Lang ben là bệnh do vi nấm Pityrosporum Orbiculaire gây nên. Bệnh thường gặp ở tuổi vị thành niên và người trưởng thành (từ 15 – 35 tuổi). Bệnh có tính chất mạn tính, dễ lây lan và tái phát. Đặc biệt, vi nấm này có thể ký sinh trên da mà không có triệu chứng lâm sàng.

Mời các bạn cùng tìm hiểu về bệnh Lang ben dưới sự tham vấn của Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Thu Huyền – trưởng khoa khám bệnh Phòng khám Đông y Tuệ Y Đường.

BỆNH LANG BEN LÀ GÌ?

Bệnh lang ben là bệnh phổ biến do Malassezia – một loài nấm nông bề mặt trên da gây nên. Bệnh đáp ứng tốt với điều trị, nhưng thường hay tái phát và có thể cần điều trị dự phòng lâu dài.

Bệnh xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới, hay gặp hơn ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH LANG BEN

Nguyên nhân là do nấm thuộc nhóm Malassezia furfur hay còn gọi là Pityrosporum orbiculaire gây nên, phát triển trên bề mặt da, tác động vào lớp biểu bì làm sắc tố dưới da thay đổi, tạo nên các vùng da giảm hoặc mất sắc tố.

Hiện nay đã xác định và phân loại được 14 chủng Malassezia khác nhau.

Trong đó có 8 chủng hay gây bệnh cho người là M. sympodialis, M. globosa, M. restricta, M. slooffiae, M. furfur, M. obtusa và các chủng mới được phân lập là M. dermatis, M. japonica, M. yamotoensis, M. nana, M. caprae và M. equina.

Những yếu tố có thể làm nấm men tăng trưởng trên da gồm:

• Người có hệ miễn dịch yếu.
• Nội tiết tố thay đổi (gặp ở tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai hay trong quá trình hỗ trợ điều trị nội tiết tố).
• Vệ sinh da không sạch sẽ khiến cho chất bẩn tích tụ lâu ngày, đây chính là cơ hội để vi nấm xâm nhập và phát triển mạnh.
• Khí hậu nhiệt đới gió mùa là cơ hội thuận lợi để vi nấm sinh sôi, tấn công vào da và gây ra bệnh lang ben.
• Mồ hôi ra nhiều làm quá trình tăng tiết mồ hôi thường xuyên khiến bề mặt da trở nên ẩm ướt và dễ bị bám bẩn. Nhờ vậy, vi nấm có điều kiện để phát triển và gây bệnh.

> Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết: MÃN DỤC SỚM Ở NAM GIỚI

CHẨN ĐOÁN BỆNH LANG BEN

Triệu chứng lâm sàng

• Tổn thương là các dát, mảng hình tròn hoặc bầu dục kích thước 1-3cm, màu hồng, nâu hoặc trắng trên da, có thể liên kết với nhau tạo thành các tổn thương lớn, cạo nhẹ dễ ra vảy mịn (dấu hiệu vỏ bào).
• Vị trí: Người lớn thường gặp ở nửa trên thân mình, vùng chi trên, ngực, lưng; ở trẻ em thường xuất hiện ở mặt.
• Bệnh lang ben không ngứa hay ngứa ít. Khi ra nắng đổ mồ hôi hoặc khi da ẩm ướt thường gây ngứa nhiều kèm châm chích.
• Nếu không điều trị, lang ben có thể dai dẳng hằng năm, bệnh hay tái phát vào mùa nắng nóng.

Cận lâm sàng

• Soi tươi: Bệnh phẩm vảy da được lấy bằng băng dính trong hoặc cạo da bằng dao cùn, soi tươi với KOH 10% hoặc KOH + Parker ink.
• Đèn Wood: Dưới ánh sáng đèn Wood, tổn thương lang ben có huỳnh quang màu vàng sáng. Màu huỳnh quang được phát hiện ở vùng rìa của tổn thương.
• Nuôi cấy và định loại: Bệnh phẩm là vảy da của bệnh nhân lang ben. Các môi trường nuôi cấy có thể sử dụng bao gồm: thạch Sabouraud, thạch m-Dixon, thạch Leeming-Notman.

Chẩn đoán xác định

Dựa vào triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng

>> Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết: CHẬM CON NGUYÊN NHÂN DO ĐÂU?

Chẩn đoán phân biệt

• Bạch biến: Mảng da mất sắc tố hoàn toàn, ranh giới rõ, thường có tính chất đối xứng và không có vảy phấn. Lan chậm và không ngứa. Soi đèn Wood thấy mảng bạch biến phát huỳnh quang màu trắng sáng đều.
• Vảy phấn trắng: Thường gặp ở trẻ em, mảng da sáng màu, hình tròn hoặc bầu dục, giới hạn không rõ. Nền da thường hơi khô, bong vảy mịn. Vị trí xuất hiện ở má và cánh tay.
• Vảy phấn hồng Gibert: Thường bắt đầu bằng các mảng tiên phát lớn, sau đó xuất hiện mảng nhỏ hơn. Tổn thương hồng, bong vảy mịn. Vị trí lưng, ngực bụng, theo hướng dọc thân mình.
• Viêm da tiết bã: Vùng da tổn thương đỏ nhẹ, bong vảy mỡ, tập trung chủ yếu ở những vùng da tiết bã (da đầu, vùng mặt chữ T, ngực). Không gây thay đổi màu da loang lổ.
• Giang mai II: Do xoắn khuẩn giang mai gây nên, tổn thương dạng ban đào lan tỏa, không ngứa, có thể kèm theo sẩn mủ, sẩn vảy. Vị trí gặp ở lòng bàn tay, bàn chân.
• U sùi dạng nấm (mycosis fungoides): Tổn thương dạng sẩn, mảng phì đại, có màu hồng hoặc xám, bề mặt ướt, dễ trợt loét. Vị trí xuất hiện ở nếp kẽ, quanh hậu môn, bộ phận sinh dục.

ĐIỀU TRỊ BỆNH LANG BEN

Nguyên tắc điều trị

• Vệ sinh cá nhân
• Điều trị thuốc bôi chống nấm tại chỗ.
• Điều trị toàn thân áp dụng trong trường hợp tái phát hoặc tổn thương rộng, thất bại với điều trị bằng thuốc bôi.
• Điều trị dự phòng tái phát
• Dát tăng/ giảm sắc tố có thể tồn tại thêm một vài tháng sau khi kết thúc điều trị.

Điều trị cụ thể

• Lựa chọn thứ nhất: Thuốc chống nấm tại chỗ: terbinafin, nhóm azole; bôi ngày 2 lần, trong 2-4 tuần.
• Lựa chọn thứ hai: Điều trị thuốc kháng nấm đường toàn thân (với các trường hợp nặng, lan tỏa hoặc kháng trị với thuốc bôi). Thuốc kháng nấm đường toàn thân chỉ dùng cho người lớn.

Điều trị hỗ trợ

Có thể dùng một trong các dầu gội sau:

Dầu gội có thành phần ketoconazol 2%, selenium sulfid 2,5% hoặc zinc pyrithion 1%.

Lang ben là bệnh ngoài da do nấm, được điều trị bằng các thuốc kháng nấm thoa ngoài da. Nhờ vậy, các đốm da sáng màu sẽ hồi phục lại bình thường sau một thời gian khi bệnh được điều trị khỏi.

Để giảm mặc cảm và phục hồi tính thẩm mỹ, bệnh nhân lang ben cần được tư vấn bởi bác sĩ da liễu có chuyên môn để có phác đồ điều trị và phòng chống bệnh tái phát.

>> Mời bạn đọc tham khảo KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH LANG BEN của phòng khám Đông y Tuệ Y Đường

PHÒNG BỆNH LANG BEN

Để phòng bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát, bệnh nhân nên:

• Tránh các yếu tố thuận lợi. Hạn chế phơi nắng do ánh nắng mặt trời có thể làm tình trạng da thêm tồi tệ. Nếu phải ra ngoài nắng, hãy sử dụng kem chống nắng, mũ và các thiết bị che chắn.
• Vệ sinh da hàng ngày: giữ cơ thể khô ráo, tránh ẩm ướt…
• Không mặc quần áo quá bó hoặc quần áo còn ẩm. Nên chọn các loại vải thoáng khí, thấm hút mồ hôi.
• Tập thể dục hàng ngày để nâng cao sức khỏe.
• Chế độ sinh hoạt nghỉ ngơi hợp lý. Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là vitamin và kẽm.

Bệnh có thể tái phát, đặc biệt là mùa nắng nóng, dự phòng tái phát bằng cách sử dụng thuốc bôi hoặc uống.

+ Sử dụng dầu gội kháng nấm 1-2 lần/tuần (dầu gội ketoconazol 2%, selenium sulfid 2,25% hoặc zinc pyrithion 1%)

+ Nếu dùng dầu gội không hiệu quả, có thể uống itraconazol 200mg x 2 lần/ ngày x 1 ngày/ tháng để dự phòng tái phát.

Bạn đọc có vấn đề về phụ khoa – da liễu có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline 0789503555 để được hỗ trợ nhé! 

CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Bệnh lang ben có lây không?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lang ben là bệnh nhiễm nấm ngoài da phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 30-40% dân số. Bệnh có xu hướng lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân như quần áo, khăn tắm, chăn chiếu….

Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng lại gây mất thẩm mỹ bởi các mảng da sáng màu và có thể điều trị được bằng thuốc kháng nấm, tuy nhiên tỉ lệ tái nhiễm khá cao.

Nguy cơ mắc bệnh tăng cao khi gặp điều kiện thuận lợi như đổ mồ hôi nhiều, đặc biệt trong mùa hè nắng nóng hoặc làm công việc nặng như công nhân xây dựng. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng: nếu bố mẹ bị lang ben, con cái cũng dễ mắc.

Điều trị sao cho đúng?

Khi có dấu hiệu của bệnh lang ben nên khám và điều trị bởi bác sĩ có chuyên môn, không tự ý dùng thuốc.

Bệnh có điều trị khỏi được không?

Bệnh lang ben có thể điều trị khỏi, nhưng cần kiên trì và phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc khi chưa có sự thăm khám của các bác sĩ chuyên khoa vì có thể khiến bệnh thêm trầm trọng và lan rộng hơn.

Lưu ý dùng thuốc và cách chăm sóc da?

– Không tự ý ngưng thuốc dù các triệu chứng bệnh đã hết vì sẽ làm tái phát bệnh.

– Chọn quần áo thoáng mát, thấm hút mồ hôi, tắm rửa và thay áo quần mỗi ngày nhất là vào mùa nóng.

– Không dùng chung các đồ dùng cá nhân như khăn mặt, khăn tắm, quần áo…

Nếu như các bạn có câu hỏi gì, vui lòng liên hệ trực tiếp với Phòng Khám Tuệ Y Đường – 166 Nguyễn Xiển. Xin trân trọng cảm ơn!