Tràn dịch khớp gối là một trong các vấn đề đau nhức phổ biến nhất ở đầu gối, nhất là với nguyên nhân thoái hóa khớp. Để điều trị bệnh lý này có thể dùng thuốc, thủ thuật chọc hút dịch khớp, vật lý trị liệu ..ngoài ra chế độ ăn uống cũng có thể ngăn ngừa biến chứng và và giảm tình trạng tái phát cho người bệnh. Chính vì vậy, người bệnh cần biết tràn dịch khớp gối nên ăn gì và kiêng gì để có thể đem lại hiệu quả điều trị tối ưu nhất.
1. SƠ LƯỢC VỀ TRÀN DỊCH KHỚP GỐI
Tràn dịch khớp gối một thuật ngữ của tình trạng có sự hiện diện của nước trong đầu gối, xảy ra khi có chất lỏng dư thừa tích tụ trong và xung quanh khớp gối. Nếu số lượng dịch quá nhiều thì khớp sẽ bị phù nề, gây ra rất nhiều đau đớn và khó chịu, đồng thời gây hạn chế vận động. Nếu người bệnh được phát hiện là bị tràn dịch khớp gối, điều quan trọng là cần phải xác định nguyên nhân để có kế hoạch điều trị phù hợp. Nếutràn dịch khớp gối cấp tính, đầu gối bị sưng nề thì có thể là kết quả của một chấn thương tại chỗ, do hoạt động quá sức. Ngược lại, nếu tình trạng diễn tiến qua thời gian dài thì đây là biểu hiện của một bệnh lý tiềm ẩn. Theo đó, các nguyên nhân phổ biến của tràn dịch khớp gối được liệt kê như sau:
- Chấn thương tại chỗ, chẳng hạn như bong gân, rách dây chằng hoặc gãy xương
- Thoái hóa khớp do sử dụng quá mức
- Thoái hóa do lão hóa
- Viêm khớp dạng thấp
- Bệnh Gout
- Nhiễm trùng khớp gối
- U nang
Dù là nguyên nhân gì thì bước điều trị đầu tiên vẫn là nghỉ ngơi để giảm đau do giảm cử động khớp.Sau đó người bệnh có thể được chườm lạnh, băng nén nâng đỡ tại chỗ hay sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn và thuốc chống viêm. Nếu lượng dịch quá lớn, người bệnh cần được chọc hút hay phẫu thuật để loại bỏ chất lỏng dư thừa cũng như điều chỉnh các cấu trúc bị tổn thương nếu có.
2. TRÀN DỊCH KHỚP GỐI NÊN KIÊNG GÌ?
Theo Bác Sĩ CKII Trần Thu Huyền- Trưởng Khoa Phòng Khám Đông Y Tuệ Y Đường: Những người bị viêm khớp gối, tràn dịch khớp gối nên cố gắng tránh một số thực phẩm, vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Ví dụ như sau:
- Đường: Ngoài việc góp phần làm tăng cân, đường cũng có thể kích hoạt việc giải phóng các tế bào tham gia vào phản ứng viêm. Ngoài ra, các loại thực phẩm khác có chứa carbohydrate cao, chẳng hạn như bánh mì trắng cũng có tác dụng tương tự.
- Muối: Tiêu thụ quá nhiều muối có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sưng viêm tại khớp, nặng nề thêm tràn dịch khớp gối. Trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như đồ khô, đồ hộp thường chứa hàm lượng muối cao, vì nhằm mục đích bảo quản lâu dài nên dễ gây tích tụ nước trong cơ thể.
- Chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa: Những chất này phổ biến trong thực phẩm chế biến và đồ nướng; là yếu tố thúc đẩy gây viêm.
- Bột ngọt: Là một loại gia vị thường có trong các món ăn phương Đông, bột ngọt cũng có tính tăng viêm.
- Thực phẩm giảm hấp thu canxi: bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống như: thịt, các loại đậu và nước ngọt có gas.
- Thịt đỏ: chứa hàm lượng đạm cao, có thể gây kích thích trạng thái viêm, khiến cho bệnh càng trở nên nặng hơn. Nội tạng động vật là thực phẩm có thể khiến mật độ canxi trong xương bị giảm, kích thích quá trình viêm và khiến cho bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Đồ ăn cay, nóng: Đồ ăn quá cay nóng kích thích vị giác và làm gia tăng cảm giác ngon miệng. Tuy nhiên những thực phẩm này có hại rất lớn đối với cơ thể, nhất là tình trạng tràn dịch khớp gối. Vì các loại đồ ăn này có thể gây kích ứng cơ thể, làm gia tăng tình trạng sưng tấy và đau đớn ở khớp gối.
- Thực phẩm chế biến sẵn: Các loại thực phẩm chế biến sẵn như đồ ăn đóng hộp, xúc xích, dăm bông, gà rán,… Đây là các loại thực phẩm nằm trong danh sách tràn dịch khớp gối nên kiêng gì?
Để ngăn ngừa các triệu chứng khó chịu do tràn dịch gia tăng, người bệnh tuyệt đối không nên sử dụng các loại thực phẩm này.
- Chất béo lipid: khiến dạ dày người bệnh khó tiêu hóa và khiến khớp bị sưng tấy to hơn, gây đau nhức và ảnh hưởng đến khả năng vận động hàng ngày. Chính vì vậy, để đảm bảo tình trạng sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng ở khớp gối, người bệnh không nên sử dụng loại thực phẩm này.Thực phẩm giàu lipid cần hạn chế bổ sung thường xuyên là: Mỡ và nội tạng động vật, đồ đóng hộp (dăm bông, xúc xích, lạp xưởng,…),…
3. TRÀN DỊCH KHỚP GỐI NÊN ĂN GÌ
Bên cạnh việc kiêng sử dụng các loại thực phẩm có hại, việc bổ sung các loại thực phẩm tốt cho cơ thể là rất cần thiết. Các loại thực phẩm này bên cạnh tác dụng cải thiện tình trạng tràn dịch khớp gối còn giúp bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.Không thể không kể đến những loại thực phẩm sau:
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa có tác dụng rất tốt đối với cơ thể người bệnh bị tràn dịch khớp gối. Tác dụng chính của các chất này là tiêu trừ gốc tự do, bảo vệ tế bào, làm chậm quá trình lão hóa và kháng viêm, giảm đau hiệu quả. Ngoài ra, việc bổ sung các loại thực phẩm này còn giúp làm chậm quá trình thoái hóa và ức chế hiện tượng tiêu hủy xương, mô sụn do tuổi tác.Vì vậy, bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa để hỗ trợ phục hồi khớp hiệu quả nhất. Các chất chống oxy hóa thường có nhiều ở các loại rau xanh, củ và trái cây. Bệnh nhân nên tăng cường bổ sung các loại thực phẩm như dâu tây, bông cải xanh, hành tây, việt quất, quả mơ, nho đen, quả lựu, xà lách, ớt chuông, cà tím,…
Thực phẩm giàu vitamin D
Vitamin D là các thành phần dinh dưỡng tốt cho sức khỏe xương khớp. Loại vitamin này giúp cơ thể hấp thu và chuyển hóa tốt canxi vào xương, đẩy nhanh quá trình tái tạo khung xương và duy trì hệ thống xương khớp khỏe mạnh. Khi đó, áp lực chèn ép lên màng bao hoạt dịch khớp gối sẽ giảm đi và hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm sưng đáng kể. Vitamin D thường có trong các loại thực phẩm sau: Các loại hải sản, sữa và chế phẩm từ sữa, nước ép cam,…
Tràn dịch khớp gối nên ăn thực phẩm giàu Omega 3
Omega 3 là loại axit béo không bão hòa tốt cho hệ miễn dịch, tim mạch, não bộ, xương khớp và thị lực. Đặc biệt, với bệnh xương khớp loại axit này giúp tái tạo mô sụn, ổn định cấu trúc khớp và giảm thiểu các tác động tiêu cực lên màng bao hoạt dịch. Do đó ngoài quan tâm tràn dịch khớp gối nên kiêng gì bệnh nhân cần bổ sung thực phẩm giàu Omega 3 cho cơ thể. Theo Tổ chức Viêm khớp, những người thường xuyên ăn cá có nhiều omega-3 sẽ ít có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cũng như tình trạng viêm khớp do thoái hóa, gây tràn dịch khớp. Hơn nữa, việc bổ sung dầu cá còn có thể giúp bảo vệ các khớp khỏi sự phân hủy sụn hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của tiến trình lão hóa sụn theo tuổi tác. Các loại cá giàu omega-3 bao gồm: cá hồi, cá ngừ, cá mòi và cá thu. Dù dầu cá có sẵn dưới các dạng chế phẩm thực phẩm chức năng nhưng việc ăn cá vẫn mang lại nhiều lợi ích hơn. Một số loại thực phẩm giàu Omega 3 người bị tràn dịch khớp gối cần bổ sung trong thực đơn hàng ngày bao gồm: hạt chia, hạt óc chó, cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá cơm, quả bơ, hạnh nhân,…
Sử dụng thực phẩm giàu Glucosamine
Glucosamine là loại đường tự nhiên có trong sụn, dịch nhờn của ổ khớp, dây chằng, gân,… Theo thời gian, lượng Glucosamine được cơ thể tổng hợp có xu hướng giảm đi đáng kể. Đây chính là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh xương khớp, trong đó có tràn dịch khớp gối. Để cải thiện tình trạng sức khỏe xương khớp, bệnh nhân nên bổ sung các loại thực phẩm có khả năng giúp cơ thể tổng hợp Glucosamine tự nhiên như thịt gà, vịt, quả hạnh nhân, cải bó xôi, xương heo, sữa, một số loại hải sản,… Khi sử dụng các các loại thực phẩm này thường xuyên giúp tăng lượng Glucosamine nội sinh và tác động tích cực đến toàn bộ cấu trúc khớp. Từ đó giúp cơ thể phòng ngừa bệnh tái phát hoặc dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
Các sản phẩm từ sữa
- Sterol và stanol: Sản phẩm từ sữa có thể chứa sterol và stanol, hữu ích cho những người bị viêm khớp gối. Hơn nữa, những chất này có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu.
- Canxi và vitamin D: Sữa ít béo, pho mát và sữa chua cung cấp vitamin D và canxi, có thể giúp xương chắc khỏe. Đồng thời, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng về lượng vitamin D thấp ở những người bị viêm khớp. Như vậy, tiêu thụ nhiều vitamin D thông qua các thực phẩm từ sữa và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời thường xuyên, an toàn có thể giảm đau và cải thiện chức năng vận động cho những người bị viêm khớp.