Quy trình chuẩn chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là một trong những bệnh da liễu thường gặp và đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa đúng cách sẽ giúp những tổn thương mau chóng hồi phục. Do viêm da cơ địa là căn bệnh mãn tính, có thể tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi. Nên bên cạnh điều trị, người bệnh phải lưu ý đến một số vấn đề chăm sóc da hàng ngày, tránh viêm nhiễm lan rộng.

Tuệ Y Đường hy vọng bài viết dưới đây sẽ giúp ích cho bạn đọc trong việc chăm sóc cho làn da bị viêm da cơ địa.

I. Viêm da cơ địa là bệnh lí gì?

Viêm da cơ địa là một trong những bệnh da liễu thường gặp và đang có xu hướng ngày càng gia tăng do nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Tuy bệnh không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng nó khiến người bệnh khó chịu, mất thẩm mỹ , ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chính vì vậy tìm hiểu nguyên nhân , triệu chứng viêm da cơ địa giúp chúng ta sớm nhận biết và điều trị kịp thời.

1.Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa

Bệnh viêm da cơ địa được hình thành do rất nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm:

• Do di truyền: Đây là một căn bệnh mang tính chất di truyền chiếm tỷ lệ khá cao, nếu gia đình bạn có ông bà, bố mẹ đã từng mắc phải căn bệnh viêm da cơ địa dù đã được chữa trị triệt để thì bạn vẫn có nguy cơ mắc phải căn bệnh này;
• Do bệnh nhân mắc phải một số căn bệnh có liên quan tới viêm da cơ địa như: hen, viêm mũi dị ứng, các bệnh về gan (viêm gan, nóng gan, tổn thương gan,… khiến gan không thực hiện được chức năng đào thải độc tố..);
• Do bệnh nhân tiếp xúc với đồ vật gây ngứa: dây lưng, đồng hồ, các loại trang sức, phụ kiện;
• Do cơ thể bệnh nhân dị ứng với một số chất: Dị ứng với thức ăn (thức ăn lạ, hải sản, đồ tanh, thịt gà, trứng, sữa , …), dị ứng với thời tiết ,dị ứng với các chất thải bẩn,….
• Do sức đề kháng cơ thể bệnh nhân kém nên giảm khả năng bảo vệ trước tác nhân gây hại từ môi trường.
• Do làn da không được vệ sinh sạch sẽ: gây nên các viêm nhiễm trên da cũng là nguyên nhân khởi phát hình thành nên bệnh viêm da cơ địa.

2. Triệu chứng bệnh viêm da cơ địa

•  Triệu chứng biểu hiện đầu tiên, điển hình của bệnh viêm da cơ địa là các thương tổn da kèm theo ngứa, càng ngứa càng gãi nhiều, càng gãi lại càng có cảm giác ngứa nhiều hơn, chính vì mà da bị dày, bệnh nặng hơn và có nguy cơ bị bội nhiễm vi trùng. Bệnh rất dễ tái phát đặc biệt là khi cơ thể tiếp xúc với các nguyên nhân gây bệnh;
•  Bệnh nhân thường có cảm giác ngứa nhiều về đêm và khi tiết trởi trở lạnh;
• Ngay khi bệnh mới khởi phát, hình thành đám da đỏ không rõ ranh giới, các sẩn và đám sẩn, mụn nước tiết dịch, không có vẩy da, có cảm giác ngứa và nóng ở vùng da bị nhiễm bệnh;
• Sau đó khi bệnh nặng hơn thì vùng da phát bệnh bị phù nề, chảy dịch, đóng vảy tiết, các vết xước do gãi tạo vết trợt, bội nhiễm tụ cầu tạo các mụn mủ và vẩy tiết vàng;
• Đặc biệt bệnh nhân càng gãi, dịch tiết lan ra đến đâu thì bệnh hình thành lan rộng đến đó, bệnh viêm da cơ địa thường khu trú ở trán, má, cằm, nặng hơn thì có thể lan ra tay, chân và trên khắp cơ thể, những thương tổn lớn của bệnh viêm da cơ địa thường gặp ở những nếp gấp da lớn như lòng bàn tay, bàn chân, các ngón, cổ, gáy, cổ tay, cẳng chân;
• Khi bị bệnh viêm da cơ địa, bệnh nhân còn có thể mắc phải một số triệu chứng bệnh khác như viêm mũi dị ứng, viêm họng, viêm kết mạc mắt, hen, cơ thể cảm giác mệt mỏi, chán ăn, có thể có sốt nhẹ.

II. Kế hoạch, quy trình chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là bệnh da liễu mãn tính có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau. Bệnh gây ra các triệu chứng khó chịu ngoài da như ngứa ngáy, đỏ rát, khô, thậm chí nứt nẻ, chảy máu. Tình trạng này có thể hình thành trên các vùng da khác nhau.

Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp điều trị như sử dụng thuốc Tây, thảo dược thiên nhiên hoặc thuốc Đông y,…để khắc phục các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, theo Bác sĩ CKII Trần Thị Thu Huyền – Trưởng khoa khám bệnh tại Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường để kiểm soát tốt và phòng ngừa bệnh tái phát, người bệnh nên có kế hoạch chăm sóc da phù hợp.

Việc này sẽ giúp người bệnh hạn chế được tình trạng lây lan viêm nhiễm khiến bệnh chuyển nặng, gây ra nhiều hệ lụy nguy hại cho cuộc sống và sức khỏe. Cụ thể, biện pháp chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa sẽ gồm những vấn đề sau:

1. Vệ sinh da, tắm đúng cách

Vệ sinh da sạch sẽ giúp vi khuẩn, bị bẩn không xâm nhập khiến vùng da đang tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, khi da được làm sạch đúng cách, người bệnh cũng giảm bớt được những triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu do viêm da gây ra.

Việc tắm đúng cách và khoa học sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả. Người bệnh nên chú ý một số nguyên tắc cơ bản sau đây khi bị viêm da cơ địa:

• Không nên tắm quá lâu, thời gian không nên vượt quá 10 phút cho 1 lần tắm. Việc tiếp xúc với nước quá lâu có thể khiến da càng trở nên khô hơn, từ đó ngứa ngáy càng tăng, ảnh hưởng đến vùng da đang bị tổn thương.
• Sử dụng nước ấm để tắm, nhiệt độ thích hợp là từ 34 – 37 độ C. Tránh sử dụng nước quá nóng có thể làm bỏng hoặc gây khô da, mất cân bằng độ ẩm tự nhiên. Nhất là khiến tình trạng ngứa ngáy hoành hành, thậm chí làm da khô đến nứt nẻ.
• Chọn sữa tắm chứa thành phần từ thiên nhiên, nhẹ dịu, không chứa chất tẩy rửa mạnh. Ưu tiên những loại không có chất tạo bọt, hương liệu.
• Người bệnh có thể sử dụng một số sản phẩm sữa tắm, dầu tắm dành cho viêm da cơ địa theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Ngưng sử dụng các sản phẩm chăm sóc da khi thấy da xuất hiện những triệu chứng bất thường. Điển hình là tình trạng ngứa nặng nề hơn, da bị kích ứng dữ dội. Khi đó, bạn nên ngưng sử dụng, rửa lại với nước sạch và thông báo với bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ.

2. Dưỡng ẩm cho da

Da khô là điều kiện để viêm da cơ địa bùng phát. Do đó, người bệnh cần cung cấp độ ẩm cho da để giảm tình trạng khô cứng, bong tróc gây ngứa ngáy khó chịu trên da. Sau khi tắm, người bệnh có thể sử dụng thêm sản phẩm dưỡng ẩm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Nguyên tắc dưỡng ẩm cho người viêm da cơ địa như sau:

• Sử dụng loại kem, xịt khoáng,…dưỡng ẩm có thành phần nhẹ dịu, an toàn, phù hợp cho làn da dễ bị kích ứng.
• Không nên sử dụng các sản phẩm dưỡng da có thành phần corticosteroid, trừ khi được bác sĩ chuyên khoa chỉ định.
• Người bệnh dựa trên mức độ bệnh để chia các lần sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm trong ngày. Nếu tình trạng da không quá khô, bạn có thể thoa 1 lần/ ngày. Đối với người có da quá khô thì có tăng số lần sử dụng theo hướng dẫn.
• Khi thoa sản phẩm dưỡng lên da, nên thoa đều tay, thoa theo hướng lông mọc. Điều này sẽ giúp tinh chất thấm nhanh, không gây bít tắc lỗ chân lông. Đồng thời, nên massage nhẹ nhàng để dưỡng chất thẩm thấu tốt hơn. Tránh chà xát mạnh lên vùng da đang bị tổn thương.

3. Sử dụng sản phẩm điều trị theo chỉ định

Thông thường, các sản phẩm điều trị chứng viêm da cơ địa sẽ có dạng kem hoặc thuốc mỡ,…bôi ngoài da. Tuy nhiên, đa số chúng đều chứa thành phần steroid nên có thể dùng ngay cả khi người bệnh mới tắm xong. Dựa trên tình trạng của từng người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định loại phù hợp.

Trong quá trình sử dụng, người bệnh hoặc người thân cần hết sức lưu ý đến liều dùng và cách sử dụng. Tránh lạm dụng có thể khiến da bị kích ứng hoặc gặp tác dụng phụ không mong muốn. Tránh việc tự ý mua thuốc, sử dụng thuốc khi chưa được bác sĩ yêu cầu.

4. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp quá trình điều trị rút ngắn. Do đó, người bệnh nên lưu ý đến một số thực phẩm nên ăn và nên kiêng để cơ thể mau chóng hồi phục, phòng tránh được các biến chứng không mong muốn.

Cụ thể, Tuệ Y Đường đưa ra một số thực phẩm người bệnh cần nên kiêng khi bị viêm da cơ địa như:

• Thực phẩm nhiều chất béo
• Đồ ăn nhiều đường
• Sữa và các sản phẩm từ sữa
• Đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị
• Thực phẩm có nhiều tinh bột
• Đồ uống có cồn, nước uống có gas
• Hải sản, những món ăn lên men

Bên cạnh việc tránh những thực phẩm này, người bệnh cần bổ sung thêm nhiều thực phẩm sau đây để đảm bảo cung cấp cho cơ thể đầy đủ dưỡng chất:

• Ăn thực phẩm chứa vitamin E giúp cho da thêm mềm mịn hơn.
• Ăn rau xanh, củ quả tươi giúp bổ sung vitamin, khoáng chất để làn da được khỏe mạnh.
• Bổ sung vitamin C giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, đồng thời, nó còn giúp mờ thâm, mờ sẹo nhanh chóng.
• Ăn thực phẩm giàu protein để thúc đẩy quá trình tăng sinh tế bào mới, giúp da săn chắc, khỏe mạnh.

Ngoài ra, người bệnh nên bổ sung nước đầy đủ mỗi ngày. Việc thiếu nước khiến cho làn da trở nên khô ráp hơn. Không những thế, quá trình trao đổi chất của cơ thể cũng gặp nhiều trở ngại. Điều này gây ra ảnh hưởng xấu cho làn da, do đó người bệnh nên lưu ý vấn đề này.

“Bệnh nhân khỏi bệnh viêm da cơ địa sau 20 năm sống chung với bệnh.” – Tuệ Y Đường

5. Luyện tập thể dục, thể thao

Vận động cơ thể là cách hiệu quả giúp tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể. Người mắc bệnh viêm da cơ địa nói riêng và người có vấn đề về sức khỏe nói chung nên dành thời gian vận động mỗi ngày.

Lựa chọn bộ môn thể thao phù hợp với thể trạng và duy trì thói quen luyện tập mỗi ngày hoặc đều đặn 3 – 5 lần mỗi tuần sẽ giúp cơ thể dẻo dai, tăng cường trao đổi chất giúp chúng lại sự gây hại của các tác nhân từ bên trong và bên ngoài.

Tuy nhiên, người bệnh tránh việc tập luyện quá độ làm suy nhược cơ thể. Thay vào đó, người bệnh nên sắp xếp thời gian hợp lý, vận động co giãn trước khi chính thực vào buổi tập để bảo vệ xương khớp. Sau khi tập xong, nên dùng khăn bông mềm thấm khô cơ thể, nghỉ trong khoảng 10 – 30 phút rồi mới nên đi tắm.

6. Tái khám theo lịch hẹn

Khi đến khám tại các cơ sở y tế, người bệnh thường được bác sĩ chỉ định tái khám theo từng đợt để theo dõi chuyển biến của bệnh. Nếu có những bất thường, bác sĩ sẽ sớm điều chỉnh về liều lượng thuốc hoặc đưa ra hướng giải quyết an toàn và phù hợp cho người bệnh.

Một số người bệnh chủ quan không đến tái khám hoặc tự ý ngưng sử dụng thuốc khi triệu chứng cải thiện có thể khiến bệnh chuyển biến nặng hơn. Đặc biệt, nguy cơ lờn thuốc khá cao khiến việc điều trị sau đó gặp nhiều khó khăn.

III. Một số lưu ý khác khi chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa

Chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa đúng cách giúp rút ngắn thời gian điều trị, ngăn ngừa bệnh tái phát. Do đó, người bệnh không nên chủ quan mà chỉ tập trung vào vấn đề điều trị. Thay vào đó, xây dựng một kế hoạch chăm sóc da hợp lý sẽ giúp bệnh mau chóng cải thiện, giúp tổn thương trên da mau lành và không để lại quá nhiều thâm, sẹo.

Ngoài ra, để tránh tình trạng bệnh bùng phát khi vô tình gặp điều kiện thuận lợi. Bạn đọc nên lưu ý thêm một số vấn đề sau đây:

• Tránh để da tiếp xúc với môi trường có nhiều khói bụi, hóa chất độc hại. Bên cạnh đó nên cẩn thận nguồn nước sử dụng để không khiến bệnh viêm da cơ địa trở nên nghiêm trọng hơn.
• Người bị viêm da cơ địa không nên bơi trong hồ bơi. Sở dĩ như thế là vì trong hồ bơi có chứa hàm lượng clo đáng kể. Chất này có thể khiến tình trạng viêm nghiêm trọng, bùng phát nặng nề.
• Lựa chọn trang phục thoải mái, chất liệu dễ thấm hút mồ hôi. Người bệnh viêm da cơ địa không nên mặc đồ bó sát, chất liệu thô cứng có thể khiến da bị bí bách, ảnh hưởng đến các vùng da đang bị tổn thương.

• 

• Tránh xa các dị nguyên có thể khiến cơ thể bị kích ứng như hóa chất, dung môi, phấn hoa, lông vật nuôi,…để đảm bảo tình trạng viêm da không có cơ hội phát triển.
• Không sử dụng móng tay hoặc vật nhọn cào gãi, chà xát mạnh lên da đang bị viêm. Nếu cảm thấy ngứa ngáy khó chịu, đặc biệt là vào buổi tối, người bệnh có thể sử dụng biện pháp chườm lạnh để làm dịu cơn ngứa.
• Hạn chế áp lực, căng thẳng, sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý. Không nên để cơ thể lo âu, điều này có thể khiến bệnh trầm trọng hơn. Thay vào đó, người bệnh nên giữ tinh thần lạc quan để bệnh nhanh chóng cải thiện.

Người bệnh hoặc người thân nên có biện pháp chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa tốt nhất. Kết hợp với các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ, để rút ngắn thời gian chữa lành các vết thương trên da an toàn và hiệu quả.

Mọi thắc mắc hay câu hỏi về da liễu bạn đọc có thể liên hệ với BS.CKII Trần Thị Thu Huyền hoặc Phòng Khám Đông y Tuệ Y Đường để được giải đáp kịp thời.