chứa nhiều chất độc kèm theo, thời gian phục hồi càng kéo dài.
- Liều lượng sử dụng: Càng sử nhiều lần với liều lượng lượng, mức độ nhiễm độc càng nặng, thời gian điều trị càng lâu.
- Cơ địa da: Với những làn da có cơ địa khỏe, tốc độ phục hồi sẽ tốt hơn so với những làn da có cơ địa yếu, dễ nhạy cảm.
III. Những lưu ý khi phục hồi da nhiễm corticoid
Để phục hồi da nhiễm corticoid hiệu quả và nhanh chóng, Tuệ Y Đường xin lưu ý với người bệnh một số vấn đề sau:
- Tiến hành kiểm tra mức độ nhiễm độc để có liệu trình điều trị và phục hồi da hiệu quả
- Ngưng sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, thành phần, không được cấp phép lưu hành và sử dụng
- Vệ sinh da mặt đúng cách, tránh các tác động mạnh gây tổn thương da
- Thực hiện các bước phục hồi, thải độc, chăm sóc và bảo vệ da theo đúng hướng dẫn của các chuyên gia da liễu
- Hạn chế sử dụng mỹ phẩm, đồ trang điểm trong thời gian điều trị
- Xây dựng thực đơn dinh dưỡng hợp lý, tăng cường các thực phẩm giàu vitamin C, E, A, kẽm….để tăng tốc độ phục hồi da
- Kiêng khem các thực phẩm cay nóng, nhiều gia vị, nhiều dầu mỡ, đường muối, thực phẩm lên men, thực phẩm tạo axit và có tính axit cao
- Hạn chế sử dụng đồ uống và các thực phẩm chứa chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, cà phê… trong thời gian điều trị.
- Tái khám đúng hẹn hoặc ngay khi da có triệu chứng bất thường trong thời gian phục hồi.
Phục hồi da nhiễm corticoid đúng cách sẽ giúp bạn lấy lại làn da khỏe mạnh, sạch mụn, trắng hồng và giảm nguy cơ lão hóa, bệnh tật. Tuy nhiên, để điều trị và phục hồi da đúng cách, người bệnh cần tiến hành thăm khám và tham vấn ý kiến chuyên gia về một liệu trình phù hợp với mức độ tổn thương của da. Tốt nhất, hãy chủ động phòng ngừa nhiễm độc corticoid ở da bằng cách lựa chọn và sử dụng các sản phẩm làm đẹp an toàn.
Mọi thắc mắc hay câu hỏi về da liễu bạn đọc có thể liên hệ với BS.CKII Trần Thị Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường để được giải đáp kịp thời nhé!
