Nguyên nhân gây mất sữa có thể bắt nguồn từ chính cơ thể người mẹ như thể trạng yếu, vấn đề tâm lý. Chúng cũng có thể gây ra bởi tác động bên ngoài như chế độ dinh dưỡng, cách cho con bú. Để tìm hiểu kỹ hơn, hãy tham khảo bài viết dưới đây của Đông y Tuệ Y Đường nhé !
1. Hiện tượng mất sữa ở mẹ sau sinh
1.1. Khái niệm
Theo BS Trần Thu Huyền mất sữa ở mẹ sau sinh hiểu đơn giản là bầu ngực mẹ không có sữa để tiết ra cho con bú. Con bú nhiều, bú mãi nhưng sữa không chảy ra. Con đói, quấy khóc mà mẹ không biết làm thế nào. Trong nhiều trường hợp khác, sữa mẹ bị mất đột ngột trong quá trình cho con bú. Lượng sữa mẹ giảm ít đi và dần dần mất hẳn.
1.2. Sinh lý
Nguyên nhân khoa học gây ra tình trạng mất sữa là thiếu hụt 2 loại hormone Prolactin tạo sữa và Oxytocin tiết sữa. Thông thường, khi mẹ mang bầu, sữa đã dần được sản xuất và lưu trữ trong các nang sữa ở bầu ngực. Chỉ khi con chào đời, sữa xuất tiết ra khỏi bầu ngực.
Thế nhưng với mẹ mất sữa, 2 loại hormone trên không được sản sinh, khiến cho các tuyến sữa trong bầu ngực mẹ không thực hiện hết chức năng. Đây là nguyên nhân gây mất sữa đầu tiên. Mất sữa thường xảy ra đột ngột trong quá trình cho con bú, hoặc diễn ra từ từ.
Với một số mẹ sinh non, tình trạng mất sữa sẽ diễn ra ngay sau khi sinh. Đó là do cơ chế tạo sữa chưa được hoàn chỉnh và quy trình tạo sữa bị ảnh hưởng. Sự thay đổi đột ngột ngày khiến cho lượng sữa giảm sút và mất dần ngay sau khi sinh.
2. Điểm danh 13 nguyên nhân gây mất sữa
Để tránh xảy ra tình trạng mất sữa, các mẹ cần nắm chắc 13 nguyên nhân gây mất sữa sau để có phương pháp khắc phục và sửa chữa kịp thời:
2.1. Mẹ suy nghĩ quá nhiều, căng thẳng đầu óc
Việc tâm lý bị ảnh hưởng sau sinh ở các bà mẹ đã không còn xa lạ. Sinh con và nuôi con là việc khó khăn và mệt mỏi đến nhường nào. Mẹ phải gồng gánh quá nhiều, vừa chăm con, vừa lo việc nhà, vừa phải quan tâm việc gia đình hai bên nội ngoại.
Chính vì thế, mẹ không tránh khỏi tâm trạng căng thẳng, chịu đựng đến kiệt sức. Chính việc bị căng thẳng quá độ, stress và buồn bã quá lâu mà Prolactin và Oxytocin không được sản sinh. Đây chính là nguyên nhân gây mất sữa lớn nhất phải kể đến.
2.2. Mẹ bị thiếu ngủ, thể trạng yếu
BS Trần Thu Huyền cho biết sau khi sinh nở, mẹ bị hao tổn rất nhiều sinh lực. Nếu như không được nghỉ ngơi, thư giãn và hồi sức mà phải chăm con suốt cả ngày lẫn đêm thì mẹ rất dễ bị suy kiệt. Năng lượng để duy trì một cơ thể khỏe mạnh còn thiếu, thì khó mà tập trung cho việc tạo sữa, tiết sữa.
2.3. Mẹ sinh non hoặc đẻ mổ
Như đã nhắc đến trong phần lý giải khoa học, sinh non hoặc sinh mổ là nguyên nhân gây mất sữa. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn phải nhắc đến ảnh hưởng của thuốc tê, thuốc mê và cơn đau đổ lại sau sinh. Đây mới là nguyên nhân hàng đầu gây ức chế các hormone tạo sữa, tiết sữa.
2.4. Mẹ bị rối loạn nội tiết
Nhiều mẹ sau khi sinh bị rối loạn nội tiết tố, đặc biệt là hormone estrogen. Đây là nguyên nhân gây mất sữa tuy không thường gặp nhưng ai đã mắc phải thì rất khó xử lý. Thậm chí, nó còn gây ra nhiều tác hại khác nữa cho sức khỏe của bà mẹ chứ không riêng gì mất sữa.
2.5. Mẹ bị thiếu máu
Thiếu máu có thể là một vấn đề thuộc thể trạng, cũng có thể là “tàn dư” của quá trình sinh mổ đầy đau đớn. Thiếu máu đẩy mẹ vào trạng thái nguy hiểm, với những biểu hiện như tụt huyết áp, chóng mặt, đau đầu và buồn nôn. Mất sữa chỉ là một trong vô vàn tác hại của thiếu máu.
2.6. Mẹ mắc các bệnh về tuyến vú
Đây cũng là nguyên nhân gây mất sữa đáng được quan tâm. Bởi các bệnh về tuyến vú không còn xa lạ và sẽ không chừa bất cứ ai. Đối với mẹ sau sinh, tình trạng viêm tắc tuyến vú do tắc sữa, nứt cổ gà hay áp xe vú sẽ khiến quy trình tạo sữa của mẹ bị tác động.
2.7. Mẹ bị thiếu dinh dưỡng
Có lẽ nguyên nhân gây mất sữa do dinh dưỡng đã không còn xa lạ. Không phải mẹ cứ ăn nhiều là có đủ chất. Việc ăn đa dạng là tốt, nhưng mẹ nên tránh ăn các loại thực phẩm gây tắc sữa như dưa chua, măng tươi… hay thiếu cân bằng dinh dưỡng giữa các nhóm thực phẩm.
2.8. Mẹ không cho con bú thường xuyên
Tưởng chừng việc cho con bú không liên quan đến vấn đề tiết sữa, nhưng thực ra nó có mối liên kết chặt chẽ. Sữa mẹ chỉ tiết ra khi con có nhu cầu bú mà thôi. Và sữa mẹ cũng chỉ tiết lượng sữa mà con cần. Vì thế, nếu không cho con bú thường xuyên, sữa mẹ sẽ chỉ sản xuất một lượng tương đương từng cữ bú của bé.
2.9. Mẹ cho con dùng sữa công thức từ sớm
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho con, nhưng nhiều mẹ vẫn lầm tưởng rằng sữa công thức mới cho con nhiều năng lượng và dưỡng chất hơn. Chính suy nghĩ sai lầm này khiến cho lượng sữa của mẹ giảm sút.
Khi cho con bú, chính miệng và lưỡi của con sẽ kích thích sản xuất Prolactin và Oxytocin tiết sữa. Cho con uống sữa công thức tức là hạn chế cơ hội bú mẹ của con, đương nhiên là nguyên nhân gây mất sữa nhanh chóng nhất.
2.10. Mẹ quá lạm dụng ti giả
Con bú nhiều khi không phải vì đói. Việc con ngậm ti mà mút là một phản xạ thông thường ở bất cứ đứa trẻ sơ sinh nào. Nhiều khi chỉ cần dùng ngón tay trêu lưỡi của bé là bé đã mút ngay rồi, chứ chưa cần phải đưa bầu ngực cho con bú.
Việc mẹ cho con dùng ti giả cũng vậy. Con vẫn mút và ngủ mà chẳng cần giọt sữa nào, cũng không còn đòi ti mẹ nữa. Cơ thể mẹ tự động hạn chế tạo sữa và tiết sữa, lâu dần sữa mất hẳn. Như vậy thì sao mà mẹ có được sữa cho con bú?
2.11. Mẹ không cho con bú đúng cách
Cho con bú đúng khớp ngậm, đúng tư thế là vô cùng quan trọng. Chỉ khi được nằm gọn trong vòng tay mẹ, có một tư thế nằm thoải mái nhất thì con mới bú được nhiều. Không cho con bú đúng khớp và sai tư thế sẽ cản trở khả năng bú, mút của con. Lượng sữa con bú ít dần chính là nguyên nhân gây mất sữa.
2.12. Khi bị mất sữa, mẹ không massage đúng cách
Nhiều mẹ rất hay có thói quen nặn, bóp bầu ngực để vắt sữa. Mẹ cứ tưởng đây là cách để nặn được sữa ra, nhưng lại là thói quen xấu dễ gây ra viêm tắc, nhiễm trùng và áp xe vú. Bầu ngực mẹ cần được nâng niu, massage nhẹ nhàng thì mới kích thích sữa tiết ra được.
Tốt nhất là khi bị mất sữa, mẹ nên cho con bú thường xuyên, kết hợp với các bài tập massage nhẹ nhàng và sử dụng máy hút sữa, hút theo từng cữ để tạo phản xạ tiết sữa. Như vậy, dần dần sữa mẹ sẽ lại tràn về cho con.
2.13. Mẹ dùng thuốc khi đang cho con bú
Đây là nguyên nhân gây mất sữa mà ai cũng muốn tránh. Trong quá trình cho con bú, nhiều mẹ bị bệnh và buộc phải dùng kháng sinh hay các loại thuốc có chứa thành phần ức chế sản sinh Prolactin và Oxytocin. Kết quả là lượng sữa tạo ra ít dần, sau đó là mất hẳn.
3. Giải pháp giúp mẹ không còn mất sữa
Nắm rõ các nguyên nhân gây mất sữa, mẹ hoàn toàn có thể có áp dụng các phương pháp để cải thiện tình trạng, mau chóng tìm lại nguồn sữa cho con. Dưới đây là một số giải pháp mà BS Trần Thu Huyền chia sẻ giúp mẹ gọi sữa về:
- Lên lịch cho con bú và vắt sữa thường xuyên: Chăm chỉ cho con bú và vắt sữa đều đặn bằng máy hút sữa sẽ giúp kích thích phản xạ tiết sữa ở mẹ. Mẹ hãy nhớ rằng chỉ cần con còn nhu cầu bú mẹ, sữa sẽ còn được sản xuất, và con bú bao nhiêu thì sữa tiết ra bấy nhiêu.
- Massage ngực đều đặn mỗi ngày: Đây cũng là giải pháp cho các mẹ mất sữa mau chóng tìm lại dòng sữa cho con. Thay vì tác động lực mạnh lên bầu ngực như nặn sữa, vắt sữa bằng tay, mẹ nên có những thao tác massage nhẹ nhàng. Quan trọng là mẹ phải kiên trì, không bỏ cuộc.
- Bổ sung các thực phẩm lợi sữa vào bữa ăn hàng ngày: Đây là cách tốt nhất để ngăn chặn và phòng ngừa các nguyên nhân gây mất sữa. Mẹ hãy kiên trì ăn các loại đậu, hạt bổ dưỡng, đu đủ và khoai lang để có nhiều sữa hơn nhé!
- Tránh xa các đồ ăn gây mất sữa: Bên cạnh bổ sung các chất dinh dưỡng bổ ích cho nguồn sữa, mẹ cũng nên loại bỏ các loại thực phẩm gây mất sữa khỏi thực đơn. Điển hình có: lá bạc hà, măng chua, măng tươi, dưa chua, các loại rau cải…
- Áp dụng bài thuốc dân gian: Trong dân gian, một số loại lá như chè vằng, lá dứa, lá mít và đu đủ được sử dụng phổ biến để tăng tiết sữa hay điều trị mất sữa, ít sữa. Mẹ cũng có thể áp dụng các bài thuốc từ các cây thuốc này để điều trị chứng mất sữa của mình.
Có thể thấy, nguyên nhân gây mất sữa ở phụ nữ sau sinh có thể đến từ chính thói quen ăn uống, sinh hoạt của mẹ, nhưng cũng xuất phát từ những yếu tố thuộc về cơ địa, thể trạng. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần mẹ kiên trì đến cùng với các giải pháp gọi sữa, sớm hay muộn, sữa cũng sẽ về. Mọi thắc mắc cần tư vấn các bạn hãy liên hệ trực tiếp Đông y Tuệ Y Đường hoặc hotline 0789503555 để được giải đáp kịp thời !
