Hiệu quả điều trị vảy nến bằng UVB và đối tượng áp dụng?

Điều trị vảy nến bằng UVB hay còn gọi là quang hóa trị liệu bằng UVB là giải pháp sử dụng ánh sáng giúp đẩy lùi các triệu chứng vảy nến. So với các phương pháp điều trị khác như dùng thuốc Tây y, hay Đông y, quang hóa trị liệu vảy nến có giá thành cao hơn hẳn. Vậy phương pháp này có gì đặc biệt, có thực sự tốt so với chi phí người bệnh phải bỏ ra hay không?

Bệnh vẩy nến là gì?

Vảy nến là căn bệnh da liễu mãn tính, có thể gặp ở bất cứ độ tuổi và giới tính nào, mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào diện tích và vị trí vùng da bị tổn thương. Căn nguyên của bệnh tương đối phức tạp, hình thái lâm sàng của bệnh khá đa dạng, ngoài thương tổn da còn có thương tổn niêm mạc, móng và khớp xương. Do đó việc tìm hiểu được nguyên nhân và triệu chứng bệnh giúp người bệnh nhận biết và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân bệnh vảy nến đến nay vẫn chưa được các nhà khoa học chứng minh rõ ràng nhưng theo nghiên cứu, các yếu tố được cho là thuận lợi giúp gây ra bệnh bao gồm:

• Yếu tố di truyền
• Nếu trong gia đình có bố mẹ bị mắc bệnh vẩy nến thì 40% các trường hợp có di truyền sang con.
• Cơ chế miễn dịch: Có sự thay đổi miễn dịch ở bệnh vảy nến. Đó là sự rối loạn đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào và dấu ấn của cytokine. Theo đó, các tế bào lympho T trong cơ thể bệnh nhân có thể nhầm lẫn các tế bào khỏe mạnh là kẻ thù và tấn công, làm chúng bị tổn thương. Bên cạnh đó, các tế bào miễn dịch được hoạt hóa tiết các hoạt chất sinh học có tác dụng thúc đẩy tăng sinh, làm rối loạn quá trình biệt hóa tế bào sừng. Từ đó dẫn tới bệnh vảy nến.
• Yếu tố ngoại sinh:
• Sinh bệnh học của vảy nến có thể chịu tác động của yếu tố môi trường, đó là
  • Chấn thương : Vùng da thượng bì bị tổn thương không được chữa trị kịp thời và đúng cách sẽ để lại hậu quả lâu dài, điển hình như vẩy nến
  • Yếu tố tâm lý (stress): Môi trường sống, công việc căng thẳng, tâm lý lo lắng cũng là tác nhân khởi phát hoặc làm bệnh nặng thêm.
  • Bỏng nắng: Ánh sáng mặt trời có chứa nhiều tia tốt cho da và sự phát triển cơ thể, nhưng cũng luôn ẩn chứa các hiểm họa như tia tử ngoại. Tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời vào khoảng thời gian từ 10 giờ tới 15 giờ không chỉ là yếu tố gây phát sinh bệnh vẩy nến mà còn có thể bị ung thư da.
  • Dùng thuốc không đúng cách: Nhiều người vẫn có thói quen chữa bệnh theo cảm tính, dùng thuốc theo kinh nghiệm mà không theo đơn của bác sĩ. Khi dùng thuốc không đúng cách sẽ gây ra nhiều hậu quả đối với người bệnh, nhất là các loại thuốc như: thuốc chống sốt rét, thuốc trị cao huyết áp loại beta blocker, corticoid… có thể dẫn đến bệnh vẩy nến.
  • Nhiễm trùng da: Quá trình sinh hoạt không giữ vệ sinh đúng cách hàng ngày khiến da bị nhiễm khuẩn, hoặc dùng chất tẩy rửa quá mạnh cũng góp phần làm bệnh thêm trầm trọng.

Điều trị vảy nến bằng UVB là phương pháp gì?

Điều trị vảy nến bằng UVB là phương pháp sử dụng ánh sáng tia cực tím một cách thường xuyên, dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế nhằm đẩy lùi các triệu chứng bệnh. Cách chữa bệnh này có thể được thực hiện tại bệnh viện, phòng khám hay tại nhà.

Các tia cực tím B hay tia UVB được sử dụng trong điều trị phải có tác động trực tiếp lên vùng da bị vảy nến từ đó giúp làm chậm sự phát triển của bệnh và loại bỏ các tổn thương trên da.

Có hai loại điều trị UVB thường được sử dụng là: Sử dụng dải ánh sáng rộng và sử dụng dải ánh sáng hẹp. Sự khác biệt rõ ràng nhất là ở bóng đèn UVB được sử dụng. Theo đó, bóng đèn UVB thu hẹp phát ra phạm vi ánh sáng cực tím nhỏ hơn, nhưng băng tần hẹp lại giúp làm sạch vảy nến nhanh hơn và giúp kiểm soát bệnh hiệu quả hơn băng tần rộng.

Trong thời gian điều trị vảy nến bằng UVB, các triệu chứng của bệnh có thể tạm thời trầm trọng hơn, da bị đỏ, ngứa khi tiếp xúc với ánh sáng. Để hạn chế kích ứng, các bác sĩ sẽ điều chỉnh lượng UVB sao cho phù hợp với mỗi người bệnh.

Cách hình thức điều trị vảy nến bằng UVB

Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị rõ ràng, sử dụng loại UVB phù hợp nhằm mang lại hiệu quả giải quyết triệu chứng, ngăn ngừa lây lan, diễn tiến tốt nhất. Một số phác đồ điều trị vảy nến bằng UVB thường dùng gồm:

Chữa vảy nến bằng tia UVB dải rộng

Theo BS.CKII Thu Huyền – phụ trách chuyên môn của Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường đây là phương pháp có từ lâu, sử dụng tia UVB dải rộng tác động trực tiếp lên vùng da bị vảy nến. Khi da tiếp xúc với các tia này, các tế bào ảnh hưởng bởi bệnh sẽ phát triển chậm hơn, từ đó giúp giảm triệu chứng, dấu hiệu của bệnh.

Tuy nhiên, trong quá trình điều trị, các chuyên gia cũng lưu ý bệnh nhân nên cân nhắc bởi phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB này có khả năng gây bỏng cao. Bệnh nhân chỉ nên áp dụng tia UVB dải rộng khi các hình thức điều trị khác không hiệu quả.

Điều trị vảy nến bằng UVB dải sáng hẹp

Tia UVB dải hẹp  được đánh giá là phương pháp an toàn và hiệu quả hơn bởi nó đã loại trừ hết các tia UV có hại cho da và chỉ giữ lại các tia sáng có bước sóng từ 311-312mm. UVB dải hẹp cũng giúp làm sạch vảy nến nhanh hơn, kiểm soát bệnh ổn định trong thời gian lâu dài hơn so với băng thông rộng.

Chính vì ưu điểm này, sử dụng tia UVB dải hẹp được áp dụng phổ biến hiện nay. Tổ chức Bệnh vảy nến Quốc gia Mỹ cũng khuyến cáo người bệnh nên áp dụng tia UVB dải hẹp hay vì dải rộng để đạt được hiệu quả tối ưu hơn, giảm nguy cơ gây bỏng.

Dùng laser UVB

Laser UVB được dùng cho những bệnh nhân vảy nến mãn tính và có diện tích vảy nến trên cơ thể nhỏ. Kỹ thuật này sẽ giúp tia UVB ít tác động đến bề mặt da và tránh được những rủi ro không đáng có. Tuy nhiên nhược điểm của phương pháp này là chi phí khá cao nên vẫn còn khá ít người lựa chọn kỹ thuật này.

Điều trị vảy nến bằng UVB qua ánh nắng tự nhiên

Tắm nắng tự nhiên để tác động bằng UVB từ ánh nắng mặt trời là một trong những giải pháp tối ưu chi phí và khá dễ áp dụng. Người bệnh cần bỏ ra 5 – 10 phút vào sáng sớm hoặc lúc hoàng hôn để đạt được hiệu quả tốt nhất. Do dựa trên ánh nắng tự nhiên nên phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB này không tốn chi phí và tác động đến da cũng chậm hơn so với việc dùng máy móc.

Lưu ý: Những vùng da không bị vảy nến cần được bảo vệ bởi kem chống nắng và che chắn cẩn thận.

Trị vảy nến bằng cách sử dụng thiết bị chiếu tia cực tím B

Dùng thiết bị chiếu tia cực tím B là phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB hiệu quả. Phương pháp này yêu cầu người bệnh phải đến những địa chỉ uy tín, chất lượng để thực hiện. Phương pháp này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và hiệu quả cũng khá tốt nên người bệnh có thể cân nhắc sử dụng để điều trị vảy nến.

Quy trình chữa vảy nến bằng UVB như thế nào?

Để tiến hành điều trị vảy nến bằng UVB, người bệnh cần trải qua các bước như sau:

• Kiểm tra xác định liều đỏ da thấp nhất, độ nhạy cảm ánh sáng cũng  như xác định một số bệnh lý khác. Để thực hiện điều này, bệnh nhân sẽ được thử 6 vị trí chiếu khác nhau tương ứng với 6 mức năng lượng khác nhau, mỗi vị trí chiếu 3s.
• Dựa vào tính chất da, mỗi bệnh nhân sẽ có chỉ số khác nhau, thông thường, bệnh nhân ở Việt Nam có tuýp da IV, phù hợp với liều ban đầu là 500J/cm2
• Khi sử dụng tia UVB, các bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng bệnh để lựa chọn liều sao cho phù hợp. Nếu da không có biểu hiện đỏ, có thể tăng thêm 30%, trong trường hợp da bị đỏ, lượng tia chiếu vẫn được giữ ở mức tối thiểu.

• Với bệnh nhân da đỏ lên mức độ II, các bác sĩ sẽ giảm liều 30%, da đỏ mức độ III tạm dừng việc chiếu tia trong 7 ngày nhằm theo dõi mức độ phát triển của bệnh.
• Liều điều trị vảy nến bằng UVB cao nhất dành cho bệnh nhân thuộc tuýp IV  là 3J/cm2.
• Khi điều trị vảy nến bằng UVB, người bệnh cần thực hiện trong thời gian từ 2-5 buổi/ tuần/ Khi chỉ số PASI đạt 75, tần suất điều trị của người bệnh sẽ được giảm xuống 2 buổi/ tuần. Trong một tháng tiếp theo, số buổi trị liệu còn 1 buổi/ tuần, cho tới khi vảy nến đã ổn định, người bệnh chỉ cần thực hiện 1 lần/ tháng.

Chữa vảy nến bằng tia UVB có hiệu quả không?

Điều trị vảy nến bằng UVB có hiệu quả không là câu hỏi của rất nhiều bệnh nhân, nhất là với những người chưa từng thử qua phương pháp này. Giải đáp thắc mắc này, các chuyên gia da liễu cho biết, tia UVB có thể mang lại hiệu quả sau vài lần chiếu.

Mặc dù vảy nến là bệnh khó dứt điểm 100%, tuy nhiên, với liệu pháp điều trị vảy nến bằng UVB, hiệu quả điều trị có thể đạt được 70%. Nó giúp làm sạch mảng vảy nến trên da, không khiến người bệnh cảm thấy đau đớn mà còn giúp giảm triệu chứng khó chịu của bệnh. Sau điều trị, bệnh nhân cũng sẽ duy trì kết quả ổn định lâu dài.

Ở nước ta, số bệnh nhân sử dụng phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB không còn triệu chứng khó chịu và ổn định bệnh trong 6 tháng chiếm 50%. Nếu người bệnh chủ động chăm sóc bản thân kỹ lưỡng, chú ý chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học sau điều trị, thời gian ổn định của bệnh cũng sẽ được kéo dài lâu hơn.

Ngoài ra, mức độ hiệu quả của phương pháp còn tùy thuộc vào các yếu tố như cơ địa, tình trạng bệnh hiện tại của mỗi người (ví dụ bị vảy nến toàn thân hay chỉ ở tay, chân,…)

Cần lưu ý,  phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB cũng tồn tại một số nguy cơ tiềm ẩn, do vậy người bệnh cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi thực hiện trị liệu.

Ngọc Linh 7 tuổi và hành trình vượt qua căn bệnh vảy nến

Đối tượng nào có thể áp dụng điều trị vảy nến bằng UVB?

Không phải ai cũng thể áp dụng phương pháp điều trị vảy nến bằng UVB để chữa bệnh. Người bệnh nên chú ý những đối tượng có thể sử dụng và không thể sử dụng gồm:

Chỉ định: Bệnh nhân bị vảy nến.

Chống chỉ định:

• Người bị ung thư da, bị pemphigus, lupus, porphyrin da, pemphigoid.
• Người nhạy cảm với ánh sáng.
• Bệnh nhân bị dày sừng ánh sáng không nên dùng UVB.
• Người bị đục thủy tinh thể, đục nhân mắt, suy giảm chức năng gan, thận.
• Người có da tuýp I.

Tác dụng phụ không mong muốn gặp phải khi điều trị

UVB thực chất chính là tia cực tím ở mức độ vừa phải dùng để chiếu vào da để chữa bệnh.Tuy nhiên, trong quá trình điều trị vảy nến bằng uvb có một số tác dụng phụ bạn cần lưu ý như:

• Da bị phản ứng và gây ngứa, khô rát. Nếu dùng với cường độ mạnh có thể bị bỏng rát, phồng rộp.
• Vùng da bị vảy nến khi được chiếu UVB có thể khiến sắc tố da bị ảnh hưởng.
• Mắt có thể bị ảnh hưởng và gây viêm kết mạc, viêm giác mạc.
• Nếu dùng phương pháp này trong thời gian dài có thể gây ung thư da.
• Một số tác dụng phụ khác có thể kể đến như: Đau đầu, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, đau nhức.

Lưu ý khi điều trị vảy nến bằng UVB

Để quá trình điều trị vảy nến bằng UVB diễn ra thuận lợi, đạt hiệu quả cao, người bệnh cần chú ý một số điểm sau:

• Tắm rửa sạch sẽ, vệ sinh vùng da bị vảy nến cẩn thận trước khi trị liệu
• Trước khi áp dụng liệu pháp quang hóa trị liệu, cần trao đổi với bác sĩ kỹ lưỡng về tác dụng phụ của phương pháp, những điều cần làm trong quá trình điều trị
• Sử dụng dầu paraphine cho vùng da bị vảy nến trước khi chiếu tia
• Bôi kem dưỡng ẩm lên vùng da vảy nến sau khi chiếu tia
• Bệnh nhân thực hiện đầy đủ các xét nghiệm cần thiết theo chỉ dẫn của bác sĩ
• Không áp dụng phương pháp cho những bệnh nhân bị vảy nến kèm theo bệnh porphyrin da, bị dày sừng ánh sáng, suy giảm chức năng gan, thận, đục thủy tinh thể, bệnh lupus, người có tiền sử bị ung thư da, nhạy cảm với ánh sáng,….
• Sau điều trị, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như da khô rát, ngứa ngáy, xuất hiện mẩn đỏ, giác mạc bị viêm, viêm kết mạc, vùng da được chiếu UVB bị thâm đen, đau nhức cơ thể, choáng váng, khó chịu…..
• Để đạt được hiệu quả tốt nhất và tránh những tác dụng phụ của bệnh, người bệnh cần tìm hiểu kỹ các phương pháp, lựa chọn bệnh viện uy tín, bác sĩ chuyên môn cao trong lĩnh vực
• Khi thấy bản thân gặp bất cứ dấu hiệu bất thường gì cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

Điều trị vảy nến bằng UVB là phương pháp mang tới nhiều hiệu quả cho người bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do vậy, bệnh nhân cần tuân thủ sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn, hiệu quả.

Mọi thắc mắc hay câu hỏi về da liễu bạn đọc có thể liên hệ với BS.CKII Trần Thị Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường để được giải đáp kịp thời!