Chàm đồng xu là gì?

Chàm đồng xu (nummular eczema, discoid eczema) hay còn gọi là Chàm đồng tiền, là một dạng viêm da mạn tính, đặc trưng bởi các mảng tổn thương hình tròn hoặc bầu dục giống đồng xu. Bệnh thường gây ngứa dữ dội, tái phát nhiều lần, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và thẩm mỹ của người bệnh.

Khác với Viêm da cơ địa thông thường, Chàm đồng xu có tổn thương rõ rệt, bờ ranh giới rõ, dễ nhầm lẫn với Nấm da hoặc Vảy nến. Bệnh có thể gặp ở cả nam và nữ, nhưng phổ biến hơn ở người trưởng thành, đặc biệt là nam giới trung niên.

Để hiểu hơn về bệnh lí này, mời các bạn cùng đọc bài viết Chàm đồng xu – nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị hiệu quả dưới sự tham vấn của Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Thu Huyền – trưởng khoa khám bệnh Phòng khám Đông y Tuệ Y Đường.

Nguyên nhân gây Chàm đồng xu

Hiện nay, nguyên nhân chính xác của chàm đồng xu chưa được xác định, nhưng các yếu tố sau được cho là có liên quan:

• Cơ địa dị ứng: Người có tiền sử viêm da cơ địa, hen suyễn, viêm mũi dị ứng dễ mắc bệnh hơn.
• Khô da: Da khô, thiếu độ ẩm làm hàng rào bảo vệ da suy yếu, dễ bị kích ứng.
• Nhiễm trùng da: Vi khuẩn Staphylococcus aureus hoặc nấm có thể làm bùng phát tổn thương.
• Yếu tố môi trường: Thời tiết lạnh, hanh khô, thay đổi nhiệt độ đột ngột.
• Hóa chất và dị nguyên: Tiếp xúc với xà phòng, bột giặt, kim loại nặng, lông thú, phấn hoa…
• Căng thẳng, stress: Làm rối loạn miễn dịch, góp phần khởi phát bệnh.
• Thuốc: Một số thuốc có thể gây phản ứng trên da, ví dụ thuốc ức chế men chuyển.

Triệu chứng của Chàm đồng xu

Người bệnh thường có các dấu hiệu đặc trưng:

• Tổn thương da hình đồng xu: Mảng da tròn hoặc bầu dục, đường kính từ vài mm đến vài cm.
• Màu sắc thay đổi: Ban đầu đỏ, sau đó có thể dày sừng, bong vảy, để lại thâm sẫm màu.
• Ngứa dữ dội: Cơn ngứa tăng lên về đêm, khiến bệnh nhân mất ngủ, khó chịu.
• Vị trí thường gặp: Mặt ngoài cẳng chân, cánh tay, bàn tay, mông, thân mình.
• Diễn tiến mạn tính: Tổn thương có thể tồn tại nhiều tuần đến nhiều tháng, tái phát nhiều lần.

Chẩn đoán Chàm đồng xu

Để chẩn đoán, bác sĩ thường dựa vào:

• Khám lâm sàng: Quan sát hình dạng tổn thương, vị trí và mức độ ngứa.
• Bệnh sử: Tiền sử dị ứng, tái phát, yếu tố khởi phát.
• Xét nghiệm loại trừ: Soi tươi tìm nấm, sinh thiết da trong trường hợp khó phân biệt.
• Xét nghiệm máu: Có thể phát hiện tăng bạch cầu ái toan ở bệnh nhân cơ địa dị ứng.

>> Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết: KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VIÊM DA CƠ ĐỊA

Chẩn đoán phân biệt Chàm đồng xu

Chàm đồng xu có thể bị nhầm lẫn với nhiều bệnh da liễu khác do đều xuất hiện tổn thương dạng mảng đỏ, bong vảy. Ba bệnh lý thường gặp nhất cần phân biệt là Nấm da, Vảy nến và Lichen phẳng.

Biến chứng của Chàm đồng xu

Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây:

• Nhiễm trùng da: Do gãi nhiều, da trầy xước tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Sẹo và thâm: Sau khi tổn thương lành, để lại sẹo lồi, thâm sẫm màu, ảnh hưởng thẩm mỹ.
• Ảnh hưởng tâm lý: Ngứa kéo dài, mất ngủ, tự ti trong giao tiếp.
• Mạn tính hóa: Dễ tái phát, khó điều trị dứt điểm nếu không kiểm soát tốt.

Điều trị Chàm đồng xu

Điều trị chàm đồng xu không chỉ đơn thuần là làm giảm ngứa mà cần hướng tới nhiều mục tiêu khác nhau để kiểm soát bệnh lâu dài. Cụ thể gồm:

1. Giảm triệu chứng cấp tính
   • Làm dịu nhanh cảm giác ngứa ngáy, bỏng rát.
   • Giảm tình trạng đỏ da, sưng viêm và bong vảy.
   • Hạn chế rỉ dịch, loét da do gãi nhiều.
2. Kiểm soát tình trạng viêm mạn tính
   • Ổn định phản ứng viêm trong da, ngăn tổn thương lan rộng.
   • Ngăn ngừa bội nhiễm vi khuẩn, nấm trên nền da tổn thương.
   • Giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, duy trì độ ẩm và tính đàn hồi.
3. Ngăn ngừa tái phát và biến chứng
   • Giảm nguy cơ xuất hiện đợt bùng phát mới.
   • Tránh để lại sẹo lồi, vết thâm ảnh hưởng thẩm mỹ.
   • Giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống, sinh hoạt và giấc ngủ.
4. Hỗ trợ tâm lý và nâng cao chất lượng sống
   • Hạn chế stress, lo âu do ngứa kéo dài và tổn thương da.
   • Tăng sự tự tin khi giao tiếp, cải thiện sức khỏe tinh thần.

>> Mời bạn đọc tham khảo thêm bài viết: KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VIÊM DA QUANH MIỆNG

1. Điều trị bằng Tây y

• Thuốc bôi corticosteroid: Giúp giảm viêm, ngứa, sưng đỏ. Dùng ngắn hạn, theo chỉ định.
• Thuốc ức chế calcineurin (Tacrolimus, Pimecrolimus): Thay thế corticosteroid khi dùng lâu dài.
• Kháng sinh bôi hoặc uống: Khi có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Kháng histamin: Giúp giảm ngứa, cải thiện giấc ngủ.
• Liệu pháp ánh sáng (PUVA, UVB): Áp dụng cho trường hợp nặng, kháng trị.

2. Điều trị bằng Y học cổ truyền

Theo YHCT, chàm đồng xu thuộc phạm vi bệnh “ngưu bì tiễn”, nguyên nhân do phong thấp, huyết nhiệt và huyết hư. Phương pháp điều trị tập trung vào thanh nhiệt, trừ thấp, dưỡng huyết.

• Bài thuốc uống: Dùng thảo dược như sinh địa, huyền sâm, thổ phục linh, ké đầu ngựa, bồ công anh.
• Thuốc bôi ngoài: Các bài thuốc ngâm rửa từ lá khế, trầu không, chè xanh, giúp giảm ngứa, kháng khuẩn.
• Châm cứu, cấy chỉ: Giúp điều hòa miễn dịch, giảm tái phát.

3. Chăm sóc và dự phòng

• Giữ da luôn ẩm bằng kem dưỡng.
• Hạn chế tắm nước nóng, không dùng xà phòng có chất tẩy mạnh.
• Tránh gãi, chà xát mạnh lên vùng da tổn thương.
• Mặc quần áo cotton thoáng mát, tránh len dạ.
• Ăn uống lành mạnh: tăng rau xanh, trái cây, hạn chế rượu bia, hải sản dễ gây dị ứng.
• Quản lý stress, ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng.

Chàm đồng xu có lây không?

Chàm đồng xu không phải bệnh truyền nhiễm, không lây qua tiếp xúc trực tiếp. Tuy nhiên, nếu có nhiễm khuẩn kèm theo thì vi khuẩn có thể lây qua da người khác.

Bạn đọc có vấn đề về Da liễu có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline 0789502555 để được hỗ trợ sớm nhất! 

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám da liễu khi có các dấu hiệu sau:

• Tổn thương da lan rộng, ngứa dữ dội, mất ngủ.
• Bôi thuốc không cải thiện hoặc tổn thương tái phát nhiều lần.
• Có dấu hiệu nhiễm trùng: sưng, mủ, đau nhức.

Tiên lượng và phòng ngừa

Chàm đồng xu là bệnh mạn tính, dễ tái phát nhưng có thể kiểm soát tốt nếu điều trị sớm và chăm sóc da đúng cách. Người bệnh cần kiên trì, kết hợp điều trị y khoa và chế độ sinh hoạt khoa học để hạn chế tái phát.

Kết luận

Chàm đồng xu là một dạng viêm da mạn tính, gây ngứa ngáy và ảnh hưởng thẩm mỹ. Việc nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả. Ngoài dùng thuốc, chăm sóc da hàng ngày và duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tái phát.

👉 Nếu bạn đang gặp triệu chứng nghi ngờ chàm đồng xu, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu như các bạn có câu hỏi gì, vui lòng liên hệ trực tiếp với Phòng Khám Tuệ Y Đường – 166 Nguyễn Xiển. Xin trân trọng cảm ơn!